تحقیق مقاله طرح های کاهش آلودگی هوا

هوای تهران، آلوده به سیاست

جامعه > شهری -  شهرداری و شورای‌شهر تهران معتقدند طرح جامع کاهش آلودگی هوا هرچه سریع‌تر باید به اجرا گذاشته شود،امامسئولان شورای‌عالی‌ ترافیک برای تصویب این طرح 6 ماه زمان می‌خواهند

 آلودگی هوای تهران به حدی رسیده است که نایب رییس شورای شهر تهران از آن به عنوان یک بحران اجتماعی نام می برد.

همزمان شهرداری تهران نیز پیشنهاد کرده است مدارس برخی از مناطق پایتخت به دلیل شدت آلودگی شود و یک عضو کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی هم این شرایط را ناشی از ناتوانی سیستم‌های مدیریتی برای کنترل ترافیک و عدم امکانات لازم برای تردد شهروندان از طریق وسایل حمل و نقل عمومی عنوان کرده است.

در همین حال کارشناسان شرکت کنترل کیفیت آلودگی هوا با استناد به آخرین اطلاعیه سازمان هواشناسی مبنی بر ادامه پایداری جوی از ادامه شرایط اضطرار در تهران خبر داده و حتی اعلام کرده اند این وضعیت روز سه شنبه به بالاترین سطح ممکن خواهد رسید.

مرکز مدیریت حوادث و فوریت های پزشکی کشور هم از افزایش 8 درصدی ماموریت‌‏های خود برای نجات بیماران تنفسی و 5 درصدی برای رسیدگی به بیماران قلبی خبر داده است. میزان این ماموریت ها نسبت به سال گذشته به ترتیب 50 و 64 درصد افزایش یافته است. در مجموع آلودگی هوای تهران در جهشی بی سابقه 300 درصد نسبت به سال گذشته افزایش یافته است. هوای تهران در سال گذشته ۱۵ روز فراتر از حد استاندارد بود اما این رقم در هفت ماه اول امسال به ۴۶ روز رسیده است.

به طور متوسط سالانه نزدیک به ۱۰هزار نفر بر اثر آلودگی هوا در تهران جان خود را از دست می دهند. با توجه به بحران دو هفته ای اخیر پیش بینی می شود این رقم در سال جاری از این رقم نیز بالاتر برود. بحران اخیر آلودگی هوا در تهران بی سابقه ترین بحران در4 سال گذشته به شمار می آید. در آذرماه سال87 نیز تهران دو هفته بسیار بحرانی را تجربه کرده بود. بنا بر یک روال در ماههای پایانی پاییز و ابتدایی زمستان آلودگی هوا در شهر تهران به شدت افزایش می یابد.

این افزایش آلودگی به دلیل تغییرات جوی و ایجاد پدیده وارونگی هوا به وجود می آید. طبق یک روال سنتی در همین روزها نیز سیل پیشنهادهای اداری و شخصی برای رفع معضل آلودگی هوا روانه رسانه ها و جلسات کارشناسی می شود. در تازه ترین اقدام نیز شهرداری تهران پیشنهاد کرده است مسئولان دولتی با تغییر ساعات کاری به جنگ آلودگی بروند. بر این اساس شهرداری تهران پیشنهاد کرده ساعت شروع به کار کارخانجات و مراکز نظامی، شش و نیم صبح، ادارات دولتی هفت و نیم، دانشگاهها، هشت و نیم و کسبه و بازار نیز بین نه و نیم تا ده صبح باشد.

پیشنهادهایی نیز در زمینه محدودیت تردد خودروهای تک سرنشین، موتورسیکلت و مسافربرها مطرح شده است. دولت هنوز پاسخی به این پیشنهادات نداده است و گفته می شود با توجه به اختلاف میان شهرداری تهران و دولت ایران هیچگاه نیز به این پیشنهادات توجه نخواهد کرد. چندی پیش نایب رییس شورای شهر تهران با بیان اینکه آلودگی هوا سیاسی نیست صراحتا از دخالت مسایل سیاسی در زمینه رفع آلودگی هوا خبرداده بود. این اختلافات به حدی است که حتی مشاور شهردار تهران در اوج بحران آلودگی هوا از کنار گذاشتن طرح جامع آلودگی هوای تهران توسط دولت خبرداده است.

طرح جامع کاهش الودگی

آلودگی هوا در تهران اصولا یک پدیده رایج است. وسایل نقلیه موتوری مهمترین آلوده کننده شهر تهران به شمار می آیند. نزدیک به 4 میلیون خودرو و بیشتر از چهار میلیون موتور سیکلت در تهران تردد می کنند و برخی کارشناسان می گویند خودروها و کارخانجات صنعتی حاشیه تهران عامل ۸۰ درصد آلودگی این شهر هستند.

برای حل این معضل همیشگی در شهر تهران دولت در سال 1379 تصمیم گرفت برنامه ای با عنوان «برنامه جامع آلودگی هوای تهران» را به اجرا در آورد که بر اساس آن باید ظرف مدت 10 سال کیفیت هوای پایتخت به شرایط قابل تنفس و سالم می رسید.

البته این برنامه هیچگاه مطابق برنامه پیش نرفت و حتی گزارش ها نشان می دهد وضعیت هوای تهران در آستانه پایان یافتن این برنامه بدتر از قبل نیز شده است. همزمان گزارش های دیگری حکایت از آن دارد که این برنامه حتی به صورت کامل نیز تدوین نشده و هنوز بندهایی از آن در انتظار تصویب دولت به سر برده و یا به گفته مشاور شهردار تهران «خاک می خورد».

در همین رابطه معاون مدیر کل دفتر بررسی آلودگی هوای سازمان حفاظت از محیط زیست می گوید: برای کاهش آلودگی، طرح جامع کاهش آلودگی هوا با 7 محور در دست بررسی است؛ ولی این مسئله زمان‌بر است و به سرعت مراحل اجرایی آن انجام نمی‌شود. مسعود زندی معتقد است: در طرح جامع آلودگی هوای تهران به دلیل قدیمی‌بودن مطالعات آن باید تجدیدنظر شود.

طرح ناکام خروج خودرو های فرسوده

طرح 8 ساله دولت برای مبارزه با آلودگی هوا در شرایطی 6 سال زمان جهت تدوین و تصویب صرف کرده است که حتی بندهای مصوب وابلاغ شده آن نیز به درستی به اجرا در نیامده است.

در یکی از این بندها با توجه به اثرات زیانبار خودروهای فرسوده در هوای شهر، دولت به جمع آوری این خودروها موظف شده است که البته تاکنون طبق برنامه پیش نرفته است. به اعتقاد بسیاری خروج خودروهای فرسوده کلیدی ترین بخش طرح جامع کاهش آلودگی هوا بوده است که در اجرا به شکست مواجه بوده است. چرا که تعداد خودروهای فرسوده ای که امسال از رده خارج شد تنها ده درصد برنامه را محقق کرده است.

این درحالی است که وسایل نقلیه موتوری مهمترین آلوده کننده شهر تهران به حساب می آیند. در حال حاضر بیش از 2/5 میلیون خودروی بالای 10 سال که بر اساس استانداردهای جهانی فرسوده محسوب می شوند در کشور و بیش از همه در تهران تردد کنند و میزان بنزین مصرفی آنان (بر اساس گزارش سازمان بهینه سازی مصرف سوخت) در هر 100 کیلومتر 17 تا 43 لیتر باشد.

فتح الله امی مدیر طرح جامع کاهش آلودگی هوای تهران در این باره می گوید: بر اساس تحقیقی که از سوی 3 دانشگاه انجام شده، خودروهای تولید قبل از سال 1380فاقد استاندارد زیست محیطی هستند و 20 برابر خودروهای استاندارد، منوکسید کربن تولید می کنند. به گفته امی، تنها یک میلیون و 800 هزار خودرو استاندارد هستند و بقیه فاقد استاندارد هستند و به اندازه 41 میلیون خودرو آلودگی ایجاد می کنند.

او نیز معتقد است به دلایلی برنامه های دولت برای جمع آوری خودروهای فرسوده طبق برنامه پیش نرفته است و طرح گاز سوز کردن خودروها نیز که با هدف کاهش مصرف بنزین و جلوگیری از آلودگی هوا از چند سال پیش پیگیری می شود به کندی پیش می رود.

هنوز اطلاعات زیادی در مورد «دلایل» مورد ادعای مسئولان سابق و فعلی دولت برای عملیاتی نشدن بندهای مصوب طرح جامع کاهش آلودگی هوا منتشر نشده است، اما این کلمه تا به امروز بیشترین مورد استفاده را برای مسئولان داشته است.

در این شرایط سرنوشت بخش های دیگر این طرح همچون مدیریت ترافیک و توسعه ناوگان حمل و نقل عمومی متناسب با نیازهای روز پرمناقشه و به صورت کامل در پرده ای از ابهام است.

قوانین مناسبی داریم

هم اکنون یکی از بزرگترین نمودهای اختلافهای سیاسی میان دولت و شهرداری در این حوزه قابل مشاهده است. پرداخت نشدن یارانه مترو از سوی دولت، تحویل ندادن اتوبوس های سهم هر شهر به تهران از سوی دولت، مقاومت دولت در برابر مصوبه مجلس برای برداشت شهرداری از حساب ذخیره ارزی به منظور توسعه ناوگان حمل و نقل عمومی هم اکنون از جمله دلایلی است که شهرداری با استناد به آن دولت را مقصر اصلی آلودگی هوا و ضعف سیستم حمل و نقل عمومی می داند.