مقدمه:
بدون تردید، سال 65 از مشکل‌ترین و پربارترین سالهای جنگ تحمیلی می‌باشد. شرایط حاد سیاسی و اقتصادی تحمیل شده از سوی دشمنان جهانی انقلاب اسلامی، در این سال، بیشترین تهدیدها و طاقت‌فرساترین فشارها را متوجه مسؤولین امر جنگ کرد. در این میان فتح «فاو» یک عامل قوی جهت حفظ موازنه بود و بدین ترتیب در ترسیم معادلات نظامی توسط تحلیلگران، جمهوری اسلامی در وضعیتی برتری قرار گرفت.
تدابیر دشمن بعثی در بازپس گیری فاو به عنوان عامل برتر به سرانجام نرسید و او تدبیر دیگری برای ایجاد موازنه مطلوب اتخاذ کرد. این تدبیر، که بعداً «استراتژی دفاع متحرک» خوانده شد، در ابتدا صورتی موفق به خود گرفت، اما با اتخاذ تدابیر هوشمندانه توسط فرماندهان سپاه اسلام، اقدامات پدافندی دشمن خنثی و متوقف شد و با عملیات «کربلای 1» این دوره از جنگ نیز با شکست دشمن پایان یافت و در تیرماه 65 مجدداً نیروهای اسلام ابتکار عمل را به دست آوردند.
در اواخر سال 65، پیروزی عملیات بزرگ «کربلای 5»، چشم‌اندازی تازه از آینده جنگ را در نزد تحلیلگران جهانی ترسیم نمود. *** عملیات بزرگ کربلای 5 شرق بصره مرحله اول؛ عملیات کربلای پنج، ساعت 35/1 بامداد 19/10/65 با رمز مبارک یا زهرا(س) آغاز شد. نیروهای اسلام تحت فرماندهی قرارگاه مرکزی خاتم‌الانبیاء و تمایلات آتشباری سنگین به مواضع دشمن حمله‌ور می‌شوند. ابتدا تیپ‌های 429، 421، 501 وابسته به سپاه سوم عراق که مأمور دفاع از دژ مستحکم شرق بصره بودند مورد هجوم غافلگیرانه سپاه اسلام قرار می‌گیرند و به طور کلی منهدم و مجبور به فرار می‌شوند.
دشمن نسبت به هیچ یک از محورهای عملیاتی به طور کامل هوشیار نبوده البته نسبت به پنج ضلعی دارای درصدی هوشیاری بود. با روشن شدن هوا چهار گردان از نیروهای عراق جهت بازپس‌گیری مناطق از دست داده وارد عمل می‌شوند که در یک درگیری سنگین به اهداف خود نمی‌رسند و پس از تحمل خسارات و ضربات سخت از صحنه می‌گریزند. رزمندگان اسلام بعدازظهر نخستین روز عملیات، درگیر پاتک‌های متعدد دشمن می‌شوند که با مقاومت شجاعانه، هر بار به عقب رانده می‌شوند در ادامه درگیری‌ها، مواضع جدیدی از دشمن در اطراف دریاچه ماهی تا غرب اروندرود به کنترل نیروهای خودی در می‌آیند. دشمن یک روز پس از شروع عملیات در منطقه کوشک، جبهه جدیدی را باز می‌کند که بامقابله سختی از سوی رزمندگان مواجه می‌شوند. در دومین شب، نیروهای عراق برای عقب راندن نیروهای اسلام، اقدام به پاتک می‌کنند که دچار شکست و سردرگمی می‌شوند.
در ادامه، رزمندگان با تهاجم با چهار تیپ، مناطق جدیدی را به تصرف خود درمی‌آورند که منجر به انهدام تیپ‌های 45، 439 و 501 پیاده دشمن می‌شوند. سرانجام با نبرد و هجوم‌های با امان نیروهای اسلام شلمچه از وجود ناپاک دشمن خالی می‌شود و فاصله خود را با شهر بصره کم می‌کنند. مرحله دوم: دومین مرحله از عملیات در شب 21/10/65 در شمال غرب شلمچه آغاز می‌شود و نیروی ایران در هجمه با امان خود ضمن وارد کردن خسارت فراوان به لشگرهای 12 زرهی، 11، 65 و 8 مکانیزه از لشگر سوم دشمن موفق می‌شوند، پاسگاه‌های شلمچه، بوبیان، و کوت سواری را آزاد کنند. نیروهای اسلام در ادامه عملیات، کیلومترها از جاده آسفالته شلمچه – بصره را به تصرف خود درمی‌آورند. گارد ریاست جمهوری عراق پاتک‌های سنگین خود را به ویژه در اطراف دریاچه ماهی با تعداد زیادی تانک و حمایت شدید آتش آغاز می‌کنند که هر بار با دفاع جانانه رزمندگان مواجه می‌شوند و به اهداف خود نمی‌رسند. در این میان یگان‌هایی هم از سپاه هفتم عراق برای کمک و افزایش روحیه از دست رفته ارتش عراق وارد منطقه می‌شوند که عملاً زمین‌گیر می‌شوند.