تحقیق مقاله رایگان عصر مفرغ

عصر مفرغ

سفال خصوصیات سفال آلاجاهویگ

الف- سفال

خمیره سفال به دست آمده از قبور آلاجاهویگ معمولاً به رنگ قرمز روشن بوده و دانه های ریز شن و خرده های کاه به عنوان مواد چسباننده به خمیر اضافه شده است بعضی از ظروف سفالین بر اثر درجه حرارت بیشتر از رنگ قرمز به سیاه تغییر یافته و بیشتر لعاب ظروف به رنگ خمیره است (تصویر 103)

عموماً سفال به دست آمده ساده و بدون نقش بوده و روی بدنه سفال نقوش هندسی کنده یا برجسته شیار دار است .

بیشتر جداره ی ظروف نازک بوده و از نظر شکل و رنگ عموماً از ظروف فلزی تقلید شده و براق و جلا یافته و عموماً بادست ساخته شده است.

ته ظرف اکثراً گرد و بدنه آنها گرد محدب و استوانه ای شکل بوده و دارای یک یا دو دسته یا بدون دسته است . معمولاً دسته ها به صورت پهن روی شکم ، شانه و یا بین گردن و لبه تعبیع شده است .

برخی از ظروف به شکل قوری بوده و آبریزهای لوله ای دارد ( تصویر 103)

روی بدنه برخی از ظروف نقش برجسته هلالی شکل تعبیه شده که این نوع ظرف بیرون از آلاجاهویوک ساخته شده و به احتمال از کول تپه یا ترووا به این مرکز انتقال یافته است .

ظروف در اندازه های مختلف و معمولاً به شکل کوزه ، قوری ، خمره ، تنگ ، کاسه ، فنجان ، و قدحهای پایه دار ساخته شده است .

ظروف سفالین به دست آمده از قبورآلاجاهویوگ را می توان با سفال علشیار و ترووا (II)مقایسه کرد . همچنین ظروفی که سطح بیرونی آنها با نقوش برجسته شیار دار تزیین شده است قابل مقایسه با سفالینه های چوگابازار – رانش-شمرا-کیش-اورو جمدت نصر است .

ب- ظروف طلایی

 عموماً ظروف طلایی مکشوفه از قبور سلاطین آلاجاهویوک بدون قالب و با ضربات چکش ساخته شده و بسیار جالب توجه است . در میان این ظرف تنگهایی با آبریزهای ناودانی شکل و شیارهای هندسی برجسته که به شکل زیگزاگی تمامی بدنه ظرف را تزیین بخشیده اند ( تصویر 104)

این شاهکارهایی هستند که بدون شک به وسیله هنرمندان محل ساخته شده اند قابل ذکر است که این نوع ظروف طلایی به ویژه از لحاظ تزیین بدنه و شیوه کار از یک طرف با ظروف به دست آمده از کرم تپه و علشیار از آسیای صغیر و کیش و اورازبین النهرین قابل مقایسه است . علاوه بر ظروف طلایی تاج طلایی قفسی شکل ( تصویر 105) به صورت ضربدر – گردنبند طلایی گوشواره های طلایی به شکل گل انار – کمربند سوزنها – سنجاقها – النگوها – گسیوبند-دوک نخ ریسی طلایی ( البته قسمتی از طلا و قسمتی از نقره ) و دیگر اشیاء از قبور سلاطین آلاجاهویوک بدست آمدذه است که هر یک نشان دهنده هنر فلز کاری بسیار پیشرفته دراین بخش از آسیای صغیر در خلال دوره قدیم عضر مفرغ است .

اشیای مفرغی

در کاوشهای قبور سلاطین آلاجاهویوک اشیای مفرغی بسیار زیادی به دست آمده است . مانند مجسمه های گزنها ( تصویر 106) گاوها ، بتهای کوچک طلایی و نقره ای و سایر اشیاء ( تصویر 107).

بدون شک این مجسمه ها به دلیل باورهای مذهبی ساکنان آلاجاهویوک در کنار اجساد قرار داده شده اند (تصویر 108).از جمله اشیاء مفرغی قرص خورشید مفرغی است که اطرافش برآمدگیهای شعاع گونه دارد ، احتمالاً نمایش دهنده سیارات است و یکی از بارزترین نمادهای مذهبی این دوره است و مبینش پیچیده ی هایتها را در رابطه با سیارات و سیستمهای خورشیدی و قمری نشان می دهد . پیکرهای سمبلیک با حلقه های گل احاطه شده و پیکره وسط آن به شکل گاو یا گوزن (تصویر 112) است و در قسمت پایین نیز دو شاخ گاو آن را کامل می کند . به احتمال زیاد این مجسمه های فلزی که از ارزش والای هنری برخوردارند روی تیرکها تعبیه شده اند و کاهنان در مراسم مذهبی آنها را حمل می کردند ( تصویر 106)شاید هم برای نظم بخشیدن به حرکت دسته جمعی هر گام را با صدای زنگ حلقه ها مرتعش کننده صفحات تنظیم می کرده اند و احتمالاً چنین صدایی برای تعیین آغاز و پایان یک آیین مذهبی یا حرکت یک دسته بوده است . این سمبلها که می توان از آنها به عنوان علم نیز یادکرد و سایر اشیاء مفرغی مکشوفه از آلاجاهویوک در شمار بهترین تولیدات محلی هستند قلع برای ساختن مفرغ که در ترکیب با مس به کار می رفته از ایران به آسبای صغیر آورده شده است . شیوه ساخت خنجرهای مفرغی دیگری که از قبور آلاجاهویوک به دست آمده را می توان با خنجرهای مکشوفه از ترووا آهلاتلی بل و علشیار مقایسه کرد . همچنین این همگونی را می توان را در رابطه با بعضی ادوات جنگی مکشوفه از تپه حصار نیز مطرح کرد . در ضمن برهی از خنجرهای مفرغی به دست آمده از آلاجاهویوک (تصویر 113) خنجرهای قبرسی نامیده می شود زیرا آنها به یکدیگر شباهتزیادی دارند .

اشیاء نقره ای

یکی از جالب ترین پیکرهای مکشوفه از آلاجاهویوک زنی به صورت مسبک است که از نقره ساخته شده است (تصویر 109) بلندی آن 6/10 سانتی متر ، سر و نیم تنه بالای آن به صورت نیم دایره است گودی چشمها با یک ماده آبی رنگ پر شده در دو طرف سر گوشها به شکل دایره و دستها به احتمال در حال گرفتن سینه هاست که از طلا هستند کمر باریک پایین تنه تقریباً به حالت طبیعی است ، پاها کوتاه و کفشهایی به شکل چکمه که پوششی از طلا دارد به پا کرده است . همچنین در دوره ی عصر مفرغ قدین و به ویژه در نیمه دوم هزاره سوم پیشین از میلاد غیر از آلاجاهویوک تقریباً مشابهه این پیکرهای مفرغی از محل هایی چون حسن اوغلان از نقره و طلا ( تصویر 110) و خروس تپه ( 99) نیز کشف گردیده است و جالب توجه اینکه تزیینات پشت سر پیکره حسن اوغلان کاملاً قابل مقایسه با تزیینات یکی از تنگهای طلایی از آلاجاهویوک است .

آهن : از داخل قبور سلاطین آلاجاهویوک خنجرهایی فلزی به دست آمده که در نوع خود بسیار شایان توجه است . جالی توجه اینکه در ساختن یکی از این خنجرها از دو نوع فلز یعنی برای دسته هلالی شکل از طلا و برای تیغه از آهن استفاده شده است . البته آشنایی فلز کاران آلاجاهویوک با آهن آن هم در نیمه دوم هزاره سوم پیش از میلاد بدون شک دانش بالای هنرمندان فلز کار را نسبت به آهن که زمانی بسیار با ارزشمند تر از طلا بوده می رساند . بنابراین با این کشف مهم می توان استفاده از آهن را برای نخستین بار به هایتاً نسبت داد .