انتشار ارزیابی اطلاعات ملی (NIE) در نوامبر 2007، بیشتر به خاطر نوع عبارات به کار رفته در آن، و نه محتوا، مباحثات بسیاری را در سراسر غرب در پی داشت.
(دراین گزارش) متاسفانه در کنار تلاش برای صحت و دقت، دستکم برای مخاطب میان مایه و غیر متخصص شفافیت، قربانی شده است. نکته اعجاب آور در همان جملات ابتدایی آمد: قضاوتی پیرامون اینکه تهران برنامه ساخت سلاح هسته ای خود را در سال 2003 متوقف کرد. در عصر برنامه های ویژه 30 ثانیه ای در تلویزیون، همین نکته برای انتقال احساس اشتباه رهایی از شبح ایران هسته ای کافی بود.
درست است که در پاورقی توضیح داده شد که این قضاوت مربوط به فرایند اصلی ساخت بمب است، نه برنامه بحرانی و زمانبر تولید مواد لازم برای بمب های هسته ای، اما پاورقی ها برای متخصصان و محققان هستند، نه مخاطبان عام. زمانی که این قضاوت کلیدی NIE در چرخه های مباحثه و مشاجره قرار می گیرد ماهیت آن باورپذیر می شود. حاکمان جمهوری اسلامی از زمانی که در سال 1978 قدرت را در دست گرفتند، مهارت بارزی در اعلام انعطاف تاکتیکی به همراه سرسختی استراتژیک از خود نشان داده اند. آنها هرگز در پیگیری رئوس اساسی برنامه های خود تردید نکردند، اما همواره خواسته اند با اعطای امتیازهای تاکتیکی همچنان در میدان مین حرکت کنند. نگرش آنها بلندمدت است و زمان در آن اهمیت به مراتب کمتری می یابد. اهداف آنان عمیق است و مایل به اثرگذاری جهانی اند. اگر ساخت بمب بناست به تعویق بیفتد و به تلاشی عمیق تر در تامین مواد شکافت پذیر بینجامد بگذار چنین باشد. این نمونه ای از شیوه عمل آنهاست. بنابراین رای کلیدی ارزیابی اطلاعات ملی هم ارزشی صوری دارد. یک تهدید- هر تهدیدی - حاصل ترکیبی از امکانات و اهداف است. اهداف جمهوری اسلامی در نوع خود نفس گیرند. انکار هولوکاست؟ این فقط یک حاشیه است. پاک کردن اسراییل از روی نقشه؟ این فقط جزیی از آن است. ایرانیان خود را ملزم به اعمال تغییری بنیادین در نظام کنونی دنیا می دانند.
علاوه بر این، آنها چنین چیزی را پنهان نمی کنند. در واقع آنها این را با صدایی بلند و به طور واضح تبلیغ می کنند. به عنوان مثال نامه ای که محمود احمدی نژاد، رییس جمهور ایران، در ماه می 2006 به بوش نوشت را درنظر بگیرید.با ادعای سخن گفتن به نام بشریت در رنج و عذاب، رییس جمهور صریح ایرانی می نویسد: "لیبرالیسم و دموکراسی غربی توانایی کمک به درک آرمان های انسانی را نداشته اند ... آنها با بصیرت اکنون می توانند صدای درهم شکستن و فرو ریختن ایدئولوژی و اندیشه های سیستم لیبرال دموکراتیک را بشنوند." - همین و بس . این در مورد اسراییل یا فلسطین و یا خاورمیانه نیست. این در مورد توماس جفرسون و حقوق اساسی و ذاتی بشر است. این یک اعلان جنگ علیه هر آن چیزی است که ما در غرب در دلهایمان گرامی می داریم، چیزهایی که هویت ما را می سازند و به زندگیمان معنا می بخشند.
در سطحی عمل گرایانه تر، بشریت می تواند صبر کند، چرا که کشیش ها به خویشاوندان خویش اولویت می دهند. در یک سخنرانی عمومی در کنفرانسی در مارس 2006، منوچهر محمدی، قائم مقام وقت وزارت خارجه ایران تصریح کرد:"جهان اسلام خواستار سهم واقعی و منصفانه خود در سیستم بین المللی و نظام در حال توسعه دنیاست. هرچقدر فهم و پذیرش این واقعیت مسلم و احترام به آن بیشتر به طول بینجامد، به همان اندازه بحران ها و چالش های امنیتی باقی خواهند ماند." این تهدید آشکار، به زبان انگلیسی و به صورت روان و سلیس، به شرکت کنندگان در کنفرانس، در مرکز شهر برلین و در فاصله ای اندک از یادبود هولوکاست، ابراز شد. نه از زمان آدولف هیتلر ... جمهوری اسلامی یکی از متعصب ترین رژیم هایی است که بر صحنه تاریخ گام هایی بلند برداشته اند. همچون حکومت های منفوری که نیمه اول قرن بیستم را غرق مصیبت کردند آرزوی تغییر دنیا به شکل مطلوب خود را در سر می پروراند. همچون آنها علیه نظم کنونی جهان اعلان جنگ می کند و مانند همه آنها نسبت به امنیت انقلاب خود دچار پارانویا است و دائما برای ترساندن اهریمنانی که خود خلق کرده شمشیرهایش را آماده نگه می دارد.
اما متعصب بودن مترادف با نامعقول بودن نیست. ایرانیان معامله گرانی زیرک و تاجرانی خونسرد و صبورند. آنها در بهره گیری از نقاط ضعف رقبای خود مهارت دارند. آرزوی برانداختن نهادها و ارزش های غربی را در سر دارند و به طور کلی می خواهند آنها را به نفع خود تغییر دهند. برای ایران چه راهی بهتر از آژانس بین المللی انرژی اتمی (که اساسا نهادی غربی است) برای تامین زیرساخت ها و فراگیری چگونگی ساخت مواد لازم برای بمب اتم و در عین حال داشتن مشروعیت بین المللی وجود دارد؟
برای ساخت سلاح های هسته ای، ابتدا مواد لازم وارد می شوند و در مرحله دوم، اجزای دیگر بمب می رسند. پروژه منهتن زمانی به پایان رسید که اوک ریج و هنفورد، تحویل اورانیوم و پلوتونیوم در حد تولید سلاح را آغاز کردند. به این ترتیب، شش ماه زمان لازم بود تا بمب سازان "لس آلاموس" به "آلاموگوردو" دست پیدا کنند. برای ایرانیان توقف موقت "لس آلاموس" به تکمیل تضمین شده آن زیر چتر حقوق بین الملل و اوک ریج آنها می ارزد.
توقف موقت مطمئنا وجود دارد. افراط گرایی ذاتی برنامه ایران به ناچار این توقف را به آنجا می رساند که اهداف استراتژیک با امکانات استراتژیک بیشترین سازگاری را داشته باشند. برای رژیمی که ایستادگی در برابر فشارهای آمریکا را برای خود افتخار می داند، خود گزارش NIE هم که تعویق در ساخت بمب را دقیقا به چنین فشارهایی نسبت می دهد، می تواند ملاهای ایرانی را وادار به بازنگری کند.
ارزیابی اطلاعات ملی با این جمله صریح پایان می یابد:"ما با اطمینان زیاد مشخص می کنیم که اگر ایران نهایتا تصمیم به ساخت بمب بگیرد، توان علمی، فنی و صنعتی چنین کاری را داراست." به نظر من، سوال "اگر" نیست، بلکه این است:"چه زمانی؟" اگر جامعه بین المللی برای جلوگیری از این امر، عزم جدی نداشته باشد، آینده - برای ایران و جهان - هسته ای است. ■
مترجم: احسان نوروزی
اوزی روبین, واشینگتن تایمز, 08/01/2008.
جاه طلبی
سرمایه : نام اریک امانوئل اشمیت نه فقط در ایران که در اغلب کشورهای جهان معادل پرخواننده ترین نویسنده معاصر فرانسوی است. او را در عین حال در بازار جهانی به عنوان یکی از مراجع ادبیات فرانسه می شناسند. اشمیت از معدود نویسندگانی است که علاوه بر خوش اقبالی در بازار مورد تحسین منتقدان هم قرار گرفته است. او فقط 48 سال دارد و با این حال یکی از پرکتاب ترین نویسندگان معاصر فرانسوی محسوب می شود و همچنین در مقام کارگردان نیز نمایش های زیادی را به قلم خودش روی صحنه برده است.
اشمیت در بازار کتاب ایران نیز با اقبال زیادی روبه رو شده و یکی از دلایل این موفقیت اجرای چند نمایشنامه او از جمله «خرده جنایت های زنا شوهری» در کشور ماست. از پرفروش ترین کتاب های این نویسنده در ایران می توان به «گل های معرفت»، «انجیل های من»، «مهمانسرای دو دنیا»، «خرده جنایت های زنا شوهری» و «یک روز قشنگ بارانی» اشاره کرد اما بی تردید پرطرفدارترین داستان او «ابراهیم آقا و گل های قرآن» است که در ایران به عنوان یکی از داستان های مجموعه «گل های معرفت» با ترجمه سروش حبیبی انتشار یافته و در فرانسه نیز فیلمی با بازی عمر شریف براساس آن ساخته شده است. این داستان به صورت کتابی در سال 2001 منتشر شد، چهاردهمین رتبه فروش جهانی را به خود اختصاص داد و لقب پرخواننده ترین نویسنده معاصر فرانسه را برای اشمیت به ارمغان آورد. این کتاب در مجموعه ای با عنوان «نامرئی» جای گرفته است که کتاب «فرزند نوح» از این مجموعه نیز که در سال 2004 انتشار یافت، موفقیت زیادی را برای نویسنده اش به دنبال داشت. او در واقع تنها فرانسوی فهرست Publishing Trends است.
اریک امانوئل اشمیت در 28 مه 1960 در لیون به دنیا آمد و تا 20 سالگی در آنجا ماند. به گفته خودش شهر لیون تاثیر زیادی بر او گذاشت هرچند حس می کرد با آن بیگانه است. او اعتراف می کند ویژگی های لیونی زیادی دارد: «ظاهری آرام، آسوده و نفوذناپذیر که می تواند دیوانگی ها، آشفتگی ها و همچنین سلیقه شرقی ام را پنهان کند.»اشمیت در کودکی بیش از آنکه به نویسندگی یا تئاتر علاقه مند باشد شیفته موسیقی بود و به همین دلیل از 9 سالگی به آموختن پیانو روی آورد.
آن زمان دلش می خواست آهنگساز شود اما معلم هایش او را متقاعد کردند که بیشتر در نوشتن استعداد دارد چون قریحه نویسندگی اش از همان زمان آشکار و مسلم شده بود بنابراین نخستین کتابش را در
11 سالگی به رشته تحریر درآورد و نخستین نمایشنامه اش، «گره گوار یا چرا نخودفرنگی سبز است؟» را در 16 سالگی نوشت اما چون شیفته ماجراهای آرسن لوپن بود، از حاصل کار خود راضی نبود بنابراین ترجیح داد جاه طلبی هایش در عرصه نویسندگی را به آینده موکول کند.
خودش درباره دوران کودکی اش می گوید: «دلم می خواست شاه بشوم چون فکر می کردم فقط برای شاه بودن ساخته شده ام. در واقع فکر می کردم یک شاهزاده ام. وقتی فهمیدم پدر و مادرم از نژاد سلطنتی نیستند، خیلی مایوس شدم... والت دیسنی را هم خیلی دوست داشتم. اغلب وقتی می پرسیدند می خواهم چه کاره شوم، می گفتم والت دیسنی... البته دوست داشتم آهنگساز و باستان شناس هم بشوم.»اشمیت به دبیرستانی می رفت که در قرن هجدهم میلادی ساخته شده بود و درست در کنار آمفی تئاتر رومی قرار داشت. دوران تحصیلات تکمیلی اش را نیز در رشته فلسفه در دانشسرای عالی پاریس گذراند و در سال 1983 رساله دکترایش را به پایان برد: «برای آنکه از خودم یک انسان بسازم، به فلسفه احتیاج داشتم. می گفتند فلسفه می تواند به حرفه ام تبدیل شود، من هم گفتم چه بهتر.» اینگونه بود که چند سالی را در یکی از دبیرستان های شربور و بعدها در دانشگاه شانبری به تدریس فلسفه پرداخت.
او خود درباره چگونگی آشنایی اش با فلسفه می گوید: «بی آنکه بدانم، در ادبیات دنبال فلسفه می گشتم. این یعنی در ابتدا در جست و جوی فلسفه نبودم اما بالاخره فهمیدم آنچه که به دنبالش هستم، فلسفه است. همیشه عاشق متونی بودم که سرشار از معنا بودند و آدم را به فکر می انداختند. کتاب مورد علاقه ام «آلیس در سرزمین عجایب» لوئیس کارول بود. بعدها ساعت های زیادی را با «شازده کوچولو» اثر آنتوان دوسنت اگزوپری گذراندم و در دوره نوجوانی هم کتاب های زیادی مرا به هیجان می آوردند مثل «آلن» و «نیچه» اثر پاسکال... برای من فلسفه راهی به سوی آزادی بود.»