جبرئیل و میکاییل
جبرئیل و میکائیل، اسرافیل و عزرائیل و نکیر و منکر چه کسانی هستند؟وظیفه آن ها چیست؟
جبرئیل فرشته ای است که وحی الهی را به پیامبر اکرم(ص) می رساند. او ملک مقرب خدا و بزرگ تر از جمیع فرشتگان است که علم حضرت حق در او تجلی می کند. جبرئیل یکی از چهار فرشته مقرب، بلکه بالاترین آن ها است. در آیات قرآن مجید از جبرئیل به نام های جبریل و روح الامین و رسول کریم نام برده شده و برای او پنج وصف آمده است:
1- رسول کریم:اشاره به ارزش وجودی و عظمت قدر او است.
2- ذی قوه:جبرئیل از جانب حق دارای چنان قدرتی بود.
3- مکین:فرشته برجسته.
4- مطاع:جبرئیل فرمان روای فرشتگان است.
5- امین:در ابلاغ رسالت امانت دار است.
میکائیل و به تعبیر قرآن میکال فرشته رزق است. در حدیث آمده است:میکائیل بر ملائکه ای که بر ارزاق موکل اند همچون ابر و ملائکه رعد و برق و ملائکه باد و باران وغیره سروری دارد.
اسرافیل، فرشته نفخ صور است. امام سجاد(ع) می فرماید:"خداوند به اسرافیل امر می کند تا به دنیا فرود آید و صور با او است... و در آن می رسد.
امام سجاد(ع) می فرماید:"نفخه مرگ از سوی اسرافیل است و بعد از آن خود اسرافیل هم می میرد و نفخه حیات از سوی خود پروردگار عالم انجام می گیرد.
عزرائیل:فرشته مرگ است. قرآن مجید از این فرشته به عنوان ملک الموت یاد کرده است و می فرماید:"بگو جان شما را فرشته مرگ که بر شما گمارده شده دریافت می دارد.
نکیر و منکر:فرشتگانِ باز پرس قبرند. این دو فرشته در قبر از اصول عقاید انسان سؤال می کنند. بنابر نقلی همه فرشتگان از نور آفریده شده اند.
جِبرِئیل، یکی از چهار فرشته مقرب و برترین آنها و در ادیان ابراهیمی، رابط میان خداوند و پیامبران بشمار میآید. این نام تلفظهای دیگری چون جبرائیل و جبریل نیز دارد. از جبرئیل به نامهای فرشته وحی، امین وحی، عقل اول، ناموس اکبر، روح اعظم، روح الامین، روح و ... نیز یاد میشود. حافظ او را سروش نامیده است.
در تاریخ یهودیت، مسیحیت و اسلام از نقش جبرئیل بسیار نقل شدهاست.
به باور پیروان این دینها، جبرئیل ابراهیم را از آتش نجات داد، موسی را در مبارزه با فرعون حمایت کرد، فرعونیان را در رود نیل مصر غرق کرد، به داوود ساختن زره آموخت، به دانیال نبی تعبیر رؤیا آموخت، زکریا را به زاده شدن یحیی و مریم را به زایش عیسی مژده داد، و قرآن را بر محمد نازل کرد.
بنا به گفته پیروان اسلام او گاهی به صورت واقعی خود و گاهی به شکل جوانی خوشرو به نام دحیه کلبی نزد محمد میآمد. او در شب معراج همسفر محمد بود و در منتهای معراج، در سدره المنتهی باز ماند و به محمد گفت دیگر اجازه ندارد که پیش رود، و محمد به تنهایی به معراج ادامه داد.
بنا بر بعضی روایات مسلمانان، جبرئیل پنجاه بار بر ابراهیم، چهارصد بار بر موسی، ده بار بر عیسی و بیست و چهار هزار بار بر محمد نازل شدهاست.
شیخ مفید در روایتی آوردهاست: «جبرئیل در میان فرشتگان به شکل مردی میان بالا، سپید پیشانی، سیه چشم، و دارای چهار بال سبز مرصع لؤلؤ است.»
و در حدیث دیگری او دارای ششصد بال مرصع به دُر است.
ریشهشناسی .
نام وی در زبان عبری (גַּבְרִיאֵל) به معنای «مرد خدا» است. همچنین در لاتین جبرئیل «گابریل» (Gabriel)نامیده میشود.
جبرئیل در عهدین و یهودیت .
نام جبرئیل یا جبراییل ۴ بار در عهد جدید و عهد قدیم آمده است که ۲ بار از آن در انجیل لوقا به عنوان مژدهآور تولد یحیی برای زکریا و مژدهآور تولد عیسی برای مریم آمده است و نام او ۲ بار دیگر در کتاب دانیال آمده است. در یهود جبرئیل را در درجهٔ دوم اهمیت میدانند و میکاییل را بر آن ترجیح دادهاند چرا که جبرئیل را نازلکنندهٔ بلا و فرمان قتال و جنگ میدانستند.
جبرئیل در قرآن .
نام وی و هم چنین القاب او از جمله روحالامین و روحالقدس چند بار در قرآن کریم آمده است و وظیفهٔ اصلی او رساندن وحی گفته شده است. در بعضی از سورههای قرآن همچون سوره آل عمران و مریم دربارهٔ مژدهٔ تولد عیسی و ظهور او بر مریم سخن گفته شده است. آیههای ۹۷ و ۹۸ سوره بقره دشمنی با او را هم ارز دشمنی با خدا میشمارد. شان نزول این آیات را بهانهجویی یکی از علمای یهود به نام ابن صوریا دانستهاند که دلیل ایمان نیاوردن خود را حامل وحی بودن جبرئیل برای محمد میداند.