مهندسی پیام از مهمترین ماموریت های رسانه ملی
رئیس سازمان صدا و سیما که به دعوت دبیرکل جامعه اسلامی مهندسین در نشست ماهانه این تشکل حضور یافته بود، جامعه اسلامی مهندسین را تشکلی کم نظیر توصیف کرد.
مهندس ضرغامی در سخنانی گفت: وجود شخصیت های علمی، دانشگاهی، فرهنگی و سیاسی که هرکدام در حوزه کاری و تخصصی خود دارای تجربیات ارزنده ای در خدمت به انقلاب و مردم هستند، شان و جایگاه این نهاد را در میان سایر تشکل های انقلابی برجسته کرده است.
رئیس رسانه ملی، وظیفه فعالان عرصه های مختلف اجتماعی در بررسی شرایط حال و آینده و ارائه راهکارهای منطقی برای پیش بینی و پیشگیری از آسیب ها و چالش های احتمالی را در اجتماع مهم خواند و گفت: برای استحکام بنای جامعه همه دستگاه های اجرایی و تشکل های مردم نهاد باید تلاش مستمر داشته باشند.
ضرغامی با اشاره به ویژگی مفهوم سازی علوم مهندسی و توانایی این علم در شناسایی متغیرهای یک پدیده و گذر آن از یک مسیر عقلانی برای دست یابی به نتیجه مطلوب گفت: امروزه مهندسی و موضوع های مرتبط با آن تنها در مباحث فنی خلاصه نمی شود و از آنجا که بسیاری از مدل و الگوهای مهندسی به سایر علوم از جمله علوم اجتماعی قابل تعمیم است مفهوم این علم وسیع تر و کاربردی تر از گذشته شده است.
رئیس سازمان صدا و سیما با تعمیم مفهوم کمانش در مهندسی سازه، استحکام و تقویت بنیان های اجتماعی و بالا بردن قدرت انعطاف پذیری در ارکان یک اجتماع را دو راه جلوگیری از پدیده کمانشی در جامعه معرفی و خاطرنشان کرد: نهادهای مدنی می توانند بخشی از این فشارها را به گونه ای توزیع کنند که هرگونه نارضایتی اجتماعی به دستگاه های حاکمیتی کشور سوق داده نشود.
رئیس رسانه ملی در ادامه با اشاره به عملکرد 5 سال گذشته صدا و سیما در حوزه های مختلف، تدوین افق رسانه را در ترسیم چشم انداز رسانه مهم توصیف و تصریح کرد: شرایط امروز رسانه ای دنیا تغییر کرده است و رسانه ملی با توجه به این حقیقت و برای مقابله با تهدیدات نرم دشمنان در حوزه رسانه، ماموریت های جدید خود برای 5 سال آینده را براساس شرایط نوین رسانه ای در جهان مهندسی می کند.
مهندس ضرغامی با اعلام اینکه درصد بسیار بالایی از مخاطبان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران به رغم هجوم روزافزون رسانه های غربی برای تسخیر مزیت های نسبی رسانه ملی، به رسانه خود اعتماد دارند، افزود: برای حفظ این شرایط و مزیت های موجود تغییر در برخی ساختارها متناسب با علم روز رسانه ای دنیا اجتناب ناپذیر است.
رئیس سازمان صداوسیما همچنین از تولید آزمایشی یک گیرنده ماهواره ای در صدا و سیما خبر داد و گفت: این دیش قادر است 70 شبکه تلویزیونی را دریافت و با کیفیت بالا در اختیار مخاطبان قرار دهد و می تواند در آینده جایگزین خوبی برای دستگاه های دریافت کننده امواج ماهواره ای فعلی باشد.
تحول در روش های مهندسی پیام ؛ اولویت سازمانی
رئیس سازمان صدا و سیما در چهاردهمین نشست سراسری مدیران رسانه ملی، با تشریح راهبردهای 5 سال آتی رسانه ملی در مقابله با جنگ نرم دشمن گفت: تحول در روش های مهندسی پیام، اولویت اصلی سازمان است که با توجه به تحولات محیطی نسبت به 5 سال گذشته باید از ضریب نفوذ بالاتری برخوردار شود.
ضرغامی افزایش تنوع و دگرگونی اساسی در استفاده از فضای مجازی، ظهور آسیب های اجتماعی جدید در جامعه، افزایش اختلاف نسلی به دلیل حضور رسانه های جدید، تحولات جهشی در فناوری های رسانه، پیشرفت های چشمگیر در فناوری های تولیدی و نظام های فشرده سازی دیجیتال را از جمله تغییرات عمده نسبت به گذشته ذکر کرد.
رئیس سازمان صدا و سیما با اشاره به توانمندی های بالای رسانه ملی در حوزه های مختلف تولید و رضایتمندی و اعتماد ارزشمند مردم به برنامه های متنوع فعلی گفت: رهبر معظم انقلاب همواره به صورت شفاهی و کتبی از اقدامات مفید و مؤثر مدیران، هنرمندان و برنامه سازان سازمان و زحمات طاقت فرسای آنان تقدیر کرده و هم زمان نیز افق های جدیدی را برای حرکت رو به جلو ترسیم نموده اند.
ضرغامی، ساماندهی موسیقی، حفظ حریم زن، هدفمندی برنامه های گفتگو محور؛ تحول و ایجاد تنوع در ساختارهای برنامه های دینی، تربیت نیروی انسانی متعهد و متخصص و توجه جدی به جایگاه دانشکده صدا و سیما؛ امیدبخشی نسبت به آینده، ترسیم قدرت "خود ترمیمی" نظام، آگاهی بخشی در تمامی سطوح جامعه، ارائه الگوی صحیح سبک زندگی با محوریت اصالت خانواده، استفاده مستمر از تجارب سازمانی به ویژه در حوزه روش ها و اقدام برای طراحی و اندازه گیری شاخص های کیفیت محتوایی برنامه ها را از جمله مهمترین مطالبات رهبری از رسانه ملی ذکر کرد.
رئیس سازمان صدا و سیما با اشاره به این که تحول مورد نظر رهبری، بطور کلی با تحولی که بسیاری از سیاسیون، احزاب و گروه های سیاسی و رسانه های آنان تبلیغ می کنند متفاوت است، گفت: استقلال رسانه ملی در انجام مأموریت های خود همواره برای ما اصل بوده و برای حفظ آن آماده پرداخت هرگونه هزینه هستیم.
آقای ضرغامی آگاهی مستمر و همه جانبه را پیش نیاز ایجاد امید پایدار در جامعه دانست و افزود: برای تحقق این رهنمود ارزشمند؛ از همه ظرفیت های اطلاع رسانی و هنری استفاده خواهیم کرد. رئیس سازمان صدا و سیما با اشاره به ضرورت شجاعت و ریسک پذیری در نوآوری به عنوان نیاز تحولات بنیادی، از تمامی نخبگان حوزوی و دانشگاهی، هنرمندان و صاحبان فکر و اندیشه خواست تا با ارائه ایده های نو مدیران و دست اندرکاران رسانه ملی را که در خط مقدم جنگ نرم با دشمن قرار گرفته اند یاری نمایند.
دیدگاه امام راحل در مورد مهندسی پیام
رسانه ها در چند دهه اخیر آنچنان به رشد و تاثیر گذاری رسیده اند که به یخش جدایی ناپذیری از زندگی بشر مبدل شده اند . رسانه ها در عین حال ، به دلیل کارکردهای متعدد ، به صورت جزیی از انواع بحران ها در آمده اند چنان که بحرانی را نمی توان بدون حضور رسانه های جمعی در آن تصور کرد.
مقاله حاضر برآنست که با برشمردن چارچوبهای عملکرد پدافند غیر عامل در بحرانهای رسانه ای ، نقش حساس و پراهمیت اطلاع رسانی و مهندسی پیام را در بحران سازی و بحران زدایی تشریح و راهکارهایی برای سیا ستگذاران ارائه نماید.
مقدمه :
نقش دوگانه رسانه ها در بحران سازی و بحران زدایی به دلیل سرعت در انتقال اخبار ،استفاده گسترده از فناوریهای نوین ارتباطی ، توانایی در جذب مخاطبان انبوه و مشارکت در فرایند شکل دهی به افکار عمومی سبب شده است که رسانه ها به ابزار مهمی برای مداخله در بحران ها و کشمکش های داخلی ،ملی ،منطقه ای و بین المللی تبدیل شوند. برخی حتی براین عقیده اند که یک مسئله ،زمانی به بحران تیدیل می شود که درکانون توجه رسانه ها قرارگیرد (ویلیامز واولینی رانب ،2002، ص293). به عقیده آرپان وپومبپر (2003) ، هرچند سه عامل ریسک ، زمان وکنترل موجب پیچیدگی فرایند ارتباطات در شرایط بحران می شوند ، در اصل به صلاح نیست که در طول بحران از ارتباطات رسانه ای چشم پوشی شود.
ازسوی دیگر دفاع دربرابر هجوم رسانه ای یکی از کارویژه های مهم پدافند غیرعامل شمرده می شود براین اساس از آنجاییکه سیاستهای اصلی نظام پدافند غیر عامل مبتنی بر بقا و حفظ امنیت می‌باشد باید مجموعه‌ای از برنامه‌ریزی‌ها، طراحی‌ها و اقداماتی که باعث کاهش آسیب پذیری فکری نیروی انسانی (مخاطبان ) شود بااتخاذ راهبردهای مناسبی مورد توجه مدیران بحران که دراین بخش همان مدیران اطلاع رسانی شمرده می شوند قرار گیرد . به‌کارگیری تمهیدات رسانه ای و ملاحظات پدافند غیرعامل علاوه برکاهش شدید هزینه‌ها، افزایش کارآیی دفاعی طرح‌ها، اهداف و پروژه‌ها در زمان هجوم اطلاعاتی وکنترل بحران می تواند منافع و ارزشهای اساسی جامعه را حفظ تامین و تعدیل کند .
مک کارتی معتقد است بحران ها در سطوح خرد وکلان رفتار بشر رخ می دهند .در سطح کلان بحرانها شامل نزاع در میان دولت ها می شوند. در سطح خرد ، نزاع میان گروهها یا عاملان منفرد در می گیرید اما هنگامی بحران درک می شود که تهدید موجود نسبت به ارزشها هنجارها یا هدف های شناخته شده باشد (مک کارتی ،ترجمه تاجیک ، 1381،ص40). بحران مشخصات خاصی دارد که بطور معمول آمیزه ای از سه عنصر است: تهدید یا فرصت ، زمان محدود ومیزان فشار وارد شده .بنابراین بحران موقعیتی است که در آن تهدیدی غیره منتظره متوجه ارزشهای حیاتی می شود وزمان تصمیم گیری را محدود می سازد.
اما از آنجاییکه کارکرد امنیتی رسانه ها در کنار تهدید آمیز بودن آن در جامعه کنونی اهمیت غیر قابل انکار یافته و شرایط خاص ملی منطقه ای و جهانی و پیچیدگی اوضاع سیاسی بر اهمیت این کارکرد افزوده است مدیریت در این بخش درحقیقت مانع ورادعی ساختارمند در مواجه با بحران خواهد بود. ضمن آنکه به‌کارگیری تمهیدات و ملاحظات پدافند غیرعامل در شرایط بحرانی علاوه برکاهش شدید هزینه‌ها، کارآیی دفاعی طرح‌ها، اهداف و پروژه‌ها را در زمان تهاجم دشمن بسیار افزایش خواهد داد.
در مقاله حاضر تلاش شده است با بررسی انواع دیدگاهها نسبت به بحران ووضعیت بحرانی ، نقش رسانه های جمعی در یاری رساندن به پدافند غیر عامل تشریح شود وسپس بااتخاذ رویکردی راهبردی ، انواع راهبردهای استراتژیک رسانه ای به منظور مقابله با بحران مورد تحلیل قرار گیرد .......
ارائه مدل استاندارد پژوهش برنامه‌ای ضامن ارتقای کیفی تولیدات سیما»
توجه به لزوم ساماندهی و ارتقای کیفی برنامه‌های سیمای جمهوری اسلامی ایران، به تأسیس اداره کل با عنوان «اداره کل پژوهش‌های برنامه‌ای معاونت سیما» ، در سال 1373 منجر شد که در همان سال، با هدف انجام تحقیقات و پژوهش‌های راهبردی و کاربردی رسانه‌ای، فعالیت خود را آغاز کرد. نظارت بر کیفیت برنامه‌ها و تلاش در جهت ارتقای سطح کیفی آنها، رشد و توسعه شبکه‌ها و شیوه‌های برنامه‌سازی و همچنین نظارت بر تحقیقات برنامه‌ای شبکه‌های سیما از طریق تدوین ضوابط و ارزشیابی کیفی برنامه‌ها ازجمله ماموریت‌های واگذار شده به این اداره کل است. از این رو و باتوجه به نامگذاری هفته پژوهش سازمان با عنوان «پژوهش و سیما» برای آشنایی بیشتر با اهداف و فعالیت‌های این اداره کل و اقدامات آن در بر پایی مراسم بزرگداشت این هفته، گفت‌و شنودی را با آقای پرویز فارسیجانی مدیرکل پژوهش و آموزش سیما ترتیب داده‌ایم که در پی خواهد آمد. شایان ذکر است نامبرده هم‌اکنون در حال نگارش رساله دکترا در رشته علوم اسلامی و الهیات از دانشگاه بین‌المللی علوم اسلامی لندن است.
ÿ به عنوان پرسش آغازین و باتوجه به نامگذازی هفته پژوهش در رسانه ملی با عنوان «پژوهش و سیما»، لطفاً بفرمایید هدف از این نامگذاری چیست و این اقدام چه سرفصل‌های نوینی را به روی پژوهشگران و فعالان حوزه تولید می‌گشاید؟
• در ابتدا لازم می‌دانم از شما و مرکز تحقیقات تشکر کنم که متولی امر پژوهش در سازمان هستید و در این زمینه تلاش می‌کنید. در پاسخ به شما باید بگویم، با پذیرش پیشنهاد اداره کل سیما، هفته پژوهش امسال با عنوان «پژوهش و سیما» نامگذاری شد. چنانکه می‌دانید، امر پژوهش به ویژه در برنامه‌سازی سیما، یکی از ارکان جدی است که باتوجه به رویکرد جدید رسانه‌ها در عرصه بین‌المللی، اهمیت ویژه‌ای می‌یابد؛ چرا که مبنا و شاکلۀ اصلی برنامه تلویزیونی را پژوهش آن تشکیل می‌دهد. باتوجه به اینکه بخش مهندسی پیام، باید فعالیت‌های خود را در همه عرصه‌های برنامه‌سازی تلویزیونی نمایان کند، به نظر می‌رسد ضروری است این موضوع باتوجه به نیاز جدید رسانه ملی در عرصه مقابله با تهاجم فرهنگی و جنگ رسانه‌ای، خیزشی منطقی و استعداد بالقوه شایسته‌ای را به ظهور برساند تا بتواند در پاسخگویی به تهاجمات بیگانه و همچنین در واکسینه کردن و پربارسازی جامعه مسلمان و انقلابی ایران در برابر این تعرضات، فضای مناسبی را هدایت و پشتیبانی کند.
- بنابراین، هم به لحاظ داخلی یعنی پاسخگویی به نیاز، میل و مصلحت مخاطبان تلویزیون و هم به لحاظ تدافع در برابر تهاجمات رسانه‌ای دشمن، نقش سیما پررنگ‌تر و جدی تر از سایر بخش‌های رسانه ملی است. پیشنهاد ما این بود که باتوجه به رویکرد جدیدی که معاونت و اداره کل پژوهش و آموزش سیما در مسیر حرکت خود دارد، از مبنایی‌ترین و ضروری‌ترین بخش برنامه‌های تلویزیونی، یعنی پژوهش شروع کنیم. بنابراین نامگذاری هفته پژوهش با عنوان «پژوهش و سیما» در واقع به معنای بها دادن به پیام، مهندسی پیام و تولید براساس تفکر و اندیشه است و در حقیقت تقویت و تعمیق این باور و نیز تجدید نظر در روش و شکل مهندسی پیام، مراد اصلی ماست. لذا طرح گسترده تر چنین مباحثی در هفته پژوهش، سبب جلب توجه و دقت نظر بیشتر برنامه‌سازان تلویزیونی، مدیران رسانه و به ویژه مدیران برنامه ساز سازمان خواهد شد و به فضل خدا برکاتی را در راستای رویکرد جدید پژوهش برای سیما به همراه خواهد داشت.
همان‌گونه که مستحضرید، تحکیم پیوند تولید و پژوهش از دیرباز جزء دغدغه‌های مسئولان و دست اندرکاران رسانه بوده و هست. جنابعالی چه راهکارهایی به منظور عملیاتی شدن این تعامل و تقویت آن مد نظر دارید؟