مقدمه
بحث در مورد روابط انسان و طبیعت یک بحث قدیمی است. آیا انسان برای این خلق شده است که بر طبیعت غلبه کند، آقا و صاحب آن شود یا اینکه به دلیل جنگ علیه طبیعت ، دیوانه است. مدتهای مدیدی چنین میاندیشیدند که طبیعت با نیروی فوقالعاده تصفیه کننده و تنظیم کنندهاش ، تعرضات انسان را هضم خواهد کرد و کشفیات علمی زیانهای احتمالی پیشرفت را خنثی خواهد نمود، جهان افسار گسیخته است. جمعیت ، جنگلزدایی و مصرف انرژی با خطر برهم زدن نظم موزون و شگفتانگیز مکانیزم جهان ، سرعت میگیرند. یک سرود محلی فرانسوی چنین میگوید: آسیابان تو در خوابی ، آسیابت خیلی تند میچرخد ... .
حفاظت از حیونات و گیاهان بومی؛ چرا؟
انسان هوشمند ... یا انسان ویرانگر؟ جد گاو اهلی امروزی در سال 1627 در لهستان کشته شد. گورخر کواگای معروف نیز که به واسطه پوشش پوستش نیمه اسب و به واسطه گردنش نیمه گورخر بود، در سال 1880 در آفریقای جنوبی ناپدید شد. گاهی اوقات هیچ چیز جلوی خشم ویرانگر انسان را نمیگیرد. سازمان بین المللی حفاظت از طبیعت تعداد 5 هزار جانور را در فهرست قرمز انواع مورد تهدید قرار داده است.
شاید بعضی بگویند: خوب ، که چی؟ مگر دایناسورها حدود 655 میلیون سال پیش ، از کره زمین محو نشدند؟ مسلما بلایای طبیعی یا تغییرات آب و هوایی باعث دگرگونیهای مهمی در میراث جانداران ما شدهاند. آیا این میتواند دلیلی باشد برای آنکه ، انسان به شخصه ، مصیبت فقر و حتی انهدام جهان زنده را سازماندهی کند؟
ضرورت حفاظت از موجودات زنده
ضرورت حفاظت از موجودات زنده ، دست کم به چهار دلیل است.
زنجیره حیات
جهان زنده زنجیره حیاتی باور نکردنیای است که نابودی حتی یک حلقه آن بدون کیفر نمیماند. جانوران محتاج گیاهان هستند که قادرند انرژی خورشیدی را به غذا تبدیل کنند. گیاهان برای انتقال دانههای گرده و بارور کردن آنها ، محتاج جانوران هستند و بقای جانوران منوط است به بقای طعمههایشان.
یک گنجینه درمانی
پزشکان ، هزاران گیاه را در آمازون ، هند ، آسیای جنوب شرقی و چین به طریقه سنتی استفاده میکنند. جانوران بویژه آبزیان منشا داروهای بسیار زیادی هستند. 80 درصد از جمعیت کشورهای در حال توسعه با داروهای طبیعی معالجه میشوند.
یک انبار وسیع
مواد خوراکی و محصولات کشاورزی ما به تنوع زیستی وابستهاند. طبیعت مخزن بزرگ مواد خوراکی است که هنوز چندان مورد استفاده قرار نگرفته است. انسان در انتخاب مواد غذائیش کاملا محافظهکار است.
معدنی برای صنعت
نشاستهها ، شیره بعضی از نباتات ، روغنهای گیاهی ، چربیهای گیاهی یا حیوانی ، دیر زمانی است که مورد استفاده تمامی شاخههای صنعت قرار میگیرند. گیاهانی مانند نیشکر ، چغندرقند و گندم ، امیدهای شناخته شده انرژی سبز هستند.
بهره برداری مفرط از انواع جانوران
علت تهدید بیش از 3/1 از انواع موجودات ، بهره برداری مفرط از آنهاست. انسان برای تهیه کالاهای مفید ، لوزام زیبایی یا کالاهای جالب توجه ، انواع موجودات را به شیوهای کنترل نشده مورد بهره برداری قرار داده است. عاج فیلها ، شاخ کرگدنها ، پوست تمساحها ، کاسه لاکپشتان حیوانات آزمایشگاهی و ... جنسهای تجارتهای پرسود هستند. جانوران تنها موجوداتی نیستند که مورد بهره برداری مفرط واقع شدهاند. بهره برداری از جنگل باعث کاهش و حتی نابودی انواع گیاهان شده است.
چگونه از طبیعت حمایت کنیم؟
حفظ پارک ها
یکی از طرق نجات انواع موجودات و مسکن طبیعی آنها عبارت است از ایجاد حفاظت گاه ها یا پارکها ، اولین قانون در بسیاری از پارکها به حمایت و نگهداری مربوط میشود. برای احیا زنجیره حیاتی که شامل حیوانات شکاری و طعمهها میشود، بسیاری از انواع موجودات کمیاب باید دوباره وارد شوند. گاهی اوقات لازم است که انسان به بعضی از انواع موجودات مزاحم نظم دهد و بالاخره نباید فراموش کرد که محیط طبیعی غالبا نیاز به نگهداری دارد.
حفاظتگاههای گیاه شناسی و باغ وحش ها
هنگامی که یکی از انواع موجودات در مرز نابودی قرار دارد، میتوان با انتقال آن به خارج از مسکن طبیعی و قرار دادن آنها در یک حفاظتگاه گیاه شناسی یا در یک باغ وحش در صدد نجات نهایی آن برآمد. در فرانسه ، چهار حفاظتگاه گیاه شناسی وجود دارد.
مقررات
حفاظت از طبیعت میتواند از سه طریق زیر انجام شود. حمایت قانونی از انواع موجودات ، حمایت قانونی از محلهای ویژه ، فضاها ، حفاظتگاهها و ... ، سلاح قدرتمند ، اما گرانقیمت خرید زمین ، در فرانسه سازمان حفاظت محیط زیست در طی 15 سال ، 6 درصد از طول سواحل دریایی یا دریاچهای را خریداری کرده است.
شش اهرم برای عمل
قوانین
قانون مربوط به موسسات ناسالم یا خطرناک به سال 1917 برمیگردد. قوانین متعدد جالب توجه در زمینههای مختلف مربوط به محیط زیست پایه گذاری شده است، بویژه قوانین 1961 و 1980در مورد آلودگی آب ، 1975 در مود فضولات ، 1985 در مورد کوهستان ، 1986 در مورد ساحل دریاها 1987 در مورد خطرهای جدی دیگر. اگر این قوانین به نحو احسن اجرا شوند و میان مجریان قوانین همکاری و هماهنگی وجود داشته باشد، میتوان تا حدودی به حفظ محیط زیست امیدوار بود.
انگیزه های اقتصادی یا مالیاتی
چهار نوع انگیزه اقتصادی مالیاتی به اجرا در آمدهاند. وضع مالیاتی برای جریمه کردن کالا یا فعالیتهایی که برای محیط زیست نامساعد هستند، کاهش مالیات یا پرداخت سوبسید برای کالاهایی که از آلودگی محیط زیست میکاهند مانند بنزین بدون سرب و انگیزههای دیگر.
شهروندان و انجمنهای فعال
دولت یا اجتماعات محلی ممکن است در وظیفه خود در حفاظت از محیط زیست اشتباه کنند. یا کمکاری کنند. بنابراین در صورت فقدان دولت قدرتمند شهروندان خودشان باید بسیج شوند تا بتوانند از محیط زیست حمایت کنند.
آموزش محیط زیست: قوانین مالیاتها ، نمیتوانند شهروندان را مجبور به محترم شمردن محیط زیست کنند. مگر آنکه این احترام از طریق آموزش به آنها القا شود.
تحقیقات علمی
مسلما ، فقدان اطمینانهای علمی ، مسئولین سیاسی یا اقتصادی را از اتخاذ تصمیمها و ازپش بینی نامعلوم ، معاف نمیکند. تحقیق علمی مربوط به محیط زیست بسیار ضعیف است. دو کشور متحده آمریکا و آلمان 60 درصد از تحقیق جهانی در زمینه محیط زیست را به خود اختصاص میدهند. در سطح اروپا بسیاری از برنامههای جامعه اقتصادی در مورد محیط زیست است.
اقدام بین المللی
زمین یکی است اما جهان چنین نیست. این فرمول یادآوری میکند که بشر کشتیسوار است. اما به تعداد دولتها ، کاپیتان وجود دارد. به لطف خدا ، ضرورت همکاری بینالمللی در آغاز قرن 21 ، تشدید شده است.
آلودگی محیط زیست
دید کلی
آلودگی محیط زیست از منابع گوناگون صورت میگیرد. با پیشرفت تمدن بشری و توسعه فنآوری و ازدیاد روز افزون جمعیت ، در حال حاضر دنیا با مشکلی به نام آلودگی در هوا و زمین روبرو شده است که زندگی ساکنان کره زمین را تهدید میکند. بطوری که در هر کشور حفاظت محیط زیست مورد توجه جدی دولتمردان است. امروزه وضعیت زیست محیطی به گونهای شده است که مردم یک شهر یا حتی یک کشور از آثار آلودگی در شهر یا کشور دیگر در امان نیستند.
برفی که در نروژ میبارد مواد آلایندهای به همراه دارد که منشا آن از انگلستان و آلمان است. یا باران اسیدی در کانادا نتیجه مواد آلایندهای است که منشا آنها از ایالات متحده است. در آتن گاهی مجبور میشوند به علت آلودگی شدید هوا کارخانجات را تعطیل و رفت و آمد اتومبیلها را محدود کنند. شهرهای دیگر دنیا مانند مکزیکوسیتی ، رم و تهران نیز با مشکل آلودگی هوا دست به گریبانند. آلودگی دریاها ، رودخانهها ، دریاچهها و اقیانوسها و جنگلهای نیز نیز موضوع بحث جدی میباشند.