تحقیق مقاله حجاب صدف ایمان

صدف ایمان

مقدمه

امام علی علیه‌السّلام می‌فرمایند: من و فاطمه به محضر مبارک رسول اکرم صلّی الله علیه و آله و سلّم مشرّف شدیم و او را در حالی که شدید گریه می‌کرد، مشاهده نمودیم. به او گفتم: «پدر و مادرم به فدایت؛ چه چیزی شما را به گریه واداشته است؟» فرمود: «ای علی! در شب معراج که به آسمان رفتم، زنان امّت خود را در عذاب شدیدی دیدم، به طوری که آن‌ها را نشناختم. از همین رو برای آنچه از شدّت عذاب بر آن‌ها دیدم، گریان هستم.» بعد فرمود: «زنی را دیدم که او را به موهایش آویزان کرده بودند و مغز سرش می‌جوشید. زنی را دیدم که گوشت بدنش را می‌خورد و آتش از زیر آن زبانه می‌کشید...»

حضرت فاطمه سلام الله علیها‌ خطاب به پدر بزرگوارش عرض کرد: «به من بگو که این زنان چه کرده‌ بودند که خداوند چنین عذابی را برای آنان مقرّر فرموده است؟» حضرت پاسخ داد: «آن زنی که او را به موهایش آویزان کرده بودند، برای این بود که موهایش را از مردان نامحرم نمی‌پوشانید؛ امّا آن زنی که گوشت بدنش را می‌خورد، بدنش را برای مردم زینت می‌کرد.»

حجاب

کشف حجاب در ایران، به بخشی از تاریخ ایران در دوران رضاشاه پهلوی اطلاق می‌شود که بنابر آن، زنان و دختران ایرانی از استفاده از چادر و روسری منع شدند.

نخستین نشانه‌های کشف حجاب را می‌توان در دربار ناصرالدین شاه قاجار و در محافل روشنفکری می‌توان یافت، ولی رسمیت یافتن آن به دوره حکومت رضا شاه باز می‌گردد.

در دوران قاجار، مسافرت‌های شاه به اروپا و مشاهداتش از وضعیت پوشش زنان اروپائی به دربار تأثیر به سزایی داشت. به تدریج موضوع «کشف حجاب» در قالب تجدد خواهی به محافل روشنفکری و اشعار شعرا نفوذ کرد و درمطبوعات منعکس شد

رضا شاه قانون کشف حجاب را یکباره صادر نکرد.

نخستین شایعات پیرامون قانون جدید، هنگامی پیدا شد که رضاشاه تحت تاثیر اصلاحات دموکراتیک در افغانستان قرار گرفته بود و امان‌الله خان و ملکه ثریا، شاه و ملکه افغانستان در سال ۱۳۰۸ به ایران آمدند. ملکه افغانستان بی‌حجاب بود و جنجالی در میان روحانیون برانگیخت. آنان از رضاشاه خواستند ملکه افغانستان را در ایران مجبور به داشتن حجاب کند که رضاشاه نپذیرفت. در همین زمان شایعاتی درباره تصویب قانون منع حجاب پخش شد.

رضا شاه پس از تنها سفر خارجی‌اش به ترکیه در ۱۲ خرداد ۱۳۱۳، تحت تأثیر اقدامات غرب‌گرایانه آتاتورک قرار گرفت. در این زمان نیز شایعاتی درباره ممنوعیت حجاب در مدرسه‌های دخترانه پخش شد ولی در این زمان نیز قانونی تصویب نشد.

رضا شاه ترجیح می‌داد که مردم لباس متحدالشکل بپوشند، کلاه پهلوی به سر گذارند و نسبت به تقیدات دینی در زمینه حجاب سستی نشان دهند. رضا شاه که شدیداً تحت تأثیر بی‌حجابی زنان ترکیه قرار گرفته بود، این مسئله را پس از یک سال از گذشت سفر به ترکیه در آذر ۱۳۱۴ به محمود جم «رئیس‌الوزرا» چنین بازگو کرد:

نزدیک دو سال است که این موضوع سخت فکر مرا به خود مشغول داشته‌است، خصوصاً از وقتی که به ترکیه رفتم و زن‌های آنها را دیدم که «پیچه» و «حجاب» را دور انداخته و دوش به دوش مردهایشان در کارهای مملکت به آنها کمک می‌کنند، دیگر از هر چه زن چادری است بدم آمده‌است. اصلاً چادر و چاقچور دشمن ترقی و پیشرفت مردم است. درست حکم یک دمل را پیدا کرده که باید با احتیاط به آن نیشتر زد و از بینش برد.

جشن کشف حجاب در قم

از این رو بخشنامه کشف حجاب جهت تصویب رضاشاه در تاریخ ۲۷ آذر ۱۳۱۴ از طرف رئیس‌الوزرا به دربار فرستاده شد تا در اول دی سال دستور العمل اجرای غیر رسمی قانون کشف حجاب به تمام ولایات ایران ارسال گردد. رضا شاه در ۱۷ دی سال ۱۳۱۴ طی جشن فارغ‌التحصیلی دختران بی‌حجاب در دانشسرای مقدماتی رسماً بر کشف حجاب تاکید کرد.

کشف حجاب در ترکیه اختیاری بود و علاوه بر آن آتاتورک فعالیت‌های برنامه‌ریزی شده‌ و تبلیغات محتاطانه‌ای برای تشویق زنان به برداشتن حجاب اجرا می‌کرد. مثلا می‌گفت:

«

خودتان را به جهان نشان دهید و رودررو به جهان بنگرید.

 »

اما رضاشاه این کار را با زور انجام داد و به طور ناگهانی حق انتخاب را از زنان گرفت و هیچ روند جامعه پذیری برای این کار طی نشد. بخشی از زنان که مسن‌تر و سنتی بودند و احساس برهنگی می‌کردند عملا در خانه محبوس شدند.

در سال ۱۳۲۰ که رضاشاه ایران را ترک کرد اجرای قانون کشف حجاب سریعا فراموش شد. وزارت فرهنگ حکم داد از ورود زنان بی‌حجاب به دانشگاه جلوگیری شود و معلمان زن مدرسه‌ها و استادان زن دانشگاه‌ها مجبور شدند با حجاب به کلاس درس بروند. در تهران و سایر شهرها دختران دانش‌آموز و زنان به خاطر نداشتن حجاب مورد آزار و اذیت قرار گرفتند

حجاب

حجاب، مایه سالم ماندن جامعه و حفظ شخصیت والای زن و استقلال و کرامت انسانی اوست. حجاب اسلامی، در جهان امروز، نه تنها یک پوشش که یک ابزار سیاسی فرهنگی تبلیغی است. در این میان، پوشش چادر، «حجاب برتر» و «مایه آرامش زن مومن» در جامعه است.

متاسفانه اما حجاب، به دلایل مختلف از جمله نفوذ و گسترش فرهنگ بیگانه، در نسل های جدید کمرنگ شده است که لازمه توجه جدی و تخصصی به این مقوله مهم و فرهنگ ساز را دوچندان نموده است. از طرف دیگر کم توجهی دولتمردان و متصدیان فرهنگ به پرداخت دقیق و جدی این امر مهم، خلاهایی را ایجاد نموده است.

یکی از نکات مهم، لزوم ورود تشکلهای مردمی و غیردولتی به این عرصه است چرا که گستردگی امر اساسا امکان ورود همه جانبه و صحیح دولت به این مساله را سلب می نماید و بسیاری از نقاط خلا را پر نمی نماید.

در همین راستا، مؤسسه فرهنگی تولیدی چادر صدف مشهد، از سال 1382 بعنوان یک جمع خودجوش و دغدغه مند مذهبی، راهی را آغاز نمود تا گامی کوچک برای ترویج فرهنگ اصیل و ارزشمند اسلامی مان بردارد و به نوبه خود در سالم سازی فضای جامعه موثر باشد.

این مجموعه، اقدامات متعددی را جهت ترویج حجاب برتر صورت داده که از جمله اقدامات مؤثر آن، راه اندازی سایت «خانه حجاب صدف» بوده است.
* موانع:

در ابتدا «آسیب شناسی موانع انتخاب گسترده پوشش حجاب» لازم بود که با مشورت و تبادل نظر با بدنه جامعه و دلسوزان، در سرفصل های زیر احصاء گردید:

1.مباحث فکری فرهنگی: که به عهده دستگاههای فرهنگی است اما برای بسیاری از عموم مردم، این بعد ضریب جدی ندارد و می تواند در قالب ارائه الگوهای مناسب و سالم سازی فضا، اقناع ایشان را شاهد بود.

2.سختی نگهداری (خصوصا در زنان فعال در جامعه): حداقل یکی از دستهای زنان در چادرهای سنتی مشغول نگداری آن است و این باعث اذیت برخی می شد.

3.عدم زیبایی (خصوصا در جوانان): چادرهای سنتی قطعه ای پارچه بودند که حس زیبایی طلبی جوانان با آنها جور نبود.

4.گرما (خصوصا در فصل تابستان وبرخی مناطق): لزوم استفاده از مانتو و سایر البسه در چادرهای سنتی، برای برخی که به گرما حساسیت داشتند دشوار بود.

5.عدم تنوع (خصوصا در جوانان): جوان، تنوع طلب است و اگر پوشش او نه به عنوان مد که با این روحیه همساز نباشد ترجیح می دهد آن را انتخاب نکند.

* ویژگیهای پوشش:

گام بعدی در حرکتی که ما بنا داشتیم آنرا بر اساس تحلیل موانع فوق انجام دهیم، طراحی چادر و پوشش هایی بود که بتواند خلاهای مذکور را پر نماید لذا چادری با ویژگی های زیر طراحی شد:

1.پوشیدگی: این چادر «برخلاف برخی چادرهای آستین دار دیگر» بسیار پوشیده بوده و به هیچ وجه بدن نما نمی باشد و وجه صورت و مچ دست ها را نیز به صورت کامل می پوشاند. همچنین پوشیه دار شدن چادر صدف به راحتی میسر است.

2.امکان تنوع بخشی: مقنعه متحرک این چادر امکان تغییر رنگ آن قسمت و تنوع دادن به چادر را مهیا نموده است.

3.زیبایی و سادگی: شباهت این چادر به لباس، آستین دار بودن آن و... در مجموع نوعی زیبایی در عین سادگی را ایجاد کرده است که متفاوت از چادرهای سنتی است. همچنین چادرهای آستین دار از تنوع مدل برخوردارند.

4.راحتی: استفاده این چادر، به دلیل پوشیدگی،با لباس معمولی خانه ممکن است که راحتی کاربرد آنرا مهیا نموده و در گرما نیز دشواری را برای بانوان کاهش داده است.

5.ارزانی قیمت: نوع استفاده از این چادر به نحوی است که دارنده آن را از خرید مقنعه و مانتو بی نیاز می کند لذا تهیه این نوع چادر مجموعا به لحاظ مالی برای ایشان مقرون به صرفه خواهد بود.

* مخاطبان:

چادر صدف، در کار خود، چند دسته «مخاطب هدف» داشته و دارد که به تناسب ویژگیها و سلایق متنوع آنها، محصولاتی را در مرکز فروش تخصصی خود ارائه نموده است: 

1.چادری های سنتی: که بدلیل پوشیدگی کامل و راحتی، اکثر ایشان از این چادر استقبال کرده اند.

2.نیمه چادری ها: که به دلیل سختی نگهداری دائما از چادر استفاده نمی کردند و حال به این چادر روی آوردند.

3.غیرچادری ها: که به دلیل تنوع و زیبایی این چادرها به آنها روی آوردند.

ناگفته نماند که عرضه برخی چادرهای آستین دار متنوع در فروشگاه تخصصی عمدتا برای استفاده مخاطبان سوم بوده است و دأب این مرکز ارائه چادر صدف بعنوان پوشیده ترین چادر آستین دار بوده است.

* ویژگیهای کار:

این مجموعه در راستای دستیابی به اهداف خود ویژگیهایی را در کار خود داشته و دارد که اینک به برخی از آنها اشاره می شود:

1.نگاه تبلیغی ایجابی نه سلبی: متاسفانه در امر حجاب، عمدتا از سلب و نفی استفاده شده اما این مجموعه به هیچ وجه رویکرد خود را انتقادی و سلبی ندانسته و به برخورد ایجابی و اقدام عملی معتقد بوده است.

2.نفی ایجابی الگوهای بد: یکی از آسیبهای جدید، تبدیل استفاده از حجاب به «مد» می باشد و برخی نیز همسو با آن، چادرهایی بدن نما را ارائه کرده اند که متاسفانه بعضا در مراکز رسمی نیز از آنها استفاده شده است که این مجموعه سعی داشته در عین آزادگذاشتن افراد در انتخاب، نقاط ضعف آنها را به مخاطبان خود متذکر شود.

3.اشتغال زایی:استفاده از دهها نیروی کار به طور مستقیم و فعال سازی دهها نفر دیگر به طور غیرمستقیم از ویژگیهای مهم این شرکت تولیدی بوده است.

4.آموزش زنان سرپرست خانوار:از جمله رویکردهای چادر صدف، آموزش نحوه برش زنی و دوخت این چادر به زنان فقیر و سرپرست خانوار بوده است.

5.تامین اکثر نیازهای حجاب بانوان: در همه صنوف، توجه ویژه ای به تامین متمرکز همه نیازهای مخاطبان شان وجود داشته است اما در صنف حجاب بانوان، تامین همه نیازها از یک مرکز ممکن نبوده که ما آن را آغاز نمودیم. 

6.برنامه های فرهنگی جنبی:ارائه انواع سی دی و شعارهای فرهنگی و کتب مفید از جمله ویژگیهای کاری ما می باشد.

7.رصد دائم نظرات مخاطبان: احترام به مشتریان و توجه به میزان رضایت ایشان از کیفیت و مدل چادر، از طریق تماس با ایشان و نظرسنجی از آنان، از جمله رویکردهای جدی ما بوده است.

ر روایتی از پیامبر(ص) حکایت شده که دو گروه اهل آتش‌اند یکی از آنها کسانی هستند که حجاب خود را رعایت نمی‌کنند "کاسیات عاریات"(1)

از این روایت معلوم می‌شود که رعایت حجاب شرط ورود به بهشت است.

حتی در همان روایت آمده: "بوی بهشت به مشام آنها نخواهد رسید."(2)
بنابراین اگر کسی بخواهد به ثواب و بهشت الهی برسد لازم است حجاب و عفت و پاکدامنی خود را رعایت کند.

از طرفی شخص با حجاب، یکی از دستورات الهی را رعایت کرده و این جزیی از تقوای عام است که دستور داده شده؛ زیرا تقوا، حداقل مراتبش این است که انسان گناه انجام ندهد، و واجبات الهی را انجام دهد، پاداش چنین شخص با تقوایی بهشت خواهد بود بنابراین از کلیات مفاهیم قرآنی و روح قرآن برداشت می‌شود: افرادی که حجاب دارند و عفت عمومی را رعایت می‌کنند جزء افراد با تقوا هستند، در نتیجه آن پاداش‌هایی را که برای افراد با تقوا گفته شده (اگر شرایط دیگر هم رعایت شود) برای آنها خواهد بود. مثل بهشت، راحتی، بخشش گناهان، رستگاری و...

زنان با تقوایی هستند که حجاب وحیای خودرا حفظ می کنند و خود را ارزان در معرض نگاه آلوده قرار نمی دهند.

1 . عن النبی(ص): صنفان من اهل النار لم ارهما، قوم معهم سیاط کاذناب البقر یضربون بها الناس، و نساء کاسیات عاریات ممیلات مائلات، رؤسهن کأنسمه البخت المائله ، لایدخلن الجنّه و لا یجدن ریحها...، صحیفه الرضا(ع)، ج 3، ص 1680 و میزان الحکمه ، ج 2، ص 259.
2 . همان