تحقیق مقاله مواد اصلی چوب

مواد اصلی چوب

 چوب و فرآورده های مرکب آن از دیرباز اهمیت اقتصادی بسیاری در کشورهای در حال توسعه و صنعتی دارد و یکی از مهمترین مصالح ساختمانی تمدن انسانی به شمار می رود.

 امروزه علی رغم پیدایش مواد مصنوعی مختلف، چون همچنان اهمیت خود را به عنوان یک  ماده خام حفظ کرده است. مصارف سنتی چوب مانند خانه سازی درگذر زمان تقریباً بدون تغییر باقی مانده، اما پیشرفتهای فنی و تقاضا برای تولید انبوه به ابداع روشهای نوینی در زمنیه صنعت چوب منجر شده است. ظهور ماشین آلاتی که قادرند به مقدار فراوان فرآورده های چوبی مانند تخته خرده چوب، تخته فیبر تولید کنند، در برابر طراحان و مهندسین افق گسترده ای را به منظور ابداع ایده ها و فنون جدید گشوده است.

 به طور کلی مواد اصلی مورد مصرف در سازه های چوبی عبارتند از :

 چوب، تخته خرده چوب، تخته لایه، روکش، تخته فیبر

 چوب

 چوب ماده ای است طبیعی، جامد، متخلخل و الیافی شکل که دارای سلولهای مختلفی است که این سلولها در جهات مختلف درخت قرار گرفته اند.

 به طور کلی چوبهای مورد مصرف در صنایع چوب به دو دسته پهن برگان یا سخت چوبها و سوزنی برگان یا نرم چوبها تقسیم می شوند. از آنجایی که اکثر چوبهای پهن برگ نسبت به سوزنی برگان دارای سختی و وزن مخصوص بیشتری هستند اصطلاح سخت چوب به آنها اطلاق می شود و در مقابل به سوزنی برگان، نرم چوب گفته می شود؛ زیرا وزن مخصوص و سختی کمتری نسبت به پهن برگان دارند.

 با وجود آن که چوب انواع متعددی دارد، ولی به علت کم بودن تعداد و جنس نامناسب بعضی از گونه ها، فقط می توان تعدادی از هزاران نوع چوب را در ساخت سازه های چوبی مورد استفاده قرار دارد.

 عمده چوبهایی که در صنایع چوب ایران مورد استفاده قرار می گیرند، عبارتند از :

 چوبهای پهن برگ عبارتند از :

 راش : این چوب به رنگ صورتی مایل به قهوه ای (گلی روشن) و دارای دوکهای ظریف (بارانک) و لکه های قهوه ای رنگ (پرمگس) است. این چوب ریزبافت، نیمه سخت و نیمه سنگین است و از آن برای تولید مبل، پارکت، روکش و تخته لایه، جعبه، اتاق اتومبیل، قایق سازی، بشکه سازی و غیره استفاده می شود.

توسکا (ییلاقی): رنگ این چوب در هنگام قطع درخت صورتی روشن (قرمز) است که پس از خشک شدن کم کم به رنگ نارنجی در می آید. چوبی است نسبتاً نرم تا نیمه سخت و سبک و در مقابل ضربه و فشار مقاوم است. این چوب در قایق سازی، مداد سازی، ساخت مبلمان، ساختمانهای چوبی، کاغذ سازی، جعبه سازی، منبت کاری، تخته لایه و روکش مورد استفاده است.

ملچ : چوبی به رنگ قهوه ای مایل به قرمز است و گاهی اوقات رگه های سبز رنگی در آن دیده می شود. چوبی درشت بافت، نیمه سخت و نیمه سنگین، نسبتاً بادوام و در برابر ضربه و خمش مقاوم است. از این چوب بیشتر در ساختمانهای چوبی، ساخت مبلمان، روکش، قایق سازی، وسایل ورزشی، در و پنجره و تخته لایی استفاده می شود.

افرا (شیردار) : چوبی سفید رنگ مایل به کرم، ریز بافت و دارای تلالو صدفی خاصی است. این چوب نسبتاً سبک تا نیمه سنگین و نیمه سخت است و در ساخت اندامهای مصنوعی، خراطی، ساخت مبلمان، روکش و تخته لایه، ساختمانهای چوبی، آلات موسیقی و لوازم تزئیناتی مصرف می شود.

گردو : چوبی ریزبافت، به رنگ خاکستری مایل به قهوه ای تا قهوه ای تیره و دارای نقوش زیبا و نسبتاً با دوام است. این چوب نیمه سنگین و نیمه سخت و در مقابل فشار، خمش و کشش مقاوم است. از این چوب بیشتر در کارهای هنری و تزئینی، تهیه روکش، خراطی، ساخت مبلمان، ساخت آلات موسیقی، قنداق تفنگ، مجسمه سازی، منبت کاری، خاتم سازی و معرق کای استفاده می شود.

چنار : چوبی به رنگ سفید روشن تا قرمز مایل به قهوه ای است که لکه های قهوه ای صدفی مانند دارد. چوبی است نیمه سخت و نیمه سنگین و با داوم که از آن برای ساخت درهای اماکن متبرکه، دسته ابزار، صندلی، غربال، صندوق، پاشنه سازی، پنجره سازی و خاتم سازی استفاده می شود.

بلوط : چوبی به رنگ قهوه ای روش تا تیره، درشت بافت و بادوام است. این چوب نسبتاً نیمه سخت و نیمه سنگین تا سنگین است و در برابر سایش (ساییدگی) مقاومت زیادی دارد و بهترین چوب برای پارکت (فرش چوبی)، ساخت مبلمان، تهیه روکش، ساختمانهای چوبی، تراورس راه آهن، چوبهای معدن، پنجره سازی، و مدلسازی است.

ممرز : چوبی ریز بافت، به رنگ سفید تا سفید مایل به کرم و سخت نیمه سنگین است. این چوب در مقابل ضربه و سایش مقاومت دارد و در کاغذسازی، تخته خرده چوب سازی، تخته فیبر، واگن سازی، دسته ابزار، تراورس راه آهن و چوبهای تونلی از آن استفاده می شود.

تبریزی : این چوب به رنگ سفید تا کرم روشن است و اغلب لکه های سیاه رنگ و یا قهوه ای دارد. چوبی است نسبتاً نرم، سبک که دوام زیادی ندارد و کار با آن آسان است. برای ساخت تخته خرده چوب، کاغذ سازی، کبریت سازی، جعبه سازی و ادوات کشاورزی از آن استفاده می شود.

چوبهای سوزنی برگ عبارتند از :

 کاج ایرانی (کاج معمولی): چوبی درشت بافت، به رنگ سفید تا سفید مایل به کرم است که دارای روزنه ها، کانالهای صمغی و گره های زیادی است. این چوب نسبتاً سبک و نرم است و در ساخت خانه های چوبی، چوبهای تونلی، تراورس راه آهن، جعبه سازی، در و پنجره، تیر برق و تلفن، کاغذ سازی و غیره از آن استفاده می شود

نراد : چوبی به رنگ سفید تا سفید مایل به کرم تا قهوه ای مایل به صورتی، راست تار و دارای نقوش زیبایی است. چوبی است سبک، نرم و کم دوام که کار با آن آسان است و در کارهای ساختمانی، مبل سازی، قفسه سازی، بسته بندی و کاغذ سازی از آن استفاده می شود.

چوبهای وارداتی عبارتند از :

 آکاژ (سایلی) : چوبی است به رنگ قرمز روشن تا قرمز مایل به قهوه ای، نیمه سخت و نیمه سنگین که دارای رگه های موازی و پهن است. از این چوب برای ساخت مبلهای گران قیمت، تزئینات داخل هواپیما و قطار، تخته لایه و روکش و ساخت لوازم موسیقی استفاده می شود. رویشگاه اصلی این گونه چوبها برزیل، امریکای مرکزی و سواحل عاج است.

ماهاگونی : چوبی است به رنگ خاکستری، نیمه سخت و نیمه سبک که دارای تلالو صدفی خاصی است. این چوب برای ساخت روکش و تخته لایه، خراطی، منبت کاری، مجسمه سازی و در قسمتهای بیرونی و داخلی ساختمان مورد استفاده قرار می گیرد. این چوب بومی منطقه آفریقای مرکزی، هندوراس و اسپانیاست.

اکومه (گابن) : چوبی است به رنگ صورتی کم رنگ تا پر رنگ، سبک، نرم، ریزبافت و کم دوام که به خوبی ورقه، ورقه می شود. این گونه بومی کشورهای گابن، گینه و کنگوست و برای تهیه روکشهای پوششی و نمایی، کاغذ سازی، قایقهای سبک، تخته لایه سازی و غیره از آن استفاده می شود.

ساج (تیک) : چوبی است به رنگ قهوه ای طلایی تا قهوه ای پررنگ با خطهایی سیاه که بسیار سنگین و سخت و بادوام است. این چوب در صنعت کشتی سازی، صنایع ظریف بخصوص خاتم سازی، ساخت ابزار آزمایشگاهی، پارکت سازی، صنایع مبلمان، روکش گیری، قسمتهای بیرونی و داخلی ساختمان موارد مصرف دارد. این چوب بومی منطقه هند، سیام، برمه و جاوه است.

تخته خرده چوب

 صنعت ساخت تخته خرده چوب یکی از صنایع جدید است و در مقایسه با صنایع تخته فیبر و تخته لایه قدمت چندانی ندارد. این صنعت در حال حاضر به علت استفاده از هرگونه ضایعات چوبی اعم از سرشاخه ها، پوست، و مازاد مزارع پنبه و غلات، کتان و کنف و دیگر گیاهان چوبی در ردیف مهمترین صنایع وابسته به چوب قرار دارد. تعدادی از واحدهای تولیدی تخته خرده چوب در ایران عبارتند از : نکا چوب، شموشک و شهید باهنر گرگان، ایران چوب قزوین، 22 بهمن بهشهر، نئوپان گنبد، ممتاز تبریز، مجتمع صنعتی رفسنجان، کشت و صنعت کارون و تخته فشرده شمالو

 تعریف تخته خرده چوب

 تخته خرده چوب فرآورده چوبی صفحه ای شکل است که از مخلوط خرده چوب با سایر مواد لیگنو سلولزی و مواد چسبنده به کمک فشار و حرارت دادن ساخته می شود.

 طبقه بندی تخته خرده چوب براساس روش ساخت (نوع پرس کردن)

 تخته های حاصل از پرس صفحه ای (صاف): در این روش جهت طول ذرات تشکیل دهنده کیک تخته خرده چوب به صورت اتفاقی مرتب شده است. این نوع تخته از نظر شکل مقطع (ساختمان نیمرخ ضخامت تخته) خود به چند دسته تقسیم می شود که عبارتند از : تخته های یکنواخت یا یک لایه، تخته های سه لایه، تخته های ریزش تدریجی (بدون لایه مشخص) و تخته های چند لایه.

تخته های حاصل از پرس غلتکی (پرس بی انتها) : دراین روش غلتکهای پرس ثابت اند و فقط حرکت چرخشی دارند، کیک خرده چوبها از بین غلتکها عبور می کنند و به ضخامت تنظیم شده (فاصله بین دو غلتک بالا و پایین) در می آیند. با این روش می توان تخته های یک لایه، سه لایه، ریزش تدریجی و چند لایه تولید کرد.

تخته های تولید شده با پرس قالبی (قالب گیری شده) :تفاوت اساسی این روش با روش ساخت تخته خرده چوب با پرس صفحه ای در شکا ظاهریصفحه پرس است. صفحات این پرس به شکلهای برجسته، فرو رفته، انحنادار و یا پروفیل دار ساخته می شوند و تخته هایی با شکلهای مختلف به وجود می آورند، مانند : صفحات ورزالیت.

طبقه بندی تخته خرده چوب براساس چگونگی سطوح (رویه) : بر این اساس، تخته خرده چوبها به چهار دسته تقسیم می شوند.

 تخته خرده چوب بدون روکش: که به دو صورت سنباده شده و سنباده نشده وجود دارد . این تخته بیشتر در مصارف عمومی و جاهایی که کمتر در معرض دید باشد، مانند : سقف کاذب، طبقات داخلی کمد مورد استفاده قرار می گیرد.

تخته خرده چوب با روکش طبیعی (چوبی) : برای تزئین و زیبا سازی سطوح تخته خرده چوب می توان از انواع روکشهای چوبی (طبیعی) مانند گردو، راش،ملچ، افرا و ... استفاده کرد. این روکشها به کمک چسبهای مصنوعی یا طبیعی بر روی تخته چسبانده می شوند. این تخته بیشتر در جاهایی که زیبایی و تزیین سطوح موردنظر باشد، مورد استفاده قرار می گیرد؛ مانند: دکوراسیون داخلی،قفسه کتاب، صفحه میز و کابینت.

تخته خرئه چوب با روکش مصنوعی : سطوح این نوع تخته خرده چوبها به وسیله روکشهای مصنوعی (کاغذ آغشته به چسبهای مصنوعی) پوشیده می شود. سطح حاصله با توجه به نوع کاغذ مصرفی (ساده، رنگی، نقش دار) ممکن است ساده و یا دارای نقوش مختلفی از جمله نقش موج چوب باشد. از این تخته در مکانهایی که حرارت و رطوبت زیاد باشد، می توان مصرف کرد؛ مانند: دیوارهای حمام و رختکن، میز رستورانها، کابینت آشپزخانه.

تخته خرده چوب لعاب دار (لاک کاری شده) : سطوح این نوع از تخته ها، توسط یک لایه رنگ آغشته به مواد حفاظتی و ضد رطوبت پوشیده می شود و برحسب مورد مصرف ممکن است یک سطح یا هر دو سطح آن لاک کاری شود، این تخته در دیوارهای آشپزخانه، حمام، سرویسها، لابراتورها و موارد دیگر مصرف می شود.

استاندارد و درجه بندی تخته خرده چوب : ورقه های تخته خرده چوب (چنانکه روکش شوند) در تمام نقاط آن باید دارای ضخامتی یکنواخت و لبه های مستقیم، نیز و گونیا باشد و سطوح آن سنباده شده باشد. تخته خرده چوبها را می توان بر حسب نوع مصرف به ضخامت، طول و عرضهای مختلف تولید کرد که ابعاد این صفحات در جدول زیز درج شده است.

 ابعاد استاندارد تخته خرده چوب

طول × عرض mm 5±

2500×1200 ، 2200×1830 ، 2440×1830 ، 2750×1830 ، 3050× 1830

ضخامت mm 3/0±

4 ، 6 ، 8 ، 10 ، 12 ، 16 ، 18 ، 20 ، 22 ، 25 ، 32 ، 40 ، 50 و بندرت «60 ،70 »

طبق مقررات استاندارد اطلاعاتی که باید برای شناسایی انواع تخته خرده چوب روی یکی از لبه های صفحه نوشته یا چاپ شود، عبارتند از :

نام یا علامت تجاری تولید کننده

 درجه و نوع تخته خرده چوب

 ضخامت اسمی تخته خرده چوب بر حسب میلیمتر

 وزن مخصوص تخته خرده چوب.