کویرهاى اطراف یزد
در میان منابع متنوع جهانگردی در ایران، بی شک کویر از جاذبه ای خاص برخوردار است. خصوصاً اینکه بعضی از کویرهای ایران درنوع خود منحصربه فرد هستند واز جالب ترین مناظر ودیدنی های دنیا محسوب می شوند.
گشت وگذار درمیان فضاهای وسیعی که نگاه را تا دوردست می کشاند، غافلگیر شدن درچشم انداز شنهای روان وشوره زارهای خشک وسوزان، ابنیه ی تاریخی، سایه ی تک آبادیها، بناهای آجری رنگ، ساختمانهای ساده وخشن، کاروان سراها ورباتهای قدیمی برای هرجهانگردی جذاب ودیدنی است.
ازمیان جهانگردان که نیمه راه شرق و غرب ازایران دیدن کرده اند، «سون هدین» سیاح سوئدی به خاطر کار بزرگ وژرف خود، جایگاهی والا دارد. او ماه ها وسال ها برپشت شتر در کوره راهای ایران، به ویژه درکوره راههای کویر، هزاران کیلومتر راه را درنوردید واز دیده های خود گزارش جامع تهیه کرد که اثری مهم در شناخت یکی از مهم ترین جاذبه های جهانگردی ایران به شمار می رود. این جاذبه، کویرهای ایران است.
انواع گیاهان کویری درکنار تپه های شن روان وبقایای قلعه هایی که براثر پیشروی کویر ویران شده اند درکنار روستاهای آباد وگزستان هایی که این جا و آن جا پیشروی کویر را مهارکرده اندو به صورت بیشه ای در اقیانوس بی انتها پدید آمده اند، توجه هر تازه واردی را به خود جلب می کند.
جاذبه های این بخش دراستان یزد از طریق دو محور مورد توجه قرار گرفته است: اول محور یزد به بافق که با گذر از مسجد کهن فهرج درحاشیه کویر تا بافق ادامه می یابد. درطول راه، جنگلهای گز که جابه جای حاشیه های کویررا تسخیر کرده و زیبایی وجذابیت خاصی به این مسیر بخشیده است وجود دارد. درانتهای مسیر بافق، پارک بسیار زیبای آهن شهر وجود دارد که درحدود 20 هکتار وسعت آن است واز نخلهای کهنسال وانواع گلها پوشیده شده است و همچون بهشتی موعود درانتهای راه کویری خودنمایی می کند.
مسیر دیگر، محور یزد، خرانق، بیاضه تا خور بیابانک است که سرشاراز تپه های گنبدی شکل شنی پوشیده از تاق وبوته های صحرایی وکویری است. جابه جای این مسیر، رباط هایی زیبا ومتعدد با پنجره هایی قوسی ومعماری شگفت انگیز قرار گرفته ومجموعه ای دیدنی وجذاب را پدید آورده است. ازآن جمله قلعه بیاضه که بدون شک یکی از دیدنی ترین قلعه های نظامی نسبتاً سالم کهن است که درکنار باغهای زیبای آبادیِ خور بیابانک درجوار درختان نخل وسنجد وانواع میوه و مرکبات قرار گرفته است وجاذبه بی مانند این مسیر را کامل می کند.
قلعه بیاضه که حکیم ناصرخسرو قبادیانی نیز از آن دیدن کرده، یادگار دلیری ها و مقاومت های گسترده مردم این خطه درمقابل چپاولگران و زورمندان است. این قلعه، ازجمله مکانهایی است که از دیدگاه باستان شناختی ومطالعه احوال گذشته مردم این ناحیه، باید بیش از پیش مورد بررسی و تحقیق دقیق قرارگیرد. از دیدنی های دیگر این محل، درخت زیتون تناوری است که عمر آن به بیش از یک هزار سال می رسد.
مناطق کویری استان یزد را می توان به نواحی زیر تقسیم کرد:
کویر اردکان(سیاه کوه) که مهم ترین کویر منطقه به شمار می رود وبه شکل یک نعل اسب با جهت شمال غربی- جنوب شرقی درشمال اردکان قرار دارد. این منطقه کویری بین دو کوه منفرد «هرش» به ارتفاع 1939 متر در جنوب و «سیاه کوه» به ارتفاع 2050 متر در شمال قرار دارد و مکانی مناسب برای جذب جریانهای آبی وسیلابی است که از دامنه این دو کوه سرازیر می شود.
کویر ابرقو که یکی از معروفترین مناطق کویری کشور محسوب می شود به شکل دایره بین دو رشته کوه قرار گرفته وبه فاصله کمی از آن کویر تاغستان واقع شده است.
کویر در انجیر که سومین منطقه مهم کویری یزد به شمار می رود با مساحت تقریبی 1500 کیلومتر مربع در شرق استان قرار گرفته است.
دیگر کویرهای استان عبارتند از:
- کویر هرات و مروست با مساحت تقریبی 500 کیلومتر مربع ونسبتاً مرطوب.
- کویر بهشت آباد بین انار ورفسنجان باجهت شمال غربی به جنوب شرقی.
- کویر بهادران درجنوب شرق مهریز، باجهت شمال غربی به جنوب شرقی.
- کویرهای ساغند، حاجی آباد وزرین آباد نیز ازجمله کویرهای استان یزد هستند.