تحقیق مقاله استان گلستان

استان گلستان از استان‌های شمالی ایران است. مرکز این استان گرگان است. گرگان (که به یونانی "هیرکانیاً گفته می‌شد) یکی از شهرهای مهم ایران در طول تاریخ بوده‌است. [۱] داریوش دوم برای مدتی ساتراپ این استان بوده‌است. [۲]

جغرافیا

در محدوده جغرافیایی ۵۴ درجه تا ۵۶ درجه طول شرقی و ۳۶٫۳۰ تا ۳۸٫۱۵ عرض شمالی و در بین استان‌های مازندران، سمنان و خراسان شمالی قرار دارد و مرکز آن شهر گرگان است.

حد شمالی این استان محدود به جمهوری ترکمنستان و بخش غربی استان محدود به دریای خزر است. مساحت این استان بالغ بر ۷/۲۰۴۳۷ کیلومتر مربع (۱٫۳ درصد از کل مساحت کشور) است. این استان در اسفند سال ۱۳۸۷ دارای ۱۲ شهرستان به نام‌های آق قلا، گرگان، گنبدکاووس، ترکمن، رامیان، آزادشهر، کردکوی، بندرگز، علی آباد کتول، کلاله، مراوه تپه و مینودشت و دارای ۲۵ شهر و ۲۳ بخش و ۵۳ دهستان می‌باشد. جمعیت شهری و روستایی استان گلستان براساس آخرین برآوردها و سرشماری انجام شده عبارت از ۷۳۲۶۹۹ نفر شهری و ۸۹۴۵۳۹ نفر روستایی است

آب و هوا

بخش بیشتر استان گلستان آب‌وهوای معتدل مدیترانه‌ای دارد ولی جلگهٔ گرگان به لحاظ مجاورت با صحرای ترکمنستان، دوری از دریا و کاهش ارتفاعات، آب و هوای نیمه بیابانی و گرم دارد. دو شهر رامیان و گرگان دارای بیشترین بارندگی سالیانه هستند.

عوارض طبیعی

جنگلهای مرطوب دامنه‌های شمالی البرز در مشرق به جنگلهای مینودشت و گلستان می‌رسد. قله چالویی شاه‌کوه از مهم‌ترین قله‌های استان گلستان و ارتفاع آن ۳۷۵۰ متر است. مراتع عمدهٔ قشلاقی استان در جلگه گرگان است که بین رودخانه گرگان و مرکز ترکمنستان قرار دارند.

استان گلستان از نظر ناهمواری به سه ناحیه زیر تقسیم می‌شود: * ناحیهٔ کوهستانی: این ناحیه از ارتفاع ۵۰۰ متری تا بیش از ۳۰۰۰ متر را در بر گرفته و پوشیده از گونه‌های جنگلی و مرتعی است.

ناحیهٔ کوهپایه‌ای: این ناحیه شامل تپه‌های کوچک بادرُفت، تپه‌ماهورها و بدبوم‌ها است که پوشیده از اراضی جنگلی هستند.

ناحیه جلگه‌ای و اراضی پست: ارتفاع این ناحیه در حاشیه دریای مازندران و خلیج گرگان پایین‌تر از سطح دریای آزاد و به تدریج به سمت شرق به ارتفاع افزوده می‌شود. این منطقه محل استقرار شهرها و اکثر روستاهای استان است. به لحاظ تراکم جمعیت، اراضی کشاورزی، صنایع، دامپروری از اهمیت بسزایی برخوردار است.

اقتصاد

در اقتصاد استان کشاورزی به ویژه دامداری نقش اساسی دارد. صنایع عمده وابسته به کشاورزی و جنگل و صنایع دستی است.

سیاست

حوزه‌های انتخابی نمایندگان مجلس شورای اسلامی

برای انتخاب نمایندگان در مجلس شورای اسلامی، از سال ۱۳۷۸ و از زمان آغاز ششمین دوره مجلس، استان گلستان به شش حوزه انتخابی برای گزینش هفت نماینده به شرح زیر تقسیم شده‌است:

شهرستان‌های گرگان و آق قلا یک حوزه، دو نماینده

شهرستان‌های کردکوی، بندرگز، ترکمن و گمیشان یک حوزه، یک نماینده

شهرستان‌های مینودشت، کلاله و مراوه تپه یک حوزه، یک نماینده

شهرستان‌های آزادشهر و رامیان یک حوزه، یک نماینده

شهرستان علی آبادکتول یک حوزه، یک نماینده

شهرستان گنبدکاووس یک حوزه، یک نماینده

سدها

کوثر، وشمگیر، گرگان، نومل، گرمابدشت، گلستان یک و دو.

راه‌های ارتباطی

استان گلستان از طریق راه آهن سراسری (راه آهن شمال) از شهر گرگان تا بندر ترکمن و از آنجا به ساری و سوادکوه و گرمسار و تهران متصل شده‌است. همه ساله به دلیل موقعیت خوب استان در مسیر مسافرین عازم به مشهد از سمت استان مازندران پذیرای هزاران گردشگر ایرانی است.

سوغات مهم

جاجیم، صنایع دستی، ابریشم بافی رامیان، ماهی، خاویار، پنبه، حلوا اماج(مخصوص گرگان)، نان شیرینی (زنجفیلی، نون عیدی(کلمبو)، قُطاب، پشت زیک (کنجدی)، پادرازی)، قالی، قالیچه، پشتی ترکمنی، عرق کشمش.

استان گلستان به مرکزیت شهر گرگان و با وسعت حدود 22 هزار کیلومتر مربع می باشد. موقعیت جغرافیایی این استان به قرار زیر می باشد. از شمال به جمهوری ترکمنستان - از غرب به استان مازندران و دریآی خزر - از جنوب به استان سمنان منتهی می شود. این استان دارای هفت شهر به نام های گرگان - بندر ترکمن - بندر گز  - علی آباد - کردکوی - گنبد کاووس و  مینو دشت  و دارای 16 شهر و 16 بخش و 45 دهستان  می باشد. در این استان اقوام مختلفی همچون ترک - ترکمن - بلوچ و قزاق - فارس - سیستانی و مازندرانی زندگی می کنند .

صنایع دستی

در استان گلستان نیز همانندسایراستانهای کشورمان، تولید صنایع دستی خاص منطقه رایج است که مهمترین آنها قالی، گلیم، پلاس و جاجیم، ساخت زیورآلات، سوزندوزی، ابریشم دوزی و نمد مالی است.

قالیبافی:

عمده ترین صنایع دستی رایج در استان گلستان، قالی بافی است که صرفاً در بین زنان ترکمن رایج است. زنان و دختران ترکمن از روزگاران بسیار کهن به قالیبافی اشتغال داشته و این هنر را از نسلی به نسل دیگر انتقال داده اند و نیز یکی از عمده ترین راههای معیشت در بین ترکمانان، قالی بافی بوده است.

در ایران بهترین قالیهای ترکمن به وسیله ایل تکه بافته می شود که مرکز اصلی این ایل در چهارده فرسنگی شمال غربی گنبد کاووس است. ایل آتابای و ایل جعفر بای نیز در بافت قالیهای نفیس مشهورند.

قالی و قالیچه های ترکمنی به طور کلی دارای گره ترکی باف است که به طور عمده بر روی دستگاههای افقی  بافته می شود ولی در حال حاضر بخاطر بهداشتی نبودن دارهای افقی، سعی می شود تا از دارهای عمودی استفاده شود. در رنگ آمیزی قالی های ترکمن گرچه رنگهای لاکی و عنابی بیشتر به چشم می خورد، ولی از رنگهای سفید، سیاه، سورمه ای، شتری و دیگر رنگها هم که تزیین بافته ها را بیشتر می کند، استفاده می شود. در گذشته برای رنگرزی بافته ها از گیاهان طبیعی استفاده می شد و همانند سایر مناطق ایران از پوست انار، روناس، نیل، زردچوبه، انواع گیاهان صحرایی و از چوب بویا یا بویه و بخصوص از قرمز دانه که نام حشره ای است، استفاده می شد ولی در حاضر بعضاً رنگهای بی ثبات شیمیایی، جای آنها را پرکرده اند.

منشأ نقوش قالیهای ترکمن، مظاهر طبیعت و محیط زندگی ترکمانان بوده است. نقش شاخ قوچ که نشانی از قدمت و باروری است، نقش عقرب به عنوان دفع شر و نقوش پرندگانی چون قو و حیواناتی نظیر اسب در قالی ترکمن مشهورند. طرح قالیهای ترکمنی بیشتر شکسته و هندسی است و قرینه سازی نقوش از ویژگیهای آن است.

جواهرات ترکمن:

از میان عشایر ایران، هیچ یک همانند ترکمن ها، هنر  جواهر سازی را به کمال نرسانده اند. زنان ترکمن از کودکی با انواع زیورهای طلا، نقره و سنگهای تزئینی آشنا شده و خود را با آن می آرایند. استفاده از زیور در نزد ترکمن ها نه تنها جنبه خود آرایی و تزیینی داشته و دارد، بلکه از جنبه اقتصادی و فرهنگی نیز حائز اهمیت بوده است. از نظر فرهنگی، زیور آلات ترکمن ها به واسطه آویز های مختلف در هنگام حرکت، ایجاد سروصدا می کرده است که بیانگر قسمتی از فرهنگ آنها است. طلسم ها و طومارها که حامل ادعیه می باشند و قاب های قرآن که به گردن می آویزند، جنبه های اعتقادی استفاده از زیور آلات نزد ترکمن ها را روشن می سازند.

از میان طوایف ترکمن، پوشاک و زیورهای بانوان طایفه" تکه " مفصل تر و زیبا تر است و تعداد قطعات آن بیشتر از طایفه "یموت" است.

موارد استفاده از زیور آلات ترکمن:

زنان ترکمن علاوه بر زیورهایی که به کلاه و روسری خود می آویزند، برای تزئین موهای خود نیز زیورهایی خاص دارند. به طور مثال سکه ها و اشکال هندسی نقره ای به وسیله حلقه های نقره ای به یکدیگر وصل می شوند و در لابه لای موها بافته می شوند و یا نقش های قلبی شکلی که به وسیله رشته ای بین دو بافته مو در پشت سر وصل می شود و گاهی بلندی آنها تا کمر می رسد.

از تزئینات گردن و سینه، گل یقه، گوشواره، دستبند، تلفیقی از انگشتر و دستبند، تزئینات پیراهن، کت و نیز تزئینات خاصی که برروی وسایل مورد استفاده زنان نظیر شانه، انگشتانه و ابزار نخ ریسی انجام می گیرد را می توان نام برد.

مردان ترکمن هم از زیورآلات خاص خودشان نظیر انگشترهای نقره و طلا، کمربندهای نقره ای، خنجر، شلاق اسب استفاده می کنند. اسباب بازیها ی کودکان و لباس آنان نیز با زیور آلات تزئین می شود.

نمد مالی:

یکی دیگر از رشته های صنایع دستی رایج در استان گلستان، نمد مالی است که بیشتر برای استفاده شخصی تولید می شود و برخلاف سایر مناطق ایران که نمد مالی کاری مردانه است، در استان گلستان و بخصوص در بین ترکمانان نمد مالی و تولید محصولات نمدی به وسیله زنان انجام می شود. نقش نمدها خطوط منحنی دارد و به نام های "چشم شتری"، قوچ، عقرب زرد و تیرانا خوانده می شود. نمد خوب را از پشم بهاره گوسفند تهیه می کنند وزنان هنرمند نقش شاخ قوچ را برروی آن می اندازند.

انواع نمدهای تولید شده مورد مصرف مختلفی دارد، از قبیل نمد زیر پایی، نمدی که دور آلاچیق می پیچند و نمد شولا که چوپانان به خود می پیچند.

سوزندوزی:

از دیگر رشته های صنایع دستی رایج در استان گلستان، سوزندوزی است که تماماً توسط زنان و دختران هنرمند انجام می شود. آنان با دقت و ظرافت، با نخ های رنگین، برروی عرقچین کودکان و مچ شلوار، دور یقه و سر دست پیراهن زنانه را سوزندوزی کرده، نقش های زیبایی می آفرینند.                                             

سایر تولیدات صنایع دستی استان گلستان را سفال و سرامیک سازی، هنرهای مرتبط با چوب نظیرمنبت، معرق و ساز سازی، طراحی فرش و محصولات بافتنی تشکیل می دهند.

استان گلستان با پیشینه ی تاریخی هفت هزار ساله از دوران آریائیان از محورهای تمدنی ایران زمین محسوب می شود که براساس آمار نامه سال 1381 با مساحت 74/20437 کیلومتر مربع و براساس آمارنامه سال 1376 با مساحت 7/20380 کیلومتر مربع و 3/1 درصد مساحت کل کشور را به خود اختصاص داده است .

جمعیت استان براساس آخرین سرشماری انجام شده در سال 1375 ، 1426288 نفر و براساس آمارنامه 81 ، 1627208 نفر است که این جمعیت 325/1 درصد جمعیت کل کشور محسوب می شود .

جمعیت شهری و روستایی استان گلستان براساس آخرین برآوردها و سرشماری انجام شده عبارت از 732699 نفر شهری و 894539 نفر روستایی است که 3/41 درصد ساکن نقاط شهری و 2/58 درصد ساکن مناطق روستایی و 5/0 % غیرساکن و عشایر هستند که تراکم نسبی جمعیت استان 62/79 نفر در کیلومتر مربع است . استان گلستان براساس آمارنامه سال 75 دارای 16 بخش ، 7 شهرستان ، 16 شهر و 45 دهستان و براساس آمارنامه سال 81 دارای 21 بخش ، 11 شهرستان ، 22 شهر و 50 دهستان است . هیچ یک از شهرهای استان جمعیتی بیش از 250 هزار نفر را ندارد و تنها شهرهای گرگان با 217641 و گنبد با 125502 نفر جمعیتی بیش از 50 هزار نفر را دارا می باشد . 2-1-1 : وضعیت اقلیمی استان گلستان در محدوده ی منطقه ی معتدله ی شمالی بین 36 درجه و 24 دقیقه تا 38 درجه و 5 دقیقه ی عرض شمالی و 53 درجه و 51 دقیقه تا 56 درجه و 4 دقیقه ی طول شرقی از نصف النهار گرینویچ و در بخش شمالی کشور واقع شده است . از شمال به کشور ترکمنستان ، از جنوب به استان سمنان ، از شرق به استان خراسان و از غرب به دریای خزر و استان مازندران متصل می شود . قسمت جنوب و شرق استان را کوهستان تشکیل می دهد این کوه ها به طور موازی و جهت آن تقریباً شرقی- غربی بوده و دنباله ی سلسله جبال البرز است که این کوه ها از مرز استان مازندران و گلستان (گلوگاه ) شروع و به صورت نواری هلالی امتداد پیدا کرده و در شرق و شمال شرقی استان به کوه های آلاداغ ، بینالود و هزار مسجد در استان خراسان می پیوندد که کوه شاهکو ، دراز نو ، پیر گرده کوه ، قلعه موران از ارتفاعات مهم استان محسوب شده و قله کهکشان به ارتفاع 3813 متر بین استان گلستان وسمنان قرار دارد که از مرتفع ترین قلل ایران محسوب می شود . در استان گلستان هر چه از غرب به سمت شرق حرکت کنیم میزان رطوبت و بارندگی به دلیل دوری از دریا کاهش می یابد تا آن جا که رطوبت نسبی حداقل 17 و حداکثر100 تخمین زده می شود.