زبان انگلیسی یکی از زبانهای هندواروپایی از شاخه ژرمنی است. از دیگر زبانهای شاخه ژرمنی میتوان از آلمانی، هلندی، دانمارکی، سوئدی و نروژی نام برد. خود شاخه ژرمنی به دو بخش شرقی و غربی تقسیم میشود که انگلیسی به ژرمنی غربی تعلق دارد. امروزه حدود نیمی از مجموعه واژگان زبان انگلیسی و دستور آن زبان از همان ریشه ژرمنی است ولی نیم دیگر را وامواژهها تشکیل میدهند. بیشتر این وامواژهها از زبانهای لاتین و فرانسوی و بخشی دیگر از یونانی و دیگر زبانها به انگلیسی وارد شدهاند.
زبان انگلیسی به عنوان زبان مادری در کشورهای انگلستان، آمریکا، کانادا، استرالیا، ایرلند، نیوزلند، افریقای جنوبی و بسیاری کشورهای دیگر تکلم میشود. انگلیسی امروزه ار نظر تعداد گویشوَر، پس از چینی، عربی، اسپانیایی و هندی، پنجمین زبان جهانست[نیازمند منبع]. تعداد کسانی که زبان مادریشان انگلیسی است امروزه 380 میلیون نفر است. انگلیسی در بسیاری از کشورها زبان میانجی است و مهمترین زبان دنیا در زمینههای سیاسی، اقتصادی، نظامی، صنعتی، فرهنگی و علمی در روابط بینالملل بشمار میآید.
ادبیات انگلیسی
تا سال 1362 میلادی زبان انگلیسی در کشور انگلستان زبان رسمی نبود! در آن تاریخ زبان انگلیسی زبان حقوقی دادگاههای انگلستان اعلام گشت، در سال 1363 نخست وزیر انگلستان هنگام افتتاح پارلمان به زبان انگلیسی سخن گفت و از آن به بعد زبان انگلیسی زبان رسمی گردید. نویسندگان و دانشمندان تا قرن شانزدهم به زبان لاتین آثار خویش را مینویشتند لکن درام پردازان آثار خود را به زبان انگلیسی.
قدیمترین درام موجود به زبان انگلیسی Mystery (نمایش یک داستان مذهبی) به نام جان آزاری دوزخ در سال 1350 نمایش داده شد. موضوع داستانش مشاجره لفظی است میان مسیح و شیطان در دهانه دوزخ در حدود 1182 از شبیه سازیهای لاتین یکنوع درام بوجود آمده بود که به آن Miracle (معجزه) میگفتند و درباره معجزات و مصیبتهای عدهای از قدیسان بود. در حدود 1378 یکنوع درام اخلاقی به روی صحنه آمد که در قالب داستان آن یک نکته اخلاقی نهفته بود این نوع درام تا حوالی 1480 میلادی با به وجود آمدن درام Everyman به درجهای از کمال رسید.
انترلود یکنوع درام به صورت نمایشی بود که میان دو یا چند بازیگر اجرا میگشت و موضوعش متنوع حتی گاه غیر دینی و مستهجن بود و در میدانها، مسافرخانهها اجرا میگردید زیرا هنوز برای تآتر جای مخصوصی نبود تا اینکه اولین تاتر انگلستان بلکه اروپا بعد از روم باستان در سال 1348 تأسیس شد.
اولین منظومه بزرگ انگلیسی که در عین حال اشعاری محکم و جالب دارد. به نام رؤیای ویلیام درباره پیر شخم زن میباشد از نویسندهاش چندان اطلاعی در دست نیست، این اثر سه بار از 1362 تا 1394 منتشر گشت، اشعارش دارای قافیه نبود به جای آن یکنوع جناس حرفی و صوتی در اوزان نامتساوی داشت.
منظومه با رؤیاهائی چند از شاعر آغاز میشود، در رؤیای اول شاعر در دشتی پر از مردمان مختلف از لحاظ خوبی، بدی، فقیر و غنی، پیر و جوان که در بین آنها زنی زیبا که مظهر کلیسا دیده میشود شاعر در مقابل زن زانو میزند و از او طالب رستگاری روح میشود زن شخصی راستگو راست کردار است که به دیگران را نمیخواهد و به مسیح میماند.
در رؤیای دوم گناهان بزرگ هفتگانه را میبیند و در هر بحث از این گناهان آدمی را محکوم و پایان دنیا را آرزو میکند تا اینکه پیر برزگر ظاهر میشود و در اینجا شاعر از شقاوت کشیشان و فساد آنها سخن میگوید و رستگاری را در مسیح میجوید. در داستان برزیگر پیر صحنههای زندگی آدمی به روشنی توصیر گردیده و پر از احساس زیبائی و جذابیت است به طوریکه در قرن چهاردهم بعد از آثار چاسر در درجه اول قرار دارد. شاعر در پایان آخرین رؤیا از پاپ بریده به دامان پیر برزگر میآویزد و رستگاری را در سادگی و درستی میداند.
جان گاور Gower از شاعران بزرگ انگلیسی و مردی مرفهالحال و اخلاق بود و از اواخر زندگی ر دیری معتکف شد شیوهای انتقادی داشت کلیسا و مفاسد آنرا سخت بباد انتقاد میگرفت.
جفری چاوسر (1400-1340)
مردی با نشاط و پرقدرت و در نویسندگی پرشور و رسام و مصدر زندگی مردم انگلستان قرن چهاردهم بود. اصلش فرانسوی ونامش به معنای کفشگر، پدرش یک تن میفروش در لندن بود از جوانی از مطالعه کتاب غفلت نکرد، سفرهای داخل و خارج انگلستان وی را شاعری توانا کرد مخصوصاً ادبیات ایتالیائی در وی تأثیر گذاشت، روزگارش با اعانات و کارهای دولتی که میکرد میگذشت و چون مرد او را بواسطه اینکه مستأجر املاک دیر وستمینستر بود در این گورستان به خاک سپردند نه بخاطر شاعری، چوسر مطالعه را خیلی دوست میداشت و بعد از اتمام هر شغل موظف، خود را به کتابهایش میرسانید و غرق در مطالعه میشد.
کتاب دوشس، انجمن ماکیان، افسانههای زنان خوب، خانه شهوت را بنظم درآورد تسلی بخش فلسفه اثر بئوتیوس Boethius را ترجمه کرد. در سرودن منظومه تروپلوس و کریسید گرچه طولانی و شاید خسته کننده است، ولی بزرگترین شعر روانی انگلستان میباشد که از آثار کاچیو استفاده کرد و بر 2730 بیتی که از بوکاچیو گرفت 5696 بیت نیز افزود.
کریسید برای رسیدن به معشوق میبایستی 6000 بیت بخواند تا به معشوق برسد و چون لحظهای از وصال گذشت چاوسر بساط عاشق و معشوق را بر هم میریزد و جدائی میان آن در هم میریزد وجدائی میان آن دو میافکند موضوع این منظومه از یونان باستان اقتباس شده و قهرمان چاوسر چون ترویلوس بدست آخیلس کشته میشود با دعای زاهدانهای درباره آب، ابن و روح القدس داستان را پایان میدهد.
چاوسر داستانهای کاتربوری را با چنان مهارتی سرود و در طی نیم قرن سیر و سیاحت و سیر آفاق و انفس قهرمانان متعدد داستان از طبقات مختلف را چنان زیبا و مناسب در منظومه خویش جا داده است که آدمی دردها، خندهها و ناکامیهای آنها را حس میکند. در میان قهرمانان شهسوار، پسر شهسوار، مباشر، راهبه، چند کشیش، راهب عاشق پیشه، دانشجوی کشتیران، مسافرخانهچی و … را در این منظومه بوصف و سخن درآورده و روح و جان واقعی در داستان دمیده است.
چاوسر مفاسد و معایب جامعه را خوب درک کرده و در مجموع 50 داستانی که وعده داده، فقط 32 داستان را سروده است اقتباسها از منابع مختلف دیده میشود اما از طبع توانای شاعر نیز مطالب بکر پدید آمده است. در خفایای روانی شخصیتهای داستان کاوش کرده و به زبان هر یک به مناسبت حال آنها سخن گفته است زنان طبقه پست را تا حدی فرومایه میداند اما به زبان شریف نیز اشاره کرده است. از خطاها و حقارتهای آدمی خوب آگاهی دارد و نقائص بشری را خوب میشناسد و هجو عمیق از قبایح و آلودگیها میکند. از خرافه پرستی عهد خویش دور بود ظاهراً به دوزخ و بهشت اعتقاد داشت و ...