تحقیق مقاله زمینه یابی اعتیاد به اینترنت در دانشجویان دختر و پسر دوره های کارشناسی و کارشناسی ارشد دانشگاه علوم بهزیستی و توان بخشی تهران

تعریف :
به طور کلی اعتیاد به اینترنت را می توان به عنوان نوعی استفاده از اینترنت که می تواند مشکلات روانشناختی، اجتماعی، درسی و یا شغلی در زندگی فرد ایجاد کند تعریف کرد. به اعتقاد برخی استفاده از اینترنت به عنوان نوعی اعتیاد در نظر گرفته می شود که می تواند زندگی فرد و کسانی را که با او سر و کار دارند به شدت تحت تاثیر قرا دهد.

هدف:
این پژوهش به منظور دستیابی به اطلاعاتی از میزان و نحوه استفاده از اینترنت دردانشجویان دختر و پسر دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی تهران انجام می شود.

روش:
در این پژوهش، تعداد 200 نفر از دانشجویان دانشگاه علوم بهزیستی در سال تحصیلی 85-84 به روش نمونه گیری طبقه ای و سپس تصادفی ساده انتخاب و پرسشنامه اعتیاد به اینترنت در بین آنان توزیع گردید.داده های گرد آوری شده توسط نرم افزار spss و آزمون آماری T مستقل مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که بین متغیرهای مورد مطالعه و اعتیاد به اینترنت رابطه ای وجود ندارد و فرضیه های تحقیق تایید نشد
(در سطح 05/0=α). ولی نتایج بدست آمده حاکی از این مطلب بودند که استفاده روز افزون از اینترنت در دانشجویان به تدریج وابستگیهایی در آنان به وجود خواهد آورد که اکثر دانشجویان از این وابستگی تدریجی آگاهی نداشتند. نتایج به دست آمده نشان می دهد که نیاز به اطلاع یابی و اطلاع رسانی بر استفاده از این رسانه موثر بوده است. افراد به میزان زیادی برای بالا بردن اطلاعات عمومی(سیاسی، اجتماعی، مذهبی، علمی و ...) از اینترنت استفاده می کنند.
همچنین مطابق آنچه ما در این تحقیق به آن دست یافته ایم افراد گاهی برای پر کردن اوقات فراغت خود نیز به این رسانه روی می آورند. که این امر وابستگی تدریجی آنان را به اینترنت تسهیل می کند و....
مقدمه و معرفی طرح

"اعتیاد به اینترنت " اصطلاحی است که اخیرا در باره آن مطالب فراوانی به گوش می رسد. یک دهه پیش از اینترنت و اعتیاد به آن در ایران خبری نبود. اما حالا نه تنهااخبار زیادی از این اعتیاد جدید می شنویم بلکه کم کم شاهد شکل گیری اصطلاحات دیگری هم هستیم ، اصطلاحاتی که از گسترش نقش این وسیله در زندگی امروز و تبدیل شدن آن به یکی از وسایل ضروری دنیای امروز خبر می دهند. این مساله بیش از هر چیز به همین عصری که در آن زندگی می کنیم ربط دارد ، عصری که به عصر تکنولوژی و ارتباطات مشهور شده و یکی از شاخه های آن همین اینترنت و انقلابی است که این وسیله در عرصه ارتباطات به وجود آورده است. از تبدیل شدن اولین وسیله ارتباطی (آرپانت) به دنیای مجازی فعلی ( اینترنت ) زمان زیادی نمی گذرد اما در همین فاصله کوتاه دنیای مجازی در همه کشورها مشخصات خود را یافته است و هویت خودش را (درست یا غلط) به دست آورده است. اکنون به موازات دنیایی که در آن زندگی می کنیم دنیای دیگری را هم در صفحه های رایانه های خود داریم، دنیایی که د رآن مرزی وجود ندارد و پیکهای الکترونیکی می توانند فاصله بین آسیا تا آمریکای جنوبی را در یک چشم به هم زدن سپری کنند, کاری که از عهده هیچ وسیله ای دیگر در این کره خاکی بر نمی آید. اعتیاد به اینترنت یا کامپیوتر تنها خاص کشور ما نیست، در سایر کشورها هم این وسیله که روز به روز در ابعاد کوچکتر وکوچکتر تولید می شود افراد زیادی را وابسته خود کرده است . عده ای وابسته شده اند و عده ای هم در حال وابسته شدن هستند بعضی تنها به ظاهرش و وقت گذرانی در آن دل خوش کرده اند و خیلی ها هم یاد گرفته اند که چگونه از این دنیا جهت بهتر زیستن در دنیای واقعی استفاده کنند. پدیده اینترنت پدیده ای عالمگیر بشری است که همواره مسائل و مشکلات ناشی از زیاده روی و استفاده مرضی از آن گریبانگیر جامعه بشری بوده است. با توجه به مسائل و مشکلاتی که پدیده اعتیاد به اینترنت برای افراد در جوامع مختلف به وجود آورده است،(مسائلی چون اضطراب و افسردگی، پناه بردن به الکل و...) کوشش اصلی جامعه شناسان و روانشناسان در طی سالیان اخیر پیدا کردن علت های این پدیده و راههایی برای کنترل ودفع آن بوده است. ارتباط مجازی از طریق اینترنت محملی را برای گریز از واقعیت و وسیله ای برای ارضای نیازهای هیجانی ، روانی و... به وجودمی آورد. اصطلاح "اعتیاد به اینترنت" گویای استفاده از اینترنت به شیوه نامعقول است. افرادی که زیر عنوان این تیتر قرار می گیرند معمولا به علت درگیر شدن با حالت اسارتی که در اینترنت به آن دچار می شوند در تنظیم اوقات شبانه روز دچار مشکل می گردند. احتمال دارد نظم فعالیتهای مربوط به زندگی روزمره آنها از جمله غذا خوردن، خواب، اوقات اداری و کار روزانه، برنامه ریزی تحصیلی، ملاقات با اطرافیان، به طور کلی به هم بریزد و این امر تاثیر نامطلوب بر روی عملکرد شخصی اش بگذارد. پژوهش حاضر به منظور دستیابی به اطلاعاتی از نحوه و میزان استفاده دانشجویان دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی از اینترنت انجام می شود . وهدف زمینه یابی پدیده روز افزون اعتیاد به اینترنت در دانشگاه و در میان دانشجویان است. دراین پژوهش شدت، مدت، و فراوانی درگیری و ارتباط با اینترنت در دانشجویان مورد بررسی قرار می گیرد. تعریف مفاهیم و واژه‌ها‌ : اینترنت: اینترنت را باید بزرگ‌ترین سامانه‌ای دانست که تا کنون به دست انسان طرّاحی، مهندسی و اجرا گردیده است. این شبکه‌ی عظیم جهانی، در ابتدا، با انگیزه‌ی همکاری، دسترسی چند سویه به منابع و مهارت‌های محاسباتی، و امکان‌پذیری کار در زمینه‌های بین‌رشته‌ای علوم و مهندسی شروع شد (در اواخر سال ۱۹۶۰ میلادی). تنها از اواسط دهه ۱۹۹۰ است که اینترنت به صورت یک شبکه‌ی همگانی و جهانی درآمده است. وابسته شدن تمامی فعّالیت‌های بشر به اینترنت در مقیاسی بسیار عظیم و در زمانی چنین کوتاه، حکایت از آغاز دوران تاریخی نوینی در عرصه‌های گوناگون علوم، فن‌آوری و به خصوص در نحوه‌ی تفکّر انسان دارد. اینترنت را می‌‌شود شبکه ای عظیم متشکّل از میلیون‌ها رایانه مختلف دانست که از شبکه‌های متفاوت، با کاربران گوناگون، و دارای علایق و اهداف محاسباتی متعدّد به وجود آمده باشد، ولی در نهایت به صورت یک شبکه‌ی جهان‌شمول واحد و در مقیاس جهانی به هم متّصل شده است. اعتیاد: در مورد اعتیاد تعاریف گوناگونی وجود دارد اما یک تعریف کلی وجود دارد که مورد توافق سازمانهای مختلف بهداشتی است و عبارت است از:"یک حالت روانی و گاهگاهی جسمی ناشی از تاثیر دارو بر روی یک موجود زنده که لزوما رفتار و واکنشهای خاص و شخصی را در ارگانیسم ظاهر می سازد و همیشه همراه با یک کشش مفرط برای مصرف دائمی یا دوره ای آن داروی به خصوص بوده به طوری که شخص بتواند اثرات درمانی آماده را تجربه کند و نتواند ناراحتی های ناشی از عدم مصرف آن را در خود از بین ببرد‌". از دیدگاه روانشناسی اعتیاد به اینترنت دارای سه فاکتور می باشد: 1- میل و احتیاج 2- وابستگی 3-گرایش به مصرف بیشتر. اعتیاد به اینترنت : اگر چه مفاهیمی مثل اعتیاد به تکنولوژی واعتیاد به رایانه مورد مطالعه قرار گرفته بودنداما اعتیاد به اینترنت اصطلاحی بود که اولین بار توسط یانگ در 1996 معرفی گردید.این اختلال با عناوین مختلفی از قبیل وابستگی رفتاری به اینترنت, استفاده مرضی از اینترنت, استفاده مشکل زا از اینترنت, و... معرفی می شود.علی رغم پژوهشهای گسترده در سالهای اخیر در این زمینه هنوز توافقی بین روانشناسان در زمینه تعریف و اندازه گیری این اختلال حاصل نشده است. تعریفی که یانگ در سال 1996 ارائه کرد چنین است:"اعتیاد به اینترنت را می توان به نوعی استفاده از اینترنت که بتواند مشکلات روانشناختی, اجتماعی, درسی و یا شغلی در زندگی فرد ایجادکند تعریف کرد.(2) انجمن روانپزشکی آمریکا اعتیاد به اینترنت را یک الگوی استفاده از اینترنت که موجب اختلال عملکردی شده و با حالات ناخوشایند درونی در طول یک دوره دو ماهه همراه باشد تعریف کرده و برای تشخیص آن هفت ملاک ارائه کرده است(حداقل 3 معیار در طول 2 ماه) : 1- تحمل 2- علایم ترک 3- زمان استفاده از اینترنت بیش از آنچه که فرد در ابتدا قصد دارد به طول انجامد 4- تمایل مداوم برای کنترل رفتار 5- صرف وقت قابل توجه برای امور مرتبط با اینترنت 6- کاهش فعالیتهای اجتماعی , شغلی , تفریحی در اثر استفاده از اینترنت 7- تداوم استفاده علی رغم آگهی از آثار منفی آن بررسی متون (پیشینه تحقیق) اعتیاد به اینترنت یا وابستگی رفتاری به آن صرف نظر از اینکه یک بیماری یا آسیب روانی یا معضل صرفا اجتماعی باشد، پدیده ای مزمن ، فراگیر و عود کننده ای است که با صدمات جدی جسمانی ،مالی، خانوادگی و روانی همراه است.(1) محققان دانشگاه فلوریدا در آگوست 2003 با بررسی پدیده اعتیاد به اینترنت در دانشگاه گزارش دادند که برای تست اعتیاد به اینترنت باید به 5 سوال پاسخ داد: 1- گذراندن زمان بیش از حد مورد نظر در اینترنت 2- غفلت از سایر مسئولیتها 3- تلاش ناموفق برای کاهش مدت حضور بر روی شبکه 4- ناسازگاری در روابط به علت استفاده از اینترنت 5- اشتیاق وتفکر بیش از حد در زمان عدم حضور روی شبکه محققان دانشگاه فلوریدا این نکات را پس از ارزیابی روانشناختی حضوری و رودرروی 20 داوطلب که احساس کردند دچار این مشکل هستند و 17 دانشجو با سطوح مختلف اینترنت بدست آوردند.مطابق تحقیقات انجام شده حدود 25 تا 50 درصد از وابستگی به اینترنت در محل کار ایجاد می گردد.(1) یانگ (1996) که از پیشگامان تحقیق در مورد اعتیاد به اینترنت است به کمک فنون مصاحبه و روش پیمایشی سعی کرده است وجود چنین اختلالی را ثابت کند و تحقیقات و شواهدی هم فراهم آورده است که حاکی از وجود چنین اختلالی است. او در این زمینه می گوید:"مشترکان اینترنت دو گونه اند:مصرف کنندگان وابسته و مصرف کنندگان غیر وابسته.وابسته ها از اینترنت برای برقراری ارتباط اجتماعی و ارتباط با غریبه ها و تبادل افکار با آنان استفاده می کنند در حالی که غیر وابسته ها هدفشان جمع آوری اطلاعات است". تحقیقات دانشگاه هرت فورد شایر برروی اینترنت نشان می دهد که معتادان به اینترنت عمدتا مذکر، درونگرا و افسرده اند و تحقیقات شرکت تحقیقات تکنولوژیک جورجیا ، سن معتادان به اینترنت را زیر 4/28 سال نشان می دهد. پژوهشی در سال 1383 در دانشگاه فردوسی مشهد تحت عنوان زمینه یابی اعتیاد به اینترنت انجام پذیرفت (6).در این پژوهش نمونه ای به حجم 120نفر از دانشجویان دو دانشکده علوم پایه و علوم تربیتی انتخاب گردیدند و پرسشنامه (ISS) روی این افراد انجام شد و داده های جمع آوری شده با استفاده از نرم افزار SPSS و آزمون T مورد بررسی قرار گرفت .نتایج نشان دادند که از نظر میزان استفاده از اینترنت و اعتیاد به آن میان دانشجویان دختر و پسر دو دانشکده تفاوت معناداری وجود دارد .بدین گونه که دردانشکده علوم پایه دختران و در دانشکده علوم تربیتی پسران زمینه های اعتیاد به اینترنت بیشتری را نشان می دادند . هد‌ف‌ها و فرضیه‌ها (Objectives & Hypotheses) هدف کلی (General Objective): زمینه یابی نوع رفتارهایی که شاخص اعتیاد به اینترنت در دانشجویان مقاطع تحصیلی کارشناسی و کارشناسی ارشد دانشگاه علوم بهزیستی است هدف‌های ویژه (اختصاصی) (Specific Objectives) : 1- بررسی شیوع اعتیاد به اینترنت در دانشجویان دوره های کارشناسی و کارشناسی ارشد . 2- بررسی شدت رفتارهایی که شاخص اعتیاد به اینترنت در دانشجویان هستند . هدف‌های کاربردی (Applied Objectives) : این پژوهش به بررسی پدیده اعتیاد به اینترنت در دانشجویان دانشگاه علوم بهزیستی می پردازد.با توجه به اینکه چنین پژوهشی برای نخستین بار در دانشگاه انجام می شود نتایج حاصل از آن جهت: الف- شناسایی و کسب اطلاع از فراوانی و شیوع این پدیده در دانشگاه ب- کمک به برنامه ریزی های آتی در جهت بهبود امکانات و تسهیلات دانشگاه برای استفاده دانشجویان از اینترنت ج- به دست دادن اطلاعاتی جهت برنامه ریزی های آموزشی و فرهنگی و نیز اطلاع رسانی در جهت آگاه سازی دانشجویان از مضرات و معضلات ناشی از این پدیده د- آگاهی از نحوه و میزان استفاده دانشجویان دانشگاه از اینترنت فرضیه‌ها یا پرسشهای پژوهش (Hypotheses/ Questions Research) : 1- آیا میان اعتیاد به اینترنت و جنسیت افراد رابطه وجود دارد؟ 2- آیا میان اعتیاد به اینترنت و مقطع تحصیلی افراد رابطه وجود دارد؟ 3- آیا میان اعتیاد به اینترنت و مقطع تحصیلی به تفکیک جنسیت رابطه وجود دارد؟ اطلاعات مربوط به نوع مطالعه، روش اجرا و انتخاب نمونه نوع مطالعه (Type of Study) : زمینه یابی با استفاده از پرسشنامه خلاصه روش اجرای طرح : (Summary of Methodology) اطلاعات با استفاده از پرسشنامه زمینه یابی اعتیاد به اینترنت جمع آوری می شود. این پرسشنامه تلفیقی از سوالات آزمون (ISS) و سوالاتی محقق ساخته ( با نظارت و راهنمایی دکتر هادی بهرامی) است .پرسشنامه فوق دارای 30 سوال بوده که 4 سوال ابتدایی اظلاعاتی را از مدت استفاده از اینترنت, متوسط ساعات استفاده از اینترنت در هفته, بیشترین قسمت مورد استفاده در اینترنت, و مکانهایی که فرد در انجا از اینترنت استفاده می کند بدست می دهد. از سوال 25 الی 30 هم از نحوه استفاده و تاثیر استفاده از اینترنت بر عملکرد فعلی فرد سوال شده است.25 سوال آخر پرسشنامه به صورت مقیاس لیکرت نمره گذاری می شود .("هرگز" 1 نمره, "به ندرت" 2 نمره, "گاهی" 3 نمره, "اغلب" 4 نمره, "همیشه" 5 نمره ). مجموع نمرات فرد در مجموع مد نظر قرار می گیرد. پرسشنامه نیز اطلاعاتی در مورد جنسیت فرد, مقطع و رشته تحصیلی, سکونت یا عدم سکونت در خوابگاه را به دست می دهد. برای بررسی روایی این پرسشنامه از 5 نفر از استادان گروه نظر خواهی شده و همچنین برای بررسی پایایی، این پرسشنامه در دو نوبت بر روی یک گروه نمونه 10 نفره انجام می شود. سوالات پرسشنامه به صورت مقیاس لیکرت درجه بندی شده است تا شدت اعتیاد به اینترنت نیز مورد بررسی قرار گیرد. داده های جمع آوری شده با استفاده از آزمون آماری مناسب و نیز نرم آفزار spss مورد تجزیه و تحلیل قرار خواهد گرفت. جمعیت (Research Population) : جمعیت مورد نظر ما در این پژوهش تمامی دانشجویان دختر و پسر دوره های کارشناسی و کارشناسی ارشد در سال تحصیلی 85-84 دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی می باشند .