نگاهی به اتحادیه پستی جهانی :
اتحادیه پستی جهانی U.P.U (universal postal union)
تاریخچه تشکیل سازمان یا مجمع و اعضای اولیه اتحادیه پستی (UPU)، یک سازمان بین الدولی (Inergovernmetnal) است که طی عهدنامه 1874 در کنفرانس برن (سوییس) متشکل از نمایندگان تام الاختیار 22 کشور (آلمان، اتریش، ایتالیا، لوگزامبورگ، تروژ، هلند، پرتقال، دانمارک، صربستان، اسپانیا، سوئد، سوئیس، مجارستان، بلژیک، دانمارک، مصر، ایالات متحده آمریکا، فرانسه، بریتانیای کبیر،رومانی، یونان و عثمانی)، تاسیس گردید.
اتحادیه پستی، در واقع سومین سازمان جهانی (بعد از اتحادیه بین المللی تلگراف و سازمان جهانی هواشناسی) از نظر قدمت می باشد.
هدف از تشکیل یا سازمان یا مجمع بین المللی:
کشورهایی که تحت عنوان اتحادیه پستی، جهانی اساسنامه این اتحادیه را تایید نموده اند، یک قلمرو واحد پستی را برای مبادله متقابل مرسولات پستی تشکیل می دهند و آزادی ترانزیت در سراسر قلمرو این اتحادیه تضمین شده است.
هدف (UPU) تامین سازمان و اعتلای سرویس های پستی و مساعدت در جهت توسعه همکاری های بین المللی است این اتحادیه در حدود امکانات، برای کمک های فنی پستی(بر حسب مورد تقاضای کشورهای عضو)، تشریک مساعدتی می نماید.
زمینه فعالیت سازمان اصلی و سازمان های تخصصی، فرعی و ذکر نام و توضیح فعالیت هر سازمان فعالیت سازمان اصلی، ایجاد نظم در ارتباط بین ادارات پستی 189 کشور است و هدف آن یکپارچه نمودن پست به عنوان یک سازمان بین المللی می باشد.
اتحادیه پستی جهانی از ارگان های زیر تشکیل شده است:
کنگره: The universal postal union ارگان عالی اتحادیه است که از نمایندگان کشورهای عضو تشکیل می شود. و هر 5 سال یک بار در یکی از کشورهای عضو برگزار می گردد یکی از وظایف اصلی کنگره از زمان تشکیل آن، توسعه و یکپارچگی تولیدات و سرویس های جدید در شبکه پستی است. در این راستا سرویس هایی: از قبیل: نامه، سفارشی، حواله پولی، کوپن رپنس، بسته کوچک، امکانات پستی و EME (سرویس پست پیشتاز) در دسترس عده زیادی از مردم جهان قرار گرفته است.
دفتر بین الملل : The universal postal union
این سازمان براساس قرار داد برن، در سال 1884، تاسیس شد و مقر آن در برن (سوییس) است و وسایل و ابزار مورد نیاز دبیرخانه و ارگان های و اتحادیه پستی جهانی را تامین می نمایند، در واقع یک ارگان اجرایی پشتیبانی، ارتباطی، اطلاعاتی و مشاوره ای می باشد.
دو ساختار جدید اتحادیه، پستی جهانی که در کنگره سئول به تصویب رسید، نقش رهبری قویتری در فعالیت های مختلف، از قبیل، کاربرد تکنولوژی مبادله الکترونیکی (EDL) و نظارت بر کیفیت سرویس پستی در سطح جهانی به این دفتر تفویض شده است.
شورای بهره برداری پستی:
The Postal Operations Council (POC)
این شورا، ارگان فنی و اجرایی اتحادیه پستی جهانی می باشد که از 40 کشور عضو تشکیل شده است و با جنبه های اجرایی، اقتصادی و تجاری سرویس های پستی بین المللی سرو کار دارد. در اولین جلسه بعد از هر کنگره، شورای بهره برداری پستی، آیین نامه اجرایی را منتشر می نماید. هم چنین تولیدات پستی جدید را با جمع آوری و تجزیه و تحلیل داده ها، گسترش بیشتری می بخشد.
در واقع این شورا کمک می کند که سرویس های پستی مدرنیزه گردنده این امر اختصاص به پست نامه نداشته و در موارد ی، مثل: «پست پیشتاز (EMS)»، امانات پستی و سرویس های مالی پستی نیز صادق است و تمام این سرویس ها را در بر می گیرد ریاست شورای بهره برداری پستی برای دوره بین دو کنگره، به وسیله شورا انتخاب می گردد. رسیدگی به اموری چون بهره برداری تجاری، فنی، اقتصادی و همکاری های فنی که از اهمیت بیشتری برای ادارات پست تمام کشورهای عضو برخورد است را هم بر عهده دارد.
شورای اداری : Council of Admistration (CA)
این شورا، 41 کشور عضو دارد و هر سال در مقر اتحادیه پستی جهانی در برن تشکیل می گردد. این شورا پیوستگی بین کنگره ها اتحادیه، نظارت بر فعالیت های اتحادیه، مطالعات تنظیمی و هم چنین موارد و قانونگذاری مورد نظر اتحادیه را هماهنگ می نماید. این شورا بودجه سالیانه را تصویب و امور فوری را رسیدگی می کند و بالاخره مسئول توسعه و برقراری کمک های فنی بین کشورهای عضو می باشد. ریاست شورای اداری با کشور میزبان هر کنگره است. در مجموع، شورای اداری در بین کنگره بر امور اتحادیه، اصول کلی و سیاست های دولتی و به ویژه بر آنچه که مربوط به سرویس های اجباری است، نظارت می کند.
تعداد اعضا در حال حاضر و میزان پرداخت حق عضویت با سهمیه هر یک تعداد اعضای اتحادیه پستی جهانی، در حال حاضر، 189 کشور می باشد. کشورهای عضو برای پوشش هزینه های اتحادیه به بنا بر وظیفه حق الهمی که بدان تعلق دارند، در تامین مخارج اتحادیه پستی جهانی (UPU) شرکت می جویند.
محل فعلی استقرار سازمان یا مجمع بین المللی :
محل فعلی استقرار سازمان، برن (سوییس) می باشد.
زمان ها و نحوه برقراری گردهمایی ها، اجلاسیه ها و نشست های سازمان یا مجمع بین المللی و سطح مسئولیت شرکت کنندگان.
کنگره هر 5 سال یک بار تشکیل می گردد و شورای اداری که جمهوری اسلامی ایران در آن عضویت دارد هر سال یک بار تشکیل جلسه می دهد. شورای بهره برداری پستی نیز سالی یک بار تشکیل می گردد که ایران در آن عضویت ندارد و فقط به عنوان ناظر می تواند در جلسات آن شرکت نماید.
امروزه جهانی سازی (globailzation) مردم، جوامع، منابع اقتصادی و دولتها را به تعامل با یکدیگر وادار می کند. اکثر شرکتها، در حال گسترش دادن فعالیتهای خود، در ماورای مرزهای سنتی هستند تا با استفاده از راهبردهای موثر بازاریابی شاهد افزایش فروش محصولات و سرویس های خود در سراسر دنیا باشند.
بخش پست نیز، تحت تاثیر این روند به سوی جهانی شدن گام بر می دارد. برخی از عرضه کنندگان خدمات پستی، مقدمات فعالیت های اجرایی خود در دیگر کشورها را فراهم می نمایند و بدین ترتیب و براساس پیش بینی های به عمل آمده، خود را برای یک بازار کاملاً آزاد سازی شده مهیا می کنند. برخی دیگر به منظور توسعه گسترده خدمات، افزایش در آمد و بهبود سرویس های خود، اقدام به تشکیل ائتلاف با مجریان بخش خصوصی که حضور جهانی دارند؛ نموده اند.
لیکن اتحادیه پستی جهانی چگونه به جهانی سازی در بخش پستی می نگردد و مجریان پستی در برابر رقابت رو به افزایش در سطح داخلی و بین المللی چگونه عمل می کنند؟
از یک سو، ادارات پستی که در تلاش برای حضور جهانی هستند، نشان می دهند که خدمات پستی می تواند مانند هر نوع کسب و کار دیگری در سطح جهانی به طور موثر رقابت کند. در بیشتر موارد، چنین رویکردی منجر به احیای صنعت پست از طریق ارتقای کیفیت خدمات معین و یا سهمی در بازار می شود. حتی می توان گفت که رقابت اداره های پستی فی نفسه عمل ناپسند ی نیست بلکه رقابت، اغلب به کارآیی بیشتر و ارایه خدمات بهتر منتهی می شود.
از سوی دیگر، هر اداره پست مانند سایر ادارات لزوماً قادر به رقابت در سطح جهانی نیست، اما، هر اداره پست ملی با اتخاذ چشم انداز (دور نمای) جهانی، می تواند به منظور پاسخگویی به نیازهای ارتباطی مشتریان در سطوح داخلی و بین المللی در سطح منطقه ای فعالیت کند.
اتحادیه پستی جهانی به نوبه خود یک نهاد بین المللی است، چرا که مبادله مراسلات و امانات پستی را برای شهروندان تمامی کشورها تضمین می نماید.
این مطلب مفهوم «قلمرو واحد پستی» است که توسط بنیانگذاران اتحادیه پستی جهانی در اساسنامه اتحادیه گنجانده شده است.
اتحادیه پستی جهانی در واقع در زمان تاسیس خود در سال 1874، تنها سازمان جهانی و بین الدولی بوده و در حال حاضر به عنوان یک نیروی جهانی در توسعه و پیشرفت اجتماعی و اقتصادی تمام کشورهای عضو مشارکت دارد.
الزام به ارایه خدمت به تمامی افراد چه در شهرها و چه در مناطق روستایی و دور افتاده، مفهوم اصلی سرویس جهانی (universal service) است که در کنگره 1999 پکن در کنوانسیون و مقررات اتحادیه پستی جهانی گنجانده شد. تبعیت از اصول، توسط کشورهای عضو اتحادیه زیر بنای جهانی تبادل مرسولات بین کشورهای عضو را فراهم می کند.
اتحادیه پستی جهانی همچنین حضور جهانی خود را با فعالیت در زمینه بهبود کیفیت سرویس در سراسر شبکه پستی جهانی نشان می دهد. علاوه بر این تلاش های UPU در جهت تقویت و یا توسعه محصولات و خدمات و همچنین ایجاد یک شبکه الکترونیک در سطح جهانی به منظور ردیابی و پیگیری مرسولات، ماموریت جهانی ان را تقویت می کند.
به منظور کمک به تمام کشورهای عضو در جهت ارتقای سرویس های پستی و همچنین فراهم کردن موثرترین ساختارهای مدیریتی در سطح ملی، اتحادیه پستی جهانی به کشورهای در حال توسعه کمک می کند تا سرویس ها و خدمات خود را اصلاح و یا تقویت کنند. این امر سبب می شود کشورها بتوانند نقش مناسبی در محیط جهانی سازی شده پست، ایفا کنند.
هر چند اقتصاد به طور روز افزون در حال جهانی شدن است، لیکن نهادهای سیاسی و اجتماعی در سطح محلی، منطقه ای یا ملی باقی مانده اند . بنابراین دولت هایی که می بایست حق دسترسی شهروندان به ارتباطات پستی را تضمین کنند علاقه مند به هدایت و رهبری اتحادیه پستی جهانی در اجرای این تعهد هستند. ادرات پستی زیر چتر UPU، اتحادیه های محدود را تشکیل می دهند که به آنها در اجرای برنامه ها و پروژه ها در سطح منطقه ای کمک می کنند. بنابراین بخش پستی، فعالیت های خود را از طریق UPU در سطح ملی، منطقه ای و جهانی یکپارچه می کند.
در نهایت، ماموریت اصلی و ضروری هر اداره پست، فراهم کردن سرویس با کیفیت با هزینه قابل قبول در آن کشور است. این مسئولیت علیرغم گسترش جهانی سازی، هدف اصلی و اولیه کشورهای عضو اتحادیه می باشد. با تضمین این هدف در سطح ملی، خدمات پستی در حال تقویت همبستگی و تاثیر گذاری در سطح جهانی هستند.
لذا با بزرگداشت روز جهانی پست، می بایست در نظر داشت همه کشورهای عضو UPU متعهد به تقویت خدمات پستی در محیط جهانی باشند.
مفهوم «جهانی سازی» شکست خواهد خورد، مگر اینکه بتواند توسعه اقتصادی، اجتماعی و فیزیکی را فراهم آورد. سرویس های پستی در جهان با تاثیر خود بر زندگی روزمره مردم از طریق کمک به فرصت های ایجاد شده توسط جهانی سازی، شرایطی بی همتا دارند.
دریافت گواهینامه بین المللی مدیریت کیفیت 2000 – 9001ISO، راه اندازی دفاتر خدمات ارتباطی شهری در بیش از 10 استان کشور با جذب سرمایه های بخش خصوصی، راه اندازی دفاتر خدمات ارتباطی روستایی برای سهولت دسترسی روستاییان به پست و فناوری اطلاعات، ایجاد نظام اطلاع رسانی به منظور دریافت نظرات مشتریان و پاسخگویی به آنان، قیمت گذاری خدمات ارتباطی بر اساس نظام عرضه و تقاضا در یک فضای رقابتی، تلاش برای تبدیل شرکت پست به شرکت مادر تخصصی، لغو انحصارات و ایجاد زمینه رقابت و نیز گسترش سرویس های پستی، چاپ تمبر مشترک با تعدادی از کشورها، برگزاری نخستین دوره نمایشگاههای تمبر ایران و 40 کشور جهان در راستای ایده گفت و گوی تمدن ها و دهها فعالیت دیگر، همگی حکایت از عزم جدی شرکت پست برای رسیدن به شرایط مطلوب تری در عرصه ملی و بین المللی می کند.