چگونگی تعیین قیمت سهام
فرض کنید که قیمت سهام حاصل نبرد تن به تن بین خریداران و فروشندگان باشد. خریداران به دنبال بالا کشیدن قیمت و فروشندگان به دنبال پایین کشیدن قیمت هستند. سمت و سوی جابجایی قیمت نشان میدهد که کدام گروه برنده نبرد بوده است.
این حال را میتوانید با نمودار قیمت شرکت Philip Morris که در شکل زیر نشان داده شده مقایسه کنید. مشاهده میکنید که در طول دوره نشان داده شده قیمت چطور هر بار تا سطح 50/45 دلار پایین آمده است، خریداران کنترل را در دست میگیرند و از سقوط بیشتر قیمت سهام جلوگیری میکنند. این نشان میدهد که در قیمت 50/45 دلار خریداران احساس میکنند که سرمایهگذاری در شرکت Philip Morris سودآور است ( و فروشندگان نیز تمایل به فروش پایینتر از 50/45 دلار را ندارند). این عملکرد قیمت به حمایت مشهور است چرا که خریداران از قیمت 50/45 حمایت میکنند.
مشابه حمایت، سطح مقاومت نقطهای است که در آن فروشندگان کنترل قیمت را در اختیار میگیرند و از افزایش آن جلوگیری میکنند.
با توجه به شکل زیر می بینید که چطور هر بار قیمت تا نزدیک 50/51 میآید، و با بیشتر شدن تعداد فروشندگان نسبت به خریداران جلوی رشد قیمت گرفته میشود.
قیمتی که در آن دادوستد سهم اتفاق میافتد قیمتی است که در آن یک خریدار و یک فروشنده به توافق میرسند که با هم معامله کنند. این نشان دهنده توافق در انتظارات و توقعات هر دو است. خریداران فکر میکنند که قیمت بالاتر میرود و فروشندگان فکر میکنند که قیمت پایینتر میرود.
سطوح حمایت نشان دهنده قیمتی است که در آن بیشتر سرمایهگذاران اعتقاد دارند که قیمت بالاتر میرود، و سطوح مقاومت نشان دهنده قیمتی هستند که در آن اکثر سرمایهگذاران احساس میکنند که قیمت پایین خواهد رفت.
اما انتظارات سرمایهگذاران به مرور زمان تغییر میکند! برای مدتها سرمایهگذاران توقع نداشتند که قیمت شرکت صنایع Dow از 1000 دلار بیشتر شود (مقاومت شدید نمایش داده شده در شکل زیر گواه این مطلب است). ولی فقط چند سال بعد سرمایهگذاران تمایل داشتند که سهام Dow را حوالی قیمت 2500 دلار معامله کنند.
وقتی انتظارات سرمایهگذار تغییر میکند، عموماً همین قدر ناگهانی عمل میکنند. در شکل زیر توجه کنید که قیمت چگونه از محدوده مقاومت شرکت Hasbro خارج میشود. همچنین توجه کنید که گذر از سطح مقاومت با افزایش چشمگیری در حجم معاملات همراه است.{ نمودار حجم معاملات بصورت استاندارد زیر نمودار قیمت و به شیوه ستونی رسم میشود. مقیاس زمانی هر دو نمودار قیمت و حجم معاملات یکی میباشد. حجم معاملات در هر روز تعداد سهم مبادله شده در روز مورد نظر است.}
وقتی که سرمایهگذاران پذیرفتند که Hasbro را بالاتر از 20 دلار هم میتوان خرید و فروش کرد، طبعاً سرمایهگذاران بیشتری تمایل به خرید این سهام پیدا میکنند (در نتیجه هم قیمت و هم میزان حجم مبادلات افزایش یافته است). همچنین فروشندگانی که پیش از این با نزدیک شدن قیمت به 20 دلار سهمشان را میفروختند{و باعث سقوط سهم میشدند} توقع دارند که قیمت رشد بیشتری داشته باشد و دیگر تمایلی به فروش ندارند.
بوجود آمدن سطوح حمایت و مقاومت شاید قابل توجهترین و تکرارپذیرترین وقایع در نمودارهای قیمت است. شکسته شدن سطوح حمایت / مقاومت{توسط نمودار قیمت} ممکن است بخاطر تغییرات بنیادینی که بالاتر یا پایینتر از انتظارات سرمایهگذاران است(مثل تغییر در درآمد، مدیریت، رقبا و ...) باشد یا بخاطر پدیده تشدید روانی(سرمایهگذاران با دیدن افزایش قیمت خرید میکنند) رخ بدهد.{همانطور که به یاد دارید در تحلیل تکنیکال} دلایل یک واقعه به اندازه نتایج و آثار آن(روی نمودار قیمت!) اهمیت ندارند. انتظارات جدید منجر به ایجاد سطوح قیمتی جدید میشود.
شکل زیر نشان دهنده شکست سطح مقاومت است که بخاطر تغییراتی در عوامل بنیادی بوجود آمدهاست(پارامترهای فاندامنتال). گذر زمانی رخ داد که شرکت Snapple گزارش درآمد جدیدی، بیش از حد توقع سهامداران را منتشر کرد. اگر دارید از خود سوال میکنید که ما از کجا فهمیدیم که گزارش فوق بالاتر از حد انتظار سهامداران شرکت بوده است؟ جواب اینجاست: به وسیله تغییرات قیمت بهوجود آمده پس از ارائه گزارش!
بعضی از سطوح حمایت / مقاومت بسیار احساسی هستند. به عنوان مثال در نمودار قیمت زیر در نزدیک قیمت 3000 دلار، توقعات سرمایهگذاران زمان زیادی ثابت باقی مانده است و شرکت کار سختی را در تغییر انتظارات سهامداران پیش رو داشته و روند تغییر سطح قیمتی به کندی پیش میرود.
عرضه و تقاضا
هیچ چیز اسرار آمیزی در مورد حمایت و مقاومت وجود ندارد این همان قاعده عرضه و تقاضای قدیمی است، اصول اقتصاد خرد را به یاد بیاورید: خطوط عرضه یا تقاضا نشان میدهند که عرضه یا تقاضا در یک قیمت مشخص چقدر خواهد بود.
خط عرضه نشان دهنده مقداری (تعداد سهام) است که فروشندگان تمایل دارند در قیمت مشخصی عرضه کنند و بفروش برسانند. وقتی قیمت افزایش مییابد، تعداد فروشندگان هم بیشتر میشود و دلیل آن هم اینست که سهامداران بیشتری تمایل به فروش در قیمت های بالاتر دارند.
خط تقاضا نشان دهنده تعداد سهامی است که سهامداران در قیمت مشخصی، تمایل به خرید آن دارند. با افزایش قیمت همانطور که تمایل خریداران برای خرید سهام کم میشود از تعداد آنها نیز کاسته میشود.
شکل زیر(نمودار عرضه – تقاضا) نشان میدهد که در هر قیمتی، چه تعداد خریدار و فروشنده وجود دارند. به عنوان مثال نمودار زیر نشان میدهد که در قیمت 5/42، 10 خریدار و 25 فروشنده وجود دارند.
حمایت در قیمتی رخ میدهد که در آن خط عرضه به محور عمودی میرسد (به عنوان مثال 5/27 در نمودار بالا). قیمت پایینتر از این مقدار نمیآید، چرا که هیچ فروشندهای حاضر به فروش در این قیمت{یا قیمتهای پایینتر} نیست. مقاومت در قیمتی رخ میدهد که در آن خط تقاضا به محور عمودی میرسد (به عنوان مثال 5/47 در شکل بالا). قیمت از این مقدار بالاتر نمیرود، چرا که هیچ خریداری حاضر به خرید در قیمتهای بالاتر از این مقدار نیست.
در یک بازار آزاد این خطوط دائما در حال تغییر هستند. همانطور که انتظارات سرمایهگذار تغییر میکند، قیمتهای مورد پذیرش خریدار و فروشنده نیز تغییر میکند. شکست سطح مقاومت نشان دهنده جابجایی نمودار تقاضا به سمت بالا میباشد یعنی خریداران حاضرند که سهام را در قیمتهای بالاتر خریداری کنند. بطور مشابه شکست سطح حمایت نشان میدهد که نمودار عرضه به سمت پایین جابجا شده است.
اساس بسیاری از ابزارهای تحلیل تکنیکی ریشه در مفهوم حمایت و مقاومت دارد. نمودار قیمت سهام دید خوبی از عملکرد این نیروها در تقابل با یکدیگر به ما میدهد.
پشیمانی معاملهگران
پس از یک شکست در سطح حمایت / مقاومت، عموماً این سئوال برای معاملهگران پیش میآید که سطح قیمت جدید چیست. به عنوان مثال، بعد از یک گذر قیمتی از سطح مقاومت، هر دو گروه فروشندگان و خریداران ممکن است به سطح قیمتی جدید به دیده شک و تردید نگاه کنند{و آن را معتبر ندانند} و تصمیم به فروش بگیرند. این مسئله باعث به وجود آمدن پدیدهای میشود که از آن به عنوان " پشیمانی معاملهگران " یاد میکنیم. پس از واقع شدن این پدیده و شکست سطح مقاومت(یا حمایت) سطح قیمتی جدید مورد توافق خریداران و فروشندگان قرار نمیگیرد و قیمت به سطح مقاومت(یا حمایت) قبلی باز میگردد.
گذر سهام شرکت Phillip Morris را در شکل زیر در نظر بگیرید. توجه کنید که چطور بعد از شکست سطح مقاومت، قیمت با یک تصحیح به سطح قیمتی پیشین باز میگردد.
رفتار قیمت پس از دورههای پشیمانی معامله گران بسیار مهم و تعیین کننده است. یکی از این دو حالت رخ میدهد: یا همه به این نتیجه میرسند که قیمت جدید قابل اتکا نیست، که در این حالت قیمت به سطح قیمت پیشین بر میگردد، یا سرمایهگذاران قیمت جدید را میپسندند، که در این حالت قیمت به حرکت در همان جهتی که سطح حمایت یا مقاومت را قطع کرده است، ادامه میدهد.
پس از دوره پشیمانی معاملهگران، در حالتی که اجماع انتظارات بر این است که قیمت جدید(که بالاتر است) غیر قابل قبول است، تله سنتی صعود تقلبی(گذر نادرست) به وجود میآید. همانطور که در شکل زیر نشان داده شده است قیمت از سطح مقاومت 5/67 دلار خارج شده است (فریبخوردن گله خریداران مبنی بر بالاتر رفتن قیمت)، و سپس با توافق بر قابل اتکا نبودن قیمت جدید، قیمت به زیر سطح مقاومت برگشته و خریدارانی را که سهامهای با قیمت بالا خریداری کردهاند را جا میگذارد.
شرایط مشابهی تله نزول تقلبی را به وجود میآورد. به شکل زیر توجه کنید. قیمت به قدری زیر سطح حمایت باقی میماند که افراد با نگاه نزولی به سهم را وادار به فروش میکند و سپس قیمت به بالاتر از سطح حمایت باز میگردد و فروشندگانی که سهام خود را در قیمت پایین فروختهاند از دور خارج میکند.
حالت دیگری که ممکن است در ادامه پشیمانی معاملهگران رخ دهد این است که سرمایهگذاران قیمت جدید را قابل قبول دانسته و بپذیرند. در این حالت قیمت به تغییر خود در راستای گذر{شکستن سطح حمایت / مقاومت} ادامه میدهد، یعنی حرکت قیمت به سمت بالا اگر گذر از سطح مقاومت رخ داده باشد و به سمت پایین اگر گذر از سطح حمایت رخ داده باشد. یک نمونه از این نوع رفتار قیمتی را در نمودار زیر مشاهده میکنید.
{قرارداد: از این به بعد شکستن سطح حمایت یا مقاومت توسط نمودار قیمت را "گذر" مینامیم}
یک راه برای پیشبینی انتظارات پس از "گذر" توجه به مقادیر خرید و فروش است. اگر قیمت از سطح حمایت / مقاومت با افزایش زیادی در حجم معاملات گذر کند و پشیمانی معاملهگران معمولا در مقادیر حجمی کم صورت بگیرد، نتیجتاً انتظارات جدید حکمفرما خواهد شد (یعنی تعداد کمی از سرمایهگذاران پشیمان شدهاند). برعکس، اگر گذر با حجم معاملات متوسط رخ بدهد و عموماً پشیمانی در مقادیر زیاد صورت بگیرد، نشان دهنده این است که انتظارات تعداد کمی از سرمایهگذاران تغییر میکند و از نظر اغلب آنها قیمت اولیه قابل قبول است{در این حالت شاهد پدیده برگشت دوباره قیمت به زیر خط روند- یا بالای خط حمایت- خواهیم بود).
تبدیل مقاومت به حمایت
وقتی گذر از محدوده مقاومت با موفقیت صورت بگیرد{یعنی قیمت دوباره به زیر خط مقاومت باز نگردد} این سطح برای ادامه روند قیمت، یک سطح حمایت محسوب می شود. همچنین وقتی گذر از سطح حمایت با موفقیت صورت بگیرد، این سطح تبدیل به سطح مقاومت میشود.
نمونه تبدیل شدن سطح مقاومت به سطح حمایت در شکل زیر نشان داده شده است. وقتی قیمت سد مقاومت 45 دلاری را میشکند 45 دلار تبدیل به سطح حمایت میشود.