بیماریهای ویروسی حشرات دهها سال است که شناخته شده‌اند و ویروسهای گوناگونی باعث آلودگی حشرات می‌شوند. برخی از این ویروسها باعث نابودی حشرات مضر می‌شوند و بعضی دیگر سبب مرگ حشرات مفید می‌گردند. با توجه به اهمیتی که حشرات در اکوسیستم دارا هستند، بنابراین شناسایی ویروسهای بیماری زا در آنان بسیار مهم می‌باشد. ویروسهای حشرات ممکن است بطور مستقیم باعث آلودگی حشرات شوند و یا اینکه به توسط حشرات انتقال یابند.
گروه بندی ویروس های حشرات
شامل ویروسهایی هستند که بطور اولیه در حشرات ایجاد عفونت و بیماری می‌کنند و در حقیقت میزبان اصلی آنها حشرات هستند. این ویروسها در خانواده‌های باکولو ویریده ، پولید ناویرید ، آسکو ویروسها ، تترا ویریده و نودا ویریده قرار دارند.
شامل ویروسهایی هستند که در جانوران مهره دار و یا گیاهان ایجاد عفونت می‌کنند و میزبان ناقل آنها حشرات هستند.
توصیف ویروسهای عفونت زای حشرات
ویروسهایی که در حشرات ایجاد عفونت می‌کنند، ممکن است دارای پوشینه و ژنوم dSDNM ، فاقد پوشینه و دارای dSDNA ، فاقد پوشینه و دارای SSDNA ، فاقد پوشینه و دارای dSRNA و دارای پوشینه sSRNA و فاقد پوشینه و دارای SSRNA باشند.
توصیف باکولو ویریده
اعضای خانواده باکولو ویریده را ویروسهایی تشکیل می‌دهند که دارای dSDNA حلقوی هستند که در یک کپسید میله‌ای شکل قرار گرفته‌اند. در خارج از کپسید ، ویروس نیز پوشینه آن واقع است. اما این خانواده از کلمه لاتین باکولوم ، یعنی میله یا عصا گرفته شده است. این خانواده دارای دو زیر خانواده است که شامل اوباکولو ویرینه که ویروسهای آن به شکل آکلود (بسته) بوده و امروزه با نام باکولو ویروس معروف است و زیر خانواده نودی باکو ویرینه که ویروسهای آن به شکل اکلود نبوده و بنام نودی ویروس معروف است.
ساختمان باکولو ویروس
باکولو ویروسها در مراحلی از دوره زندگی خودشان به شکل پیچیده شده (بسته) هستند. ذرات ویروس (نوکلئو کپسید همراه با پوشینه) در شکل بسته در یک پوشش پروتئینی بلوری (کریستالینه) قرار گرفته‌اند که به آنها اجسام بسته گفته میشود. این ویروسها دارای دو جنس هستند که عبارتند از نوکلئوپولی هدرو ویروس و گرانو ویروس که معمولا به آنها ویروسهای نوکلئارپولی هدروزیس (NPVs) و ویروسهای گرانولو زیس (G Vs) هم گفته میشود. باکولو ویروسهایی که از پوشش سیتوپلاسم یاخته میزبان جوانه می‌زنند پوشینه خارجی خود را از این پوشش بدست می‌آورند. به این ویروسها اصطلاحا ویروسهای جوانه زده (VBs) گفته میشود. این ویروسها در پیدایش عفونت ثانویه در حشرات دخالت دارند.
ویروسهایی که توسط اجسام بسته شده‌اند، پوشینه خود را از پرده هسته یاخته میزبان کسب می‌کنند. این ویروسها به ویروسهای پوشش دار (OVS) معروفند و در بین لاروهای حشرات انتقال پیدا می‌کنند و باعث عفونت اولیه میزبان می‌شوند. ژنوم باکولو ویروسها از dSDNA حلقوی از 230-80 هزار جفت تشکیل شده است. پوشش اجسام بسته بطور اصلی از یک نوع پروتئین تشکیل شده است که گرد هم آمده و شبکه‌ای بلورین را در اطراف ذره کامل ویروسها تشکیل می‌دهد. پوششهای فوق در NPVs و GVs به ترتیب بنام پولی هدرین و گرانولین شناخته شده‌اند. اجسام بسته بالغ همچنین دارای یک پوشش اضافه هستند که از پروتئین و کربوهیدرات ساخته شده و کالیکس نام دارند.
ایجاد بیماری توسط باکولو ویروس ها در حشرات
باکولو ویروسها از راه غذاهای آلوده باعث آلودگی حشرات می‌شوند. در PH بالای 10 موجود در معده میانی حشره ، پوشش گلیکو پروتئینی محافظ ویروس تخریب میشود و در نتیجه ویروسها در روده آزاد می‌شوند و ویروسها به سطح یاخته اتصال یافته و بطریق در هم آمیختن وارد سیتوپلاسم یاخته میزبان میشود. چنانچه میزبان خیلی حساس و ویروس نیز خیلی عفونت زا باشد در نهایت تمام ارگانهای حشره مورد حمله ویروس قرار می‌گیرند و اینگونه گفته میشود که حشره تبدیل به یک مایع سفید شیری رنگ شده است که بیشتر آنرا ذرات ویروس تشکیل داده‌اند و این بیماری را امروزه بنام بیماری ذوب کننده می‌نامند
مکانیسم عمومی کنترل حشرات با استفاده از ویروس ها
این کار شامل سه مرحله مهم است. 1- آزادسازی ویروس. 2- افزودن یک ویروس دوم به ویروس که در آزاد سازی مورد استفاده واقع شده است. 3- محافظت از ویروسهای بیماری زا مفید.