تحقیق مقاله اهمیت و تاریخچه ورزش معلولین

اهمیت ورزش در معلولین

نیاز به ورزش و تاثیر سلامتی آن در افراد معلول بسیار بیشتر از افراد سالم احساس می شود. بی تردید ورزش، عاملی است که معلولان را به سطح جامعه می کشاند و آنان را در انجام فعالیت های مستقل میسازد. امروزه افراد معلول در سطح وسیعی در فعالیت های اجتماعی و مسابقات شرکت دارند و هویت خود را به جامعه شناسانده اند. هم اکنون 100 سال از ابداع ورزش های معلولین می گذرد. قرن 18 و 19 میلادی زمانی بود که تاثیر ورزش در سلامت معلولین کاملا شناخته شد. بعد از جنگ جهانی اول فیزیوتراپی و ورزش در مانی به اندازه ارتوپدی و جراحی اهمیت پیدا کردند و به این منظور مراکز ورزشی ویژه معلولین ایجاد شد. امروزه مشخص گردید که ورزش یکی از بهترین درمان های معلولیت است و در مراکز ورزشی ویژه معلولین ورزش یکی از درمان های موثر به حساب می آید. روزش درمانی قدم اول برای ابداع ورزش های معلولین بود که سپس به مسابقات و رقابت های ورزشی ختم شد. درسال 1960، تحت نظارت و حمایت فدراسیون جهانی گروه تحقیقی بین المللی ورزش معلولین جهت مطالعه و تحقیقات ورزش معلولین تاسیس شد و سپس در سال 1964 به افتتاح IOSD با سازمان جهانی ورزش معلولین ختم شد. مهندسی ورزش شاخه ای از علم است که هدف آن تربیت نیروی انسانی با مهارت های مهندسی بوده که به ور تخصصی در حیطه ورزش فعالیت می نماید. در این زمینه مهندسی ورزش در حیطه طراحی و مناسب سازی ورزشگاه ها، طراحی و ساخت وسایل ورزشی ویژه معلولین نقش انکارناپذیری دارد. به طور مثال در «دو و میدانی معلولین» تنها فاکتور انسانی (مثل : وضعیت روحی و فیزیولوژی ورزشکار) مطرح نیست بلکه فاکتورهایی چون طراحی کفش ورزشکار، مواد به کار رفته در کفش و پیست، سیستم های تحلیل حرکت و ابزار دقیق سنجش مطرح هستند که بدون اصول مهندسی، بهره برداری از آنها امکان پذیر نمی باشد. به امید روزی که ورزش و محیط های ورزشی معلولین با ابزار مهندسی ورزش در خدمت سلامت جامعه معلولین و جانبازان کشور در آیند.

پژوهشی کامل پیرامون مشکلات معلولین و نقش ورزش 

اما آنچه که ممکن است مورد سئوال قرار گیرد این است که ورزش  چه نقشی در کاهش مشکلات معلولین می‌تواند ایفا کند.

 در ذیل به طور مختصر به برخی از مشکلات و مسائل معلولین و اهمیت ورزش در کاهش و پیشگیری آن مشکلات اشاره می‌نماید

  -     ۱      زخم‌های فشاری (زخم بستر)

با توجه به این که معلولین بیشتر اوقات در بستر به حالت خوابیده هستند و با توجه به اینکه فشار مداوم به نقاط بی‌حس بدن ایجاد زخمهایی می‌کنند که به زخم بستر معروفند، بهبود این زخمها نیازمند ماهها زمان و صرف هزینه نیروی انسانی خاص خود است، بهترین روش مقابله با زخم بستر، عدم یکجا نشینی و خوابیدن بیش از حد می‌باشد لذا ورزش هم می‌تواند باعث تحرک بیشتر و کاهش یکجا نشینی شود و هم در نهایت از بروز به زخم بستر جلوگیری کند.

۲   ابتلا به بیماری‌ها و عفونت‌های کلیوی

دستگاه دفع ادراری (کلیه و مثانه) به علت عدم تحرک و فعالیت، معمولاً دچار سنگ‌های کلیوی و عفونت‌های شدید می‌شود. تحقیقات نشان می‌دهد که بیشترین مرگ و میر در این گروه به علت عفونت‌های ادراری است. با این وصف می‌توان از ابتلا به برخی از بیماری‌ها در این قسمت با استفاده از حرکت درمانی از جمله ورزش پیشگیری نمود.                                                             

۳ عدم کنترل ادرار و مدفوع

به دلیل آسیب وارده بر بخشی از دستگاه عصبی عمل دفع ادرار و مدفوع بدون کنترل و اختیار انجام می‌شود، این وضعیت علاوه بر اثر روانی روی فرد، مشکلات مضاعف دیگری از نظر بهداشت فردی و خانوادگی به دنبال دارد که انجام تمرینات ورزشی می‌تواند موجب افزایش نظم کلی جسمی بدن و بهبود عمل هضم و دفع و همچنین کاهش استرس و افسردگی، احساس رقابت، هدفمند شدن زندگی، احساس موجودیت و هویت و همچنین تلاش بیشتر برای کسب موفقیت در فرد شود.

۴   تغییر شکل، خشکی و لاغری پاها و سفت و استخوانی شدن مفصل‌ها

ضعف حرکتی در مبتلایان به ضایعات نخاعی و محدودیت حرکات در اندام‌های تحتانی باعث ضعیف شدن ماهیچه‌ها و سفت شدن مفصل‌های آنان می‌گردد که در دراز مدت به صورت تغییر شکل، خشکی و لاغری پاها و سفت و استخوانی شدن مفصل‌ها آشکار می‌گردد. تقویت عضلات ضعیف شده از طریق روش‌های فیزیوتراپی از جمله حرکت درمانی، کششی، ماساژ و فعالیت‌ ورزشی از این مشکل جلوگیری می‌کند.

5-     مسائل و مشکلات مربوط به ازدواج

آن دسته از معلولین ضایعات نخاعی مجرد که تمایل به ازدواج دارند، اما به دلیل عدم تمایل دیگران به ازدواج با آنان و سایر برخوردهای منفی اجتماعی ممکن است به حالت یأس و افسردگی دچار شوند، بهترین راه حل، فراهم شدن امکان فعالیت‌های اجتماعی- اقتصادی است تا با احراز موقعیت‌های اجتماعی مناسب و بروز لیاقتها از نظر ازدواج در وضعی شبیه به افراد سالم قرار گیرند. ورزش‌های گروهی یکی از فعالیت‌هایی است که فرد می‌تواند به راحتی عضو گردد و استعدادهای خود را شکوفا کند.

  6-      مشکلات خانوادگی و اجتماعی

از آنجا که اکثر مسائل و مشکلات خانوادگی و اجتماعی- اقتصادی این افراد مربوط به نگرش آنان نسبت به معلولیت و عوارض روانی ناشی از آن در کارکرد اجتماعی به ویژه کارکرد خانواده می‌باشد تا برخاسته از خود معلولیت آنان، لذا پرداختن به چگونگی مشکلات روانی معلولین از اهمیت خاصی برخوردار است، در واقع خانواده، اولین عنصر و کوچکترین جامعه‌ای است که به مشکل معلول آگاهی پیدا کرده و متوجه موقعیت خود و فرد معلول در جامعه گردیده و یا مراحل پیامدهای معلولیت همچون احساس گناه، افسردگی، ناتوانی، ناامیدی و ... آشنا شده و در نهایت چنانچه یاری کننده‌ای داشته باشد ممکن است بتواند با شرایط موجود سازگاری پیدا کند. اما آنچه قابل اهمیت است این است که جامعه بتواند حتی برای لحظاتی دست در دست خانواده نهد و هر از گاهی خود را که نه به جای خانواده بلکه به عنوان تکیه‌گاه و مددکار و امیدبخش آنان قلمداد نماید. ارتقاء سطح علمی و آگاهی آنان و تغییر نگرش آنان با استفاده از برنامه‌های فرهنگی، ادبی، هنری و ورزشی می‌تواند آرامش خاصی به خانواده ایفا نماید، چرا که امنیت فرد معلول، امنیت خانواده است و امنیت خانواده ایجاد امنیت برای فرد معلول و در نهایت ایجاد محیطی سالم و سازنده برای خانواده و جامعه.

و اما مشکلات خاص دیگری که معلولین را دچار اختلال می‌نماید عبارتند از:

اختلال عملکرد بیانی، گفتاری، زبانی، ادراکی، حرکتی، شنیداری، لامسه، رفتاری، عاطفی، شناختی و ... که در تمامی اختلالات ذکر شده ورزش‌، بازی و تحرک می‌تواند به عنوان یکی از عوامل درمان کننده، موجبات هماهنگی و تقویت حواس را ایجاد نماید و در نهایت ایجاد تمرکز فکری و تعادل روانی نماید و میزان سلامت روحی و روانی را برای آنان افزایش دهد.

 امروزه ورزش یکی از اموری است که به عناوین مختلف در جهان مطرح شده و گروه زیادی به اشکال گوناگون با آن سرو کار دارند. برخی از مردم، ورزشکار حرفه ای اند و گروهی ورزشکار آماتور . گروهی طرفدار و علاقه مند به ورزش و دیدن برنامه ها، مسابقات و نمایش های ورزشی بوده، وعده ای نیز از راه ورزش امور زندگی خویش را می گذرانند.

وزارتخانه ها و ادارات ورزشی فراوانی تاسیس شده و مخارج زیادی صرف ورزش ، ساختن استادیوم ها، مجتمع ها و باشگاه های ورزشی و نیز تهیه وسائل و لباس های ورزشی و یا تماشای مسابقات ورزشی می شود. بخش های قابل توجهی از برنامه های تلویزیون ، رادیو ، مجلات و سایر رسانه های گروهی، به ورزشی و اخبار ورزشی اختصاص دارد و خلاصه ورزش یکی از اموری است که در جهان به صورت جدّی مطرح بوده و از جهات مختلف دارای اهمیت می باشد، از جمله:

امروزه یکی از مشکلات جامعه بشری، مساله بی کاری و عوارض ناشی از آن است. بی کاری، به ویژه برای نوجوانان و جوانان و به خصوص در ایام تعطیلات تابستانی مدارس و مراکز آموزشی، بسیار خطرناک و مضرّ است و باید با آن مبارزه شده ، یا به نحوی اوقات بی کاری را پر نمود که مفید بوده و یا لااقل مضر نباشد. بسیاری از انحرافات، از قبیل: اعتیاد به مواد مخدر، دزدی و ایجاد مزاحمت، دعواها و درگیری های خیابانی، انحرافات جنسی و ... زاییده بی کاری و ولگردی است.

مرحوم شهید مطهری در کتاب تعلیم و تربیت در اسلام، مطلبی تحت عنوان "زن و غیبت" دارد و می فرماید:

"زن ها در قدیم مشهور بودند که زیاد غیبت می کنند. شاید این به عنوان یک خصلت زنانه معروف شده بود که زن طبیعتش این است و جنساً غیبت کن است؛ در صورتی که چنین چیزی نیست، زن و مرد فرق نمی کنند. علتش این بود که زن – مخصوصاً زن های متعیّنات، زن هایی که کلفت داشته اند و در خانه، همه کارهایشان را کلفت و نوکر انجام می دادند- هیچ شغلی و هیچ کاری، نه داخلی و نه خارجی نداشت، صبح تا شب باید بنشیند و هیچ کاری نکند. کتاب هم که مطالعه نمی کرده و اهل علم هم که نبوده، باید یک زن هم شان خود پیدا کند، با آن زن چه کند؟ راهی غیر از غیبت کردن به رویشان باز نبوده، و این برایشان یک امر ضروری بوده؛ یعنی اگر غیبت نمی کردند، واقعاً بدبخت و بی چاره بودند."

شاید به واسطه جلوگیری از همین عوارض سوء بی کاری باشد که می بینیم در اسلام از "کار و انسان شاغل" بسیار تجلیل شده است. احادیث فراوانی در این زمینه وارد شده که توجه شما را به برخی از آن احادیث جلب می نمایم:

امام علی علیه السلام فرمود:

اِنَّ اللّهَ یُحِبُّ المُحتَرِفَ الاَمینَ؛

خداوند، انسان امینی را که دارای حرفه است (و به آن اشتغال دارد) دوست می دارد.

رسول خدا صلی علیه واله فرمود:

اَلکادُّ لِعِیالِهِ کَالمُجاهِدِ فی سَبیلِ اللهِ؛

کسی که خود را برای اداره زندگی اش به مشقت می اندازد، مانند کسی است که در راه خدا جهاد می کند.

رسول اکرم صلی علیه واله فرمود:

مَلعُونُ مَن القی کَلَّهُ عَلَی النّاسِ؛

هر کس که سنگینی اقتصادی خود را بر دوش مردم بیندازد، ملعون است.

بدون شک، مردم و کشور باید در پی ایجاد کار و اشتغال سالم برای همه باشند، ولی آیا همیشه امکان اشتغال برای همه و به ویژه جوانان و نوجوانان فراهم است؟ اگر این امکان فراهم نشد، تکلیف چیست؟ آیا ایجاد سرگرمی های سالم و مفید نمی تواند از بسیاری انحرافات جلوگیری کند؟

ورزش یکی از مفیدترین و سالم ترین سرگرمی هایی است که می تواند اوقات فراغت جوانان و نوجوانان را پر کند.

ورزش، کسالت و تنبلی را از انسان زدوده و به وی نشاط و شادابی بخشیده، او را برای انجام کارهای و وظایف فردی و اجتماعی آماده نموده و اخلاقش را بهبود می بخشد.

ورزش، روحیه شجاعت، از خود گذشتگی، مبارزه با ظلم و ظالم و دفاع از مظلوم را در انسان تقویت نموده، اراده وی را قوی می سازد.

ورزش، توان رزمی انسان را افزایش می دهد. بالا بودن توان جسمانی نیروهای نظامی و رزمی، تنها در زمان های گذشته که جنگ ها با سلاح های سرد صورت می گرفت، مورد توجه نبوده، بلکه امروزه نیز حائز اهمیت فراوان است و تمرینات بدنی قسمت عمده ای از آموزش های نظامیان و به ویژه کماندوها و نیروهای ویژه را تشکیل می دهد. همچنین افرادی که از نقطه نظر بدنی و جسمانی، ضعیف و یا ناقص باشند، در ارتش پذیرفته نشده و گاه از خدمت سربازی نیز معاف می گردند.

اهمیت سلامتی و توانمندی جسمانی بر کسی پوشیده نیست.

پیامبر گرامی اسلام صلی علیه واله در باره حق بدن بر انسان می فرماید:

اِنَّ لِرَبِّکَ عَلَیکَ حَقّاً، وَ اِنَّ لِجَسَدِکَ عَلَیکَ حَقّاً وَ لاَ هلِکَ عَلَیکَ حَقّاً؛

پروردگارت بر تو حقی دارد، و بدنت بر تو حقی دارد، و خانواده ات (نیز) بر تو حقی دارد.
آن چه در این حدیث ارزنده قابل توجه است، این است که پیامبر بزرگوار اسلام، تا بدان پایه برای جسم و بدن ارزش و اهمیت قابل است که حق بدن را در ردیف حق پروردگار (آن هم بلافاصله بعد از آن) و در کنار حق خانواده (و حتی قبل از آن) ذکر می فرماید. زمانی انسان می تواند حق پروردگار و خانواده خویش را به بهترین نحوی ادا کند، که از بدنی سالم و نیرومند برخوردار باشد.