آسیب پذیری عاطفی دختران و پسران دانش آموز
طرح آسیبشناسی دوران بلوغ دختران و پسران دانش آموز و راهکارهای آگاهی بخش حدود صحیح ارتباط، به منظور بررسی ابعاد مختلف پدیده ارتباطات دختران و پسران دانش آموز به شیوهای فراتحلیلی انجام گرفته است که در این تحقیق به صورت چکیده قسمتی از آن را آورده ایم.
پژوهش مزبور در چهار فصل گردآوری شده است. در فصل اول کلیات بحث، یعنی تاریخچهای از مسأله روابط دختر و پسر، چه در قالب دیدگاههای دینی، تألیف کتابها و انتشار مقالاتی که در این زمینه انجام گرفته و یا پژوهشهایی که برای بررسی موضوع به انجام رسیده است میباشد. فصل دوم شامل تعریف روابط و علل شکلگیری و تعدی از حدود متعارف آن است. فصل سوم، اختصاص به آسیبشناسی روابط دختر و پسر دارد و بالاخره فصل چهارم به ارائه برنامههایی که تاکنون اجرا شده و برنامه پیشنهادی بر اساس این تحقیق، اختصاص یافته است.
مسأله بلوغ و پیامدهای مثبت و منفی آن و شیوه برخورد نهادهای مهم تربیتی یعنی خانواده و مدرسه با آن، از جمله مسایل مهم هر جامعهای به شمار می آید. شناخت ماهیت بلوغ از دیدگاه علمی، دینی و فرهنگی، یکی از دل مشغولیهای عالمان، محققان و متفکران هر جامعهای، از جمله جامعه ایرانی است. همچنین شناخت پیامدهای بلوغ اعم از پیامدهای مثبت و منفی و نیز واکنشهای مربیان و برنامهریزان تربیتی نسبت به آن، از جمله نیازهای مهم و ضروری برای هر جامعهای است. در این میان یکی از پیامدهای مهم برای جامعه ما، گرایش نوجوانان به سوی جنس مخالف است. شناخت ماهیت این گرایش و عوامل تأثیرگذار بر روی آن و تعیین حدود صحیح در این روابط نیز از جمله مسایل مهم برای تعلیم و تربیت ماست به گونهای که برخی از متخصصین مسایل تربیتی معتقدند که «مسأله رابطه مناسب دختر و پسر، یکی از دغدغههای همه اقشار جامعه است. دل مشغولی اقشار گوناگون جامعه و عدم آموزش صحیح حدود روابط باعث شده است که دست اندرکاران فرهنگی دانشگاهها نیز وضعیت رفتاری دانشجویان را در این زمینه نابهنجار دانسته و تلاشهای گوناگون را برای شناخت ماهیت این روابط و نحوه مناسب سازی آن در دانشگاهها به انجام رسانند.
باید توجه داشت که روابط دختر و پسر، پدیدهای فرهنگی و وابسته به هنجارهای اجتماعی است. قرار ملاقات با جنس مخالف، که یکی از تجلیات دوستیهای دختران و پسران است، در جوامع گوناگون به اشکال مختلفی تلقی میشود. در کشور ایران علیرغم ناهنجار تلقی شدن دوستیهای دختران و پسران، قرار ملاقاتهای بین دختران و پسران بر اساس برخی از گزارشها، رو به فزونی است. عدم توجه نوجوانان به حدود ارتباطی با جنس مخالف و تعدی از آن، که اغلب در قالب دوستیهای دختران و پسران تجلی پیدا میکند، مشکلات عدیدهای را برای آنان را به ارمغان میآورد. مهمترین این مشکلات عبارتند از:
1- کمترین آسیب این است که دوست شدن دختر و پسر با یکدیگر، مقدار زیادی از وقت و انرژی طرفین را گرفته، آنان را از انجام بسیاری وظایف مربوط به مرحله رشدی خود باز میدارد که از جمله آنها افت تحصیلی است.
2- از آن جایی که این گونه دوستیها پیش از موعد و قبل از آماده شدن شرایط برای ازدواج انجام میگیرد، وابستگیهای عاطفی، مانع قضاوت صحیح طرفین میشود. حتی آنانی که با استدلال شناخت یکدیگر برای ازدواج، دوستیهای خود را توجیه میکنند، علیرغم پی بردن به عدم تناسب با یکدیگر، نمیتوانند دست از هم بردارند.
3- این گونه دوستیها خلاف شرع و عرف جامعه بوده، لذا از یک سو موجب ارتکاب گناه شده و از سوی دیگر موجب طرد اجتماعی و عوارض اخلاقی، روانی و اجتماعی ناشی از آن میشود.
4- دوستیهای دختر و پسر قبل از فراهم آمدن امکان ازدواج، موجب تحریک جنسی آنان میشود و این در حالی است که امکان پاسخگویی به این تحریکات یا اصلاً فراهم نیست یا به شکل ناقص فراهم است. این تحریک پذیری و عدم پاسخگویی به آن، موجب پیدایش آسیبهای جانبی از قبیل بروز رفتارهای پرخاشگرایانه و یا موجب تماسهای جنسی غیرمتعارف شده به طوری که باعث بدنامی و تصور منفی دختر و نیز تصور منفی دیگران از او میشود.
5- این گونه دوستیها اغلب با انگیزههای موقت و برای بهرهبرداریهای خودمدارانه افراد ناپخته به لحاظ روانی انجام گرفته و در نتیجه عواقب آسیب زایی از خود برجای میگذارند.
6- عواقب ناشی از وابستگی و اصرار به ازدواج با دوست ناهمجنس، علیرغم مغایرت با ارزشهای خانوادگی، مذهبی، فرهنگی و رفتاری و شکستهای بعدی در چنین ازدواجهایی این مشکلات و مسایلی از این دست، موجب شده است که روابط دختر و پیر در جامعه، تبدیل به یک معضل و آسیب شود. به همین لحاظ بررسی ابعاد گوناگون این پدیده و چگونگی مواجهه با آن، یکی از ضرورتهای غیرقابل انکار در حوزه تعلیم و تربیت و فرهنگ به شمار میآید.
نتیجه نهایی این گزارش دلالت دارد بر این که دوستیهای دختر و پسر در ایران، به دلایل متعددی، از جمله مغایرت آن با شرع، عدم پذیرش اجتماعی آن از جانب مراجع تربیتی از جمله خانواده و مدرسه و آشفتگی حاکم بر این گونه دوستیها، یک آسیب برای طرفین، به ویژه دختران به شمار میآید. این آسیبها، در مراحل گوناگون به اشکال مختلفی تجلی پیدا میکند که گاه تا مرحله تشکیل خانواده و وقایع بعد از آن نیز تسری پیدا میکند. برای نحوه مواجه شدن با این آسیب، سه رویکرد عمده مطرح شده است که نهادهای تربیتی و فرهنگی با اتخاذ یکی از آنها، میتوانند راهبردهای مواجهه با این آسیب را مشخص نمایند. در این زمینه آموزش خانوادهها، آموزش مستقیم نوجوانان و مداخله در رسانههای گوناگون، از جمله برنامههای صداوسیما پیشنهاد شده است.
پدیده دوستی دختر و پسر در 50 درصد دانشآموزان رواج دارد
خبرگزاری فارس: یک عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی گفت که در بررسیهای به عمل آمده مشخص شده است پدیده دوستی دختر و پسر در میان حدود 40 تا 70 درصد دانشآموزان رایج است.
به گزارش خبرنگار اجتماعی فارس، محمود گلزاری صبح امروز در چهارمین همایش علمی جایگاه مشاوره در نظام تعلیم و تربیت که به همت معاونت آموزش و پرورش نظری و مهارتی و روابط عمومی سازمان آموزش و پرورش شهرستانهای استان تهران برگزار شد، افزود: امروزه نظام آموزش و پرورش کشور دچار مشکل معضل بزرگی به نام ارتباط با جنس مخالف در میان دانشآموزان و به خصوص دانشآموزان مقطع راهنمایی است.
وی ادامه داد: نتیجه 20 تحقیق دانشگاهی و کشوری و 12 مورد پایاننامه در مقطع دکترا نشان میدهد که بیشترین دانشآموزان قبل از ازدواج و حتی قبل از ورود به دانشگاه با جنس مخالف به یکی از انواع ارتباط مشغول بوده، بگونهای که 40 درصد از دختران ما اولین رابطه دوستی خود را در زیر سن 14 سالگی تجربه کردهاند.
گلزاری با تاکید بر اینکه رابطه با جنس مخالف تنها به معنای ارتباط نامشروع نیست گفت:موضوع نگرانکننده در این گونه رابطهها، عدم برخورداری این دانشآموزان از سلامت و بهداشت روانی است.
این عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی همچنین با اعلام این مطلب که مصرف مشروبات الکلی در دانشآموزان رو به فزونی گذاشته است، گفت: 15 درصد از دانشآموزان از مشروبات الکلی استفاده میکنند که این رقم در مقایسه با میزان استفاده از مشروبات الکلی در میان دانشجویان تفاوت چندانی ندارد.
وی همچنین فرار از منزل، افت تحصیلی، سیگار کشیدن و ارتباط نامشروع را از آثار عدم باورهای دینی در دانشآموزان ذکر کرده و گفت: هرچه خانوادهها مذهبیتر و پایبندتر به اخلاق دینی باشند، از این آسیبها دور مانده و دانشآموزان موفقتری دارند.
گلزاری همچنین با اشاره به این مطلب که پایان راه مشاوره برای مشاورهگیرندگان، دوری از خط انحراف و روی آوردن به باورهای دینی است، گفت: در این راه از 3 عنصر عامل بودن مشاور، آگاهی علمی نسبت به مسائل دینی و اخلاق اسلامی که شامل وقار، حلم و تواضع است، میتواند به مشاوران کمک کند.
نگرشها یک جنبه مهم از زندگی عاطفی و احساس ما را تشکیل می دهند . « نگرش مجموعهی شناختها ,باورها, عقاید, واقعیتهاست که حاوی ارزشیابی های مثبت و منفی است و همگی به یک موضوع مرکزی مربوطاند و یا آن را توصیف می کنند و این موضوع مرکزی همان موضوع یا شیء مربوط به نگرش است». (کریمی ,1379 ,ص227)
نگرشهای دانش آموزان نسبت به موضوعات مختلف درسی , حاصل تصورات آنها از موفقیتها یا شکستهای آنان در گذشته است. درس ریاضی از جمله دروسی است که مطالب و مباحث آن از یک نظم منطقی برخوردار بوده واز ساده به مشکل است. از این رو موضوعات ارائه شده در ابتدای کتاب آمادگیهای شناختی لازم را برای یادگیری موضوعات بعدی فراهم می آورد و آنچه مهم است ایجاد نگرش مثبت, یعنی آمادگیهای انگیزشی در دانش آموزان برای یادگیری آن است.
شرایطی باید فراهم آورد تا دانش آموز دلایل نگرش منفی خود را شناسایی کند و با آن روبرو شود. این کار را می توان با استفاده از یادداشتهای روزانه انجام داد,بدین صورت دانش آموز با استفاده از این روش می تواند به نظام باورهای خود که بر رویکرد او نسبت به ریاضی و عملکرد او اثر می گذارد, پی می ببرد. (شهر آرای, 1375)
وظیفه معلمان, والدین و سایر دست اندر کاران تعلیم و تربیت آن است که با شناسایی و تشخیص عوامل مؤثر بر عملکرد دانش آموزان در درس ریاضی و به ویژه عواملی که باعث ایجاد اضطراب مرضی و ترس از ریاضی در آنها می شود, موجبات به وجود آمدن خود پنداری و نگرش مثبت نسبت به ریاضی را در آنها به وجود آورند.(شکوهی,1376)
اهداف پژوهش
هدف از پژوهش حاضر این است که رابطه بین نگرش دانشآموزان دوره راهنمایی شهر اصفهان نسبت به درس ریاضی با میزان موفقیت تحصیلی آنان در این درس را مورد بررسی قرار دهد.
فرضیههای پژوهش
1- بین نگرش فعلی دانش آموزان دوره ی راهنمایی شهر اصفهان به درس ریاضی و میزان موفقیت تحصیلی آنان در این درس رابطه مستقیم وجود دارد.
2- بین نگرش فعلی دانش آموزان دوره راهنمایی شهر اصفهان به درس ریاضی و میزان موفقیت تحصیلی آنان در سالهای گذشته (دوره راهنمایی) در درس ریاضی رابطه مستقیم وجود دارد.
3- میان دو متغیر نگرش و موفقیت تحصیلی در درس ریاضی در دو گروه دختر و پسر دانش آموزان دوره راهنمایی شهر اصفهان به طور جداگانه رابطه مستقیم وجود دارد.
4- بین موفقیت تحصیلی دانش آموزان دوره راهنمایی شهر اصفهان در درس ریاضی و هر یک از عناصر شناختی, عاطفی و رفتاری نگرش به طور جداگانه, رابطه مستقیم وجود دارد.
متغیرهای پژوهش
برخی از متغیرهای پژوهش عبارتند از: نگرش دانش آموزان به درس ریاضیات, نمره درس ریاضی, جنسیت, دوره تحصیلی .
جامعه آماری, نمونه و روش نمونه گیری
جامعه آماری را کلیه دانش آموزان پسر و دختر شاغل به تحصیل در دوره راهنمایی نواحی پنجگانه آموزش و پرورش شهر اصفهان در سال تحصیلی 80 1379 تشکیل می داد. مطابق با آمارهای رسمی منتشره از سوی سازمان آموزش و پرورش استان اصفهان تعداد کل این دانش آموزان 94118 نفر بود. از این تعداد به روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای ,180 نفر آزمودنی دختر و پسر (95 پسر و85 دختر) اتخاب شد.
ابزار جمع آوری اطلاعات و روش تجزیه و تحلیل دادهها
ابزارهای اندازه گیری در این پژوهش , دو ابزار محقق ساخته بود , یکی پرسشنامه 37 سئوالی نگرشسنج که نگرش دانش آموزان رانسبت به درس ریاضی و به روش درجه بندی لیکرت موردسنجش قرار می داد, و دیگری آزمونهای پیشرفت تحصیلی ریاضی بود که برای هر یک از کلاسهای اول, دوم و سوم راهنمایی به طور جداگانه ساخته شد. هر دو ابزار فوق در مطالعه مقدماتی ضریب پایایی بالایی را نشان دادند. ( ضریب پایایی 95/0+ برای پرسشنامه نگرش سنج و ضریب پایایی 77/0- برای آزمون ریاضی کلاس اول,82/0- برای آزمون ریاضی کلاس سوم و 81/0+ برای آزمون ریاضی کلاس سوم ) همچنین نمره ی آزمون ریاضی پایان سال دانش آموزان و معدل نمرهی ریاضی آنها در دوره راهنمایی از کارنامههای آنان استخراج و و ضریب همبستگی آن با نمرات آنها در پرسشنامه نگرشسنج محاسبه شد.