مشاوره فرآیندی است که طی آن در زمینه ممنوع و مساله خاص به فرد کمک و
راهنمایی ارائه میشود. مساله ازدواج یکی از موضوعات مهمی است که در فرآیند مشاوره همواره مورد توجه است و به عنوان بخشی از فعالیتهای یک مشاور محسوب میشود. بر این اساس افرادی که قصد ازدواج دارند با کمک جستن از منابع مشاورهای راهنماییهای لازم در این زمینه دریافت میکنند تا تصمیمات مناسبتری را اتخاذ کنند.
ضرورت و اهمیت مشاوره قبل ازدواج
ازدواج مساله بسیار مهمی است که بسیاری از جنبههای مختلف زندگی فردی و اجتماعی انسان را تحت تاثیر قرار میدهد. امروزه شمار روز افزون مواد طلاق موجب شده است تا صاحبنظران به فکر پیدا کردن راه حلهایی باشند که یک ازدواج موفق و سالم را فراهم شاخته مانع از شیوع و افزایش آمار طلاق که یقینا عواقب بعدی آن بسیار دشوارتر و سخت تر شود. مشاوره قبل از ازدواج ابتدا در زمینه مسائل پزشکی ، مساله گروههای فوتی و ژنتیکی آغاز گردید و امروزه کم کم در زمینه مسائل شخصیتی و روانی و روابط نیز در حال شکل گیری و کاربرد است. در این مقوله کارکردهای مشاوره قبل از ازدواج بسیار مهم هستند که به آنها میپردازیم.
بررسی ملاکهای ازدواج سالم در مشاوره قبل از ازدواج
مشاوره قبل ازدواج در الویت اول به روشن ساختن ملاکهایی میپردازند که برای داشتن یک انتخاب مناسب در ازدواج ضروری هستند. عدم توجه به تعیین چنین ملاکهایی و ارزش گذاری و اولویت بندی نامناسب آنها اغلب موجب ناکامیهای بعدی میشوند. بر این اساس در مشاوره قبل از ازدواج تلاش میشود ملاکهای افرادی که قصد ازدواج دارند بررسی شده و راهنمایی لازم در مورد نظر داشتن ملاکهای مناسب ارائه گردد.
بررسی آمادگی طرفین برای ازدواج
سن ازدواج عامل مهمی است که میتوانند رضایت از زندگی مشترک را تحت تاثیر قرار دهد هر چند این عامل به تنهایی نمیتواند تعیین کننده باشد، اما عامل مهمی است که باید مورد توجه قرار گیرد. بر این اساس لازم به نظر میرسد میزان آمادگی سنی ، روانی و اجتماعی طرفین مورد بررسی قرار گیرد. بطوری که عدم پختگی روانی ، عاطفی ، جسمانی و اجتماعی طرفین مشکلات زیادی را به بار خواهد آورد و روشن است رسیدن به سن و سالی که از لحاظ اجتماعی مناسب برای ازدواج به نظر میرسد به تنهایی قابل تکیه کردن نخواهد بود چرا که افراد مختلف در سنین متفاوتی به پختگی و آمادگی لازم برای ازدواج میرسند. یک فرد 25 ساله ممکن است از پختگی و رشد و تکامل روانی ، اجتماعی و عاطفی برخوردار باشد در حالیکه فرد دیگری در سن 35 سالگی چنین آمادگی را نداشته باشد.
بررسی تطابق و تناسب شخصیتی طرفین در ازدواج
ویژگیهای شخصیتی بسیار متنوع و متعدد هستند، اما برخی از آنها دخالت بیشتری در رضایت از زندگی مشترک دارند. مطمئنا فردی که بسیار به نظافت و تمیزی اهمیت قائل هست، نخواهد توانست با فردی که چندان در قید و بند این امور نیست زندگی موفقی داشته باشد.
از ویژگیهای مهم شخصیتی که تاثیر قابل توجه در این زمینه دارند میتوان به درون گرایی و برون گرایی اشاره کرد. افراد درون گرا تمایل زیادی به گذراندن اوقات خود به تنهایی دارند در حالیکه برای افراد برون گرا تحمل چنین شرایطی بسیار سخت و آزار دهنده است. افراد درون گرا سرگرمیهایی چون مطالعه و ... دارند در حالیکه افراد برون گرا در شرایط جمعی و سرگرم کننده لذت میبرند مثل بازیهای دسته جمعی.
چنین ویژگیهایی به تعداد زیادی وجود دارند که البته گاه همان بودن ویژگیهای طرفین و گاه ناهمسانی آنها میتواند فاکتوری برای ازدواج موفق باشد. به عنوان مثال ازدواج فرد درون گرا با فرد درون موفق آمیزتر خواهد بود تا ازدواج درون گرا با فردی برون گرا در حالیکه سلطه جوئی یک ویژگی است که حتما باید ناهمسانی آن در طرفین مورد توجه قرار گیرد. دو فرد سلطه جو میزان تسلط بیشتری در زندگی مشترک خواهند داشت تا ازدواج فردی سلطه جو با فردی سلطه پذیر.
مشاوره قبل از ازدواج
ازدواج یک مرحله بسیار مهم زندگی و سنگ بنای تشکیل خانواده است که نه تنها برای زن و شوهر بلکه برای نسل های بعد نیز سرنوشت ساز است .
ازدواج عبارت است از یک قرارداد اجتماعی مبتنی بر توافق و سازش بین زن و مرد که موجب شروع زندگی مشترک می شود . بدین ترتیب آنها در غم و شادی و لذت و رنج یکدیگر سهیم می شوند و مشکلات زندگی را به یاری همدیگر حل می کنند .
نظر متخصصین در مورد خصوصیات جسمی برای ازدواج و بارداری
سلامت جسمی داشته باشند و به بیماریهای ناتوان کننده و معلولیت مبتلا نباشند .
سلامت روانی داشته باشند و واقعیات را خوب درک کنند . هذیان توهم و اختلالات درکی نداشته باشد .
مشاوره ژنتیکی شده باشند و اختلالات سیستم تناسلی در آنها بررسی شده باشد .
ناهنجاری های جسمی ( نارسایی قلبی ، نارسایی کلیه ، ناهنجاریهای دستگاه گوارش ، تومور ) نداشته باشند .
اختلالات شخصیتی نداشته باشند .
آشنا به قوانین و مقررات و عرف ازدواج و زناشویی باشند و خود را برای این تجربه مهم آماده کرده باشند .
محدوده سنی مناسب برای ازدواج و تشکیل خانواده
زوجین ا ز لحاظ جسمی ، باید بلوغ کامل و از نظر روانی آمادگی پذیرش مسئولیت ازدواج را داشته باشند . در این مورد رعایت سن مناسب برای دختر و پسر ، زمینه های لازم جهت یک ازدواج موفق را فراهم می کند . به خاطر بسپارید که بیش از سن تقویمی ، سن عقلی ضامن بقای زندگی مشترک خواهد بود .
متخصصان سن مناسب ازدواج را برای دختران ۱۸ تا ۲۴ سال و برای پسران ۲۴ تا ۲۸ سال توصیه می کنند . معمولاً اختلاف سن ۲ تا ۶ سال بین دختر و پسر توصیه می شود .
یک زوج برای حفظ سلامت ، جلوگیری از پیری زودرس ، پیشگیری از مشکلات اقتصادی و تربیت فرزندان صالح و لایق باید بدانند که :
محدوده سنی مناسب برای بارداری ۱۸ تا ۳۵ سال و مناسب ترین زمان بین ۲۰ تا ۳۰ سالگی است .
حاملگی زیر ۱۸ سال و بالای ۳۵ سال مخاطره آمیز است .
فاصله کمتر از ۳ سال بین دو حاملگی خطرناک است .
زایمان چهارم و بیشتر ، دارای عوارض زیادی برای مادر و نوزاد است . بنابراین داشتن بیش از ۲ یا ۳ فرزند توصیه نمی شود .
آزمایش های قبل از ازدواج
برای کسب اطمینان از سلامت زوجین انجام آزمایشهای زیر قبل از ازدواج ضروری است :
تشخیص مبتلایان به سیفلیس
تشخیص مبتلایان به تالاسمی
تشخیص معتادین
بیماریهای مقاربتی - که در زمان تماس جنسی از فردی به فرد دیگر منتقل می شوند - را می توان قبل از ازدواج و یا قبل از بارداری به وسیله معاینات و آزمایش های اختصاصی تشخیص داد . برخی از این بیماریها عبارتند از : سوزاک ، سیفلیس ، کلامیدیا ، ایدز و زگیل تناسلی . با تشخیص این گونه بیماریها می توان از ابتلا فرد دیگر ( همسر ) و نیز احتمالاً ابتلا به جنین در داخل رحم پیشگیری کرد .
مصرف سیگار ،الکل و مواد مخدر در زن یا مرد می تواند روی قدرت باروری مؤثر باشد و موجب ناباروری و یا کاهش ارتباط جنسی شود . در صورت حاملگی نیز عوارض بارداری ( افزایش خونریزی ، زایمان زودرس ) و نیز عوارض نوزادی ( ناهنجاریهای مادرزادی ،تأخیر رشد داخل رحمی جنین ، تولد نوزاد با وزن کم ، اختلالات رفتاری و عقب ماندگی ذهنی نوزاد و بالاخره افزایش مرگ و میر دوره نوزادی ) افزایش می یابد . لذا توصیه می شود معتادان به هر یک از این مواد قبل از اقدام به ازدواج و یا قبل از بارداری از مصرف سیگار ، الکل و مواد مخدر خودداری کنند .
توصیه می شود زوجین قبل از بارداری به موارد زیر توجه کنند :
اگر چه سرخجه بیماری ویروسی ساده ای است ، لیکن ابتلا به آن در دوران بارداری برای جنین بسیار خطرناک است لذا به خانم هایی که تا کنون به بیماری سرخجه مبتلا نشده اند توصیه می شود که واکسن سرخجه را بزنند و تا مدت ۳ ماه بعد از زمان تزریق واکسن ، باردار نشوند .