تحقیق مقاله وات متر (مالتی متر) تک فاز

مولتی متر:

مولتی متر ها امروزه در انواع مختلف دیجیتالی با قابلیت های متفاوت در بازار یافت می شود. برای شروع بد نیست با ساده ترین آن "مولتی متر selector ی " کار خود را آغاز کنیم.

در شمای کلی این دستگاه یک صفحه مدرج به همراه یک selector مشاهده می کنید. همانطور که از اسم آن مشهود است این دستگاه برای اندازگیری کمیت هایی مانند اختلاف پتانیسل- مقاومت- جریان طراحی گردیده و برای استفاده از selector

مولتی متر چیست
مولتی متر دستگاهی است که به وسیله آن می توان چند کمیت مختلف را اندازه گیری کرد . تمام مولتی مترها با جزئی اختلاف مانند یکدیگر هستند . در اینجا جهت آشنایی با ساختمان و طرزکار و نحوه قراردادن آن در مدارهای الکتریکی ، به شرح یکی از مدارهای مولتی متر می پردازیم .
مولتی متر دیجیتال از یک قاب متحرک تشکیل شده است که در داخل یک میدان مغناطیسی دائمی قرار گرفته و میزان چرخش آن را سیگنال نشان می دهد . وقتی جریان معینی از قاب عبور می کند ، صفحه دیجیتال متصل به آن تغییر کرده و مقدار جریان را نشان می دهد . روی صفحه آومتر قسمت های زیر مشاهده می شود :
1- صفحه دیجیتال
2- کلید انتخاب یا سلکتور .
3- ترمینال ها و دکمه های تنظیم کننده .
در مولتی متر مورد نظر روی صفحه ، برای کمیت های مختلف در چهار ردیف قوس های مدرج دیده می شود که که هر ردیف به درجات Wمختلف تقسیم شده است روی صفحه علائم V برای اختلاف پتانسیل ، A برای شدت جریان ،  برای مقاومت الکتریکی ، AC برای جریان متناوب و DC برای جریان مستقیم به کار رفته است .
معمولا" درجه بندی مربوط به مقاومت الکتریکی از راست به چپ و سایر درجه بندی ها از چپ به راست می باشد .
سلکتور کلیدی است که می تواند روی صفحه دایره شکل حول خود حرکت کند . در محیط دایره در جاتی است که حوزه کار دستگاه را نشان می دهد . اعدادی که کلید سلکتور مقابل آنها قرار داده می شود ممکن است کوچکتر یا بزرگتر از درجات قوس های مدرج باشند . در عمل حوزه کار انتخاب شده را برآخرین عدد قوس مدرج تقسیم نموده ، حاصل تقسیم را که ضریب قرائت نامیده می شود در عدد متقابل به عقربه ضرب می نماییم . باین ترتیب مقدار کمیت به دست می آید .
هنگام کار با دستگاه مولتی متر توجه به نکات زیر ضروری است :
1 – برای اندازه گیری شدت جریان باید دستگاه را به طور سری در مدار قرار داد.
2 – برای اندازه گیری اختلاف پتانسیل باید دستگاه را به طور موازی بین دو نقطه از مدار قرار داد .
3 – هنگام اندازه گیری مقاومت لازم است جریان برق را قطع کنیم . در غیر این صورت به دستگاه آسیب می رسد .
4 – دستگاه را با احتیاط جا به جا می کنیم و از وارد آمدن ضربه به آن و یا سقوط دستگاه جلوگیری می نماییم .
5 – پیچ تنظیم صفر دستگاه را نباید دستکاری کرد ، زیرا این بخش از دستگاه خیلی حساس است و ممکن است فنر مربوط به آن قطع و دستگاه خراب شود.
6 – همیشه هنگام اندازه گیری کمیت ها کلید سلکتور را روی بیشترین درجه قرار می دهیم و در صورت لزوم به تدریج آن را کاهش می دهیم تا به دستگاه لطمه ای وارد نشود .
7 – حتی الامکان کلید سلکتور را در جهت حرکت عقربه های ساعت می چرخانیم ، به علاوه چرخاندن سریع کلید سلکتور برای دستگاه خالی از ضرر نیست.
طرز کار مولتی متر دیجیتال :
الف ) اندازه گیری مقاومت :
کلید سلکتور را روی بیشترین پله (Range) مقاومت قرار می دهیم ، فیش سیاه رنگ را درون ترمینال (-) یا (com) مشترک و فیش قرمز به درون ترمینالی که مربوط به مقاومت یا (+) است قرار می دهیم . سر دیگر آنها را به طرز مناسبی به طرفین مقاومت مورد نظر وصل می کنیم و مقاومت را می خوانیم.
ب ) طرز اندازه گیری ولتاژ مستقیم :
سلکتور را برروی Dc آورده و فیش سیاه رنگ را درون ترمینال (com) و فیش قرمز را درون ترمینال (+) یا ترمینالی که مربوط به ولت است قرار می دهیم. سر دیگر آنها را به طور مناسب به قطبین مولد یا دو نقطه از مدار وصل می کنیم و ولتاژ را اندازه گیری می کنیم .
ج ) طرز اندازه گیری شدت جریان مستقیم DCmA
یکی از فیشها را به COM و دیگری را به mA وصل و دو سر فیش را هم به قطبین مولد یا دو نقطه از مدار متصل می کنیم و شدت جریان را اندازه گیری می کنیم. برای اندازه گیری شدت جریان های بیش از 300mA تا 10A فیش قرمز رنگ را درون ترمینال 10A قرار می دهیم .
د) طرز اندازه گیری ولتاژ متناوب ACV :
کلید سلکتور را روی ACV و یکی از فیشها را درون ترمینال COM و دیگری را به ترمینال مربوط به ولت وصل می کنیم .
ه ) طرز اندازه گیری شدت جریان متناوب ACA
فیش سیاه رنگ را درون ترمینال (COM) و فیش قرمز را درون ترمینال مربوط به Ma وصل می کنیم .(( یا در صورت لزوم به ترمینال 10A وصل می کنیم . ))

آوامتر یا مولتی متر :
کسانی که همیشه با برق و کارهای برقی سروکار دارند باید بتواند مقدار ولتاژ ، آمپراژ و اهم مدارها را اندازه گیری نمایند . لذا از وسیله ای بنام آوامتر یا مولتی متر استفاده می نمایند.
این دستگاه برای سه کار است :
1. ولت متر برای اندازه گیری اختلاف پتانسیل
2. آمپرمتر برای اندازه گیری شدت جریان مدار
3. اهم متر برای اندازه گیری مقاومت مدار
در تمام مدارهای برقی سه عامل اخلاف پتانسیل ، شدت جریان و مقاومت وجود دارد لذا در جلسه بعدی تمام این موارد را مورد بررسی قرار می گیرد .
مولتی متر ها در دو نوع با شکل ظاهری مختلف ساخته شده اند .
1. آنالوگ (عقربه ای)
2. دیجیتالی.
در اینجا کار با یک نوع مولتی متر آنالوگ بطور کاملا ساده ارائه می شود :
هر مولتی متر ار قسمت بالا دستگاه صفحه مدرجی دارد که مقادیری در آن نوشته شده است . در قسمت پایین یک سلکتور یا کلید تنظیم قرار دارد که می توان بنا بر نیاز خود در وضعیت دلخواه به حرکت درآید . بنابراین بوسیله این کلید محدوده ولت متر ، اهم متر و یا آمپرمتر تنظیم می شود .
طبق قرارداد بین المللی سیم قرمز مثبت (+) و سیم سیاه منفی (-) است . در صفحه مدرج دستگاه دو خط بالا با علامتهای DC (جریان مستقیم مثل باطریها) و AC (جریان متناوب –برق شهر) مشخص شده که مقادیر ولتاژ از آن خوانده می شود . یکی دیگر از آن خطها که با اهم مشخص و از سمت راست از 0 (صفر) شروع و در سمت چپ علامت بی نهایت (8 برعکس) ادامه دارد برای اندازه گیری مقادیر اهم (اهم متر) می باشد .
در حالت عادی که دو سیم دستگاه (قرمز و سیاه) از یکدیگر جدا هستند عقربه در انتهای خط یعنی مقاومت بی نهایت قرار دارد .
در داخل دستگاه یک باطری 1.5 است که در موقع اندازه گیری مقاومت ، جریان این باطری وارد مدار خواهد شد بنابراین اگر باطری این دستگاه ، در آورده شود ، نمی توان از اهم متر استفاده نمود .
همیشه توجه داشته باشید برای اندازه گیری ولتاژ ، سلکتور دستگاه در وضعیت اهم نباشد چون باعث سوختن دستگاه خواهد شد .
1 اهم متر
این محدوده برای اندازه گیری مقدار مقاومت مدار است . بنابراین سلکتور را روی محدوده اهم متر قرار دهید . این محدوده از چند بخش تشکیل شده است .
با توجه به اینکه چه مقدار مقاومت در مدار دارید بایستی سلکتور را روی یکی از اعداد قرار دهید .
قبل از این کار باید عقربه را صفر نمائید لذا دو سیم قرمز و سیاه را به هم اتصال دهید . زیر صفحه مدرج یک پیچ تنظیم وجود دارد (Adj) لذا با چرخاندن آن به سمت چپ و راست عقربه را روی عدد صفر (اهم) تنظیم نمائید .
- سپس دو سر سیم را به مدار مورد نظرتان اتصال دهید . عقربه شروع به حرکت می نماید به خط مدرج اهم متر نگاه کنید .
- اگر سلکتور روی عدد X1 بود هر عددی را که عقربه نشان می دهد بخوانید .
- اگر سلکتور روی X100 باشد هر عددی که عقربه نشان داد را در 100 ضرب نمائید .
- اگر سلکتور روی X1k قرار داشت (1 کیلو اهم مساوی 1000 اهم است ) عدد هقربه را در 1000 ضرب نمائید.
تذکر مهم :
1. برای اندازه گیری مقدار مقاومت مدار بایستی حدود آن را در نظر گرفته نا متناسب با آن سلکتور را تنظییم نمود اگر عقربه به سمت راست یا چپ چسبید نشان آن است که سلکتور روی عدد درست تنظیم نشده است .
2. برای هر بار اندازه مقاومت لازم است صفر دستگاه توسط پیچ تنظیم گردد .
2 – ولت متر
برای اندازه گیری ولتاژ مدار باید سلکتور را در محدوده ولتمتر قرار داده شود . همانگونه که ملاحظه می نمائید روی دستگاه دو قسمت برای ولتاژ درنظر گرفته شده است . جریان برق دو نوع است : مستقیم (DC) و متناوب (AC)
بنابراین برای اندازه گیری جریان مستیم یا متناوب ، سلکتور را در آن محدوده قرار می دهید .
در روی صفحه مدرج دو خط در بالا قرار دارد که کنار هر یک علامت AC و DC نوشته شده که از صفر تا یک عددی (با توجه به نوع مولتی متر ) در آن درج شده است . مولتی ما از صفر تا 30 و یکی از صفر تا 10 مدرج شده است .
صفر خط ولتمتر در سمت چپ است . برا تنظیم صفر ولتمتر بایستی دو سر سیم قرمز و سیاه از هم جدا باشند سپس به وسیله پیچ تنظیم ، عقربه را روی صفر تنظیم می نمایم .
سیمهای دستگاه را به دو سر مدار وصل نموده ، عقربه روی خط ولتاژ حرکت خواهد کرد .
- اگر سلکتور روی 10 باشد چه در محدوده AC و یا DC است ، عدد 0 تا 10 را می خوانیم .
- اگر سلکتور روی 30 باشد مقدار را از روی 30-0 را خوانده ولی هر عددی را که عقربه نشان داده همان عدد را یخوانید .
- اگر سلکتور روی 300 باشد مقدار را از روی خط 30-0 خوانده و هر عددی که عقربه نشان داد را در 10 ضرب شود .
در محدوده سلکتور DC اعداد زیر 10 هم دیده می شوند (مثل 0.1 یا 1 و یا 3) . در برق مستقیم ولتاژهای ضعیف نیر وجود دارد . مثل ولتاژ باطریهای 5/1 ولتی که می توان اندازه آن را گرفت . بنابراین :

- اگر سلکتور روی عدد 3 باشد مقدار 30-0 را خوانده ولی هر عددی را که عقربه نشان داد در 10 تقسیم می شود .
- اگر سلکتور روی 1 باشد مقدار 10-0 را خوانده هر عددی را که عقربه نشان داد بر 10 تقسیم می شود .
- اگر سلکتور روی 1،0 باشد مقدار 10 –0 را خوانده هر عددی که عقربه نشان داد بر 100 تقسیم می شود.
تذکر :
بایستی برای تنظیم سلکتور حدود ولتاژ را در نظر بگیریم اگر حدود ولتاژ را ندانستید ، سلکتور را روی عدد بیشتر قرار داده و اگر دستگاه عدد درستی را نشان نداد مقدار را کم نمائید .
3 – آمپرمتر
اصولا این نوع مولتی مترها مقدار آمپر ضعیف را اندزه گیری می نماید ولی برای آشنایی بیشتر توضیحاتی ارائه می گردد .
برای اندازه گیری شدت جریان سلکتور را در محدوده DcmA قرار دهید .
مقادیر را از روی همان خطهای AC و DC در روی صفحه مدرج خوانده می شود . برای اندازه گیری شدت جریان یک مدار باید دستگاه را به طریقه سری در مدار قرار داد . ابتدا عقربه را صفر نموده سپس به مدار بصورت سری قرار دهید . عقربه حرکت می نماید . از روی همان خط AC و DC مقدار خوانده می شود .
- اگر سلکتور روی 1 باشد از روی خط مدرج 10-0 خوانده هر عددی که عقربه نشان داد بر 10 تقسیم نمائید .. عدد بدست آمده بر حسب میلی آمپر است بعنوان مثال اگر عقربه روی 8 بود مقدار 0.8 میلی آمپر است .
- اگر سلکتور روی 3 بود از روی خط 30-0 خوانده هر عددی که عقربه نشان داد را بر 10 تقسیم کرده و بر حسب میلی آمپر است .
- اگر سلکتور روی 30 بود از روی خط 30-0 همان عدد را بخوانید .مثلا 20 که می شود 20 میلی آمپر
- اگر سلکتور روی 300 بود از روی خط 30-0 هر عددی که عقربه نشان داد را در 10 ضرب نمائید .

تست المان های الکترونیکی با مولتی متر و روش های دیگر

در این روش نیز باید مولتی متر را در رنج های تست کننده مقاومت بگذاریم البته تعیین این رنج بستگی به مقدار مقاومت ما دارد اگر مقاومت ما کوچکتر از 100  اهم است

آموزش تست مقاومت

مقاومت انواع مختلفی دارد . فعلاً آموزش تست یک مقاومت ثابت را توضیح می دهم .
جهت تست از دونوع مولتی متر می توانیم استفاده کنیم :