آنچه شخصیت و هویت و اصالت یک ملت را می سازد،هم شامل دستاوردهای مادی آن ملت است و هم شامل کلیه دستاوردهای غیرمادی آن ، که به فرهنگ تعبیر می شود و این دو در مجموع مولفه تمدن را می سازند.
تفاوت و وجه تمایز اقوام و ملل نیز در ارزش و بزرگی این دستاوردها جلوه گر می شود و اشاعه و نشر دستاوردهای مادی و غیرمادی یک تمدن به اهمیت این دستاوردها و میزان وفاداری اقوام و ملل به اصول حاکم بر این دستاوردها بستگی دارد.
جهان بینی و نوع نگرش به جهان و راه و روش رسیدن به این نگرش و اتخاذ ایدئولوژی مناسب مایه تحقق مکتبی است که رعایت اصول و پایه های اعتقادی و ارزشی از تکالیف فرد ،فرد آن تمدن محسوب می شود و برپایی و ماندگاری جامعه و ملت را فراهم می آورد.
فرهنگ و تمدن اسلامی نیز بر یک سری اصول و پایه های محکم قوام و استحکام یافته است اصل توحید یعنی پرستش خدا و اطاعت از امر او و تسلیم نشدن در مقابل غیر او که اگر باشد طاغوت است و یکی از اصول طاغوت زور و ظلم و ستم است و یکی از شاخصه های اصول گرایی ایستادگی و مبارزه با ظالمان و ستمگران برای صیانت از اصول و پایه های حاکمیت اسلامی است کرنش ، مسامحه و تساهل در قبال قدرتهای غیرخدایی و حاکمان زر و زور ترسیم کننده ی خطی است که مرز اصول گرایی را در یکی از ستونهای اصلی آن یعنی توحید مشخص می کند.
نبوت و سرسلسله تداوم بخش آن یعنی امامت ترسیم کننده زنجیره ای از هدایت و رهبری می گردد این که عینیت آن در مقام ولایت در جامعه اسلامی محقق گردیده است.در قرآن کریم عرصه و گستردگی این اصل را به وسعت و بزرگی همه انسانیت و ابنای بشر توصیف می کند جائی که می فرماید "اطیعوا له و اطیعوالرسول و الولامر منکم "تا مادامی که اولیای امر و والیان خداوند حاکمیت الهی را در زمین جاری می سازند اطاعت از غیر ایشان فرقانی خواهد بود که ولایت ظاهری و معنوی ولی امر زمان را نه به عنوان باور و ایمان و اصول بلکه برای تحقق منافع فردی و گروهی خود تظاهر می کنند.
عدالت از ستونها و اصول مستحکم در نظام اسلامی است که استواری و پایداری آن ،آن چنان ارزشمند بود که شهادت امامان بهایی بود که به قیمت قوام و برقراری آن پرداخت شد اگر توحید و نبوت و امامت دلیل بودند عدالت مدلول آنها بود اگر آنها علت بودند این یکی معلول بود و اگر آنها مقدمه بودند عدالت متن آنها بود،یعنی در سلسله اهداف نظام الهی عدالت از پیش شرطهای لازم برای تقرب الهی محسوب می شود کسانی که به این اصل و ستون تکیه کرده اند بدانند میزان قرآن است و اطاعت و اجرای احکام قرآن و اسلام و قراردادن آن به عنوان معیار سنجش در امورات سیاسی و اجتماعی و اقتصادی و همچنین باورها و اعتقادات فردی و جمعی مقدمه پیدایش "احسن الخالقین" خواهد شد که حلقه اصول گرایی را در امتداد خود توسعه خواهد داد.
فردگرایی و گروه مداری در ساختار نظام اسلامی دارای ارزش است به شرطی که به عنوان اجزایی به هم پیوسته در تحقق وعده های الهی گام بردارند و اعمال و رفتار و کردارشان سمت و سویی خدایی داشته باشد،دیده بانان و نگهبانان واقعی واقعی اصول گرایی آنها هستند که برفراز ستونها و پایه های نظام اسلامی با چشمانی باز ، ذهنی بیدار در صدر روابط سیاسی و اقتصادی-اجتماعی-فرهنگی داخلی و خارجی حاکمیت الهی را از حاکمیت غیرالهی تشخیص دهند و وارثان برحق زمین و نایبان برحق خدا را الگوی حرکت خود در صراط مستقیم قرار داده و با عدالت خواهی و عدالت محوری به ظلم و تظلم عکس العمل نشان بدهند و با آنهایی که اصول و اساس خود را مورد تجارت و دادوستد قرار می دهند تا پای جان می ایستند و ذره ای عقب نمی نشیند.
وفاداری و پایبندی به اصول و آرمانهای نظام اسلامی مستلزم فاکتورهای متعدد شجاعت ،جسارت،ثبات،اعتماد به نفس،وحدت،تعهد و تخصص و خیلی از موارد دیگر است که باعث قوام و استحکام حلقه اصول گرایی و وجه ممیز آنها است که دایره اصول گرایی را به اندازه تمام جهان می تواند گسترده سازد،اصول گرایی شعاع نورانی است از مرکز دایره به تمام قطر آن.
اصول گرایی مقوله فردی و گروهی نیست،فرد و گروه نمی توانند اصول گرایی را خلق کنند و یا آنرا منتسب به خود نمایند،بلکه اصول گرایی برایندی از نظام الهی و جهانی اسلام است که ماهیتی خارجی و واقعی دارد وتعهد ووفاداری و التزام نظری و عملی اشخاص و گروههابه این برایند جایگاه فرد – گروه- اقوام و ملتها را در دایره اصول گرایی مشخص می کند اصول گرایی فرهنگی است که مبتنی بر فطرت همه انسانهای آزادیخواه و عدالت جو در جهان شکل گرفته است و تحقق امت واحده اسلامی مستلزم پایبندی و وفاداری به اصول اسلام و نشر و اشاعه این فرهنگ به تشنگان عدالت و آزادی وتقویت ریشه های نظام و مکتب اسلام می باشد.
اصول گرایی مختص یک جناح و حزب نیست،تنها حزبی را می توانیم اصول گرا را بر آن اطلاق کنیم که فقط "حزب الله" باشد،خوبی که در آن حاکمیت از آن خداوند و وارثان اوست،مسیر هدایت صراط مستقیم است و انحراف به چپ و راست در این راه به منزله خروج از دایره اصول گرایی است