موضوع مورد بحث :
به طور کلی کاربری اراضی بهداشتی و درمانی
این کاربری ( فضا ) همانند دیگر کاربری ها و فضا ها به صورت جدا و یا باهم از نظر سرانه محاسبه می شود .
که اگر بخواهیم موضوع را دقیق تر مطرح کنیم می بایست به زیر شاخه های موضوع مطرح شده رجوع کنیم ؛
کاربری ( فضا های ) بهداشتی
کاربری ( " ) درمانی
همان طور که مشاهده می کنید با 2 زیر شاخه ؛ و هریک با کاربری های خاص سروکار داریم .
کاربری بهداشتی :
شامل مراکز بهداشتی ، گرمابه های عمومی ، رختشورخانه ها ، غسالخانه ها ، کشتارگاه ها و توالت های عمومی و ...
است . که می بایست معیارها یی از قبیل تعداد استفاده کننده ، نوع مالکیت که خصوصی یا عمومی باشد ، تعداد افراد فعال
مساحت زمین و بنا ، تجهیزات و قدمت بنا ، تعداد فضا های باز و بسته ، نوع مصالح استفاده شده ، نوع فضولات و محل دفع آنها و پارکینگ های موجودمورد بررسی قرار گیرد .
کاربری درمانی :
این فضا شامل کلینیک ها ، درمانگاه ها ،و بیمارستانها می شود .
به طور کلی معیار های ذیل در این فضا ها مورد استفاده قرار می گیرد ( در صفحات بعد پروژه به طور جزئی تر به موضوع می پردازیم ) :
نوع استفاده از فضا و موقعیت مکانی ، سطع کل و سطح توده و قضا ؛ نوع مصالح ، تاسیسات ساختمانی ، فضاهای باز و بسته ، نوع مالکیت ، افراد فعال و تخصص های ( تعداد پزشک و پرستار ، بهیار و کارمند عادی ، و تحصیلات آنها )
قدمت بنا و مرکز ایجاد شده ، تعداد اتاق ها و تعداد تخت ، تجهیزات موجود ( از قبیل آزمایشگاه ، اورژانس ، داروخانه و ... ) ، تعداد بیماران بستری شده ، و مراجعه کننده در یک سال ، محل های مراجعه بیماران ( که از کدام مجتمع زیستی شهری یا روستایی است )
( ساماندهی شهری - تکنبک شهرسازی - ترجمه و تالیف : دکتر سید غلامضا وزین )
گروه بندی بر اساس نوع کاربری :
پیچیدگی ناشی از نوع کاربری در طراحی ، محاسبات فنی و خصوصیات اجرایی ساختمان های شهری بر اساس معیار حیطه عملکرد شهری کاربری ها ( در قالب تقسیمات توزیع خدمات شهری )طبقه بندی شده است . بنابراین شواهد این معیار قابلیت مناسبی برای طبقه بندی پیچیدگی کار دارد .
طبقه بندی کاربری عمدتا بر اساس
پیشنهادات تقسیمات شهری " محله یا برزن ، ناحیه ، منطقه ، شهر )
توزیع کاربری های منعکس در طرح های جامع ( و یا هادی ) و تفضیلی شهری مورد عملکرد شهر داری ها
و در مواردی هم از طریق مصوبات سازمان های متولی کاربری ( مانند دستورالعمل های سازمان تجهیز مدارس در ارتباط با ساختمان های با کاربری آموزش عمومی و یا سازمان های ذیربط برای ساختمان های با کاربری بهداشتی و درمانی و موارد مشابه )
قابل تشخیص است . لهذا کاربری ها به شرح زیر تقسیم بندی می گردند :
گروه 1 : کاربری ها با حیطه عملکردی محله
گروه 2 : کاربری ها با حیطه عملکردی ناحیه
گروه 3 : کاربری ها با حیطه عملکردی منطقه
گروه 4 : کاربری ها با حیطه عملکردی شهری ( یا فرا شهری )
(سایت مرکز اطلاعات و مدارک علمی ایران www.irandoc.ac.ir )
با وجه به تقسیم بندی بالا برای کاربری درمانی خواهیم داشت :
حیطه محله -------- مرکز بهداشت
حیطه ناحیه -------- کلینیک
حیطه منطقه -------- درمانگاه
حیطه شهر -------- بیمارستان (عمومی یا تخصصی )
نمودار فوق همان طور که مشاهده می نمایید ، مششخص کننده پراکندهگی و توزیع خدمات را نشان می دهد
از ( C ) که مراکز بهداشتی و درمانگاه ها بوده ؛ ( B ) که بیمارستان عمومی و در نهایت ( A ) که بیمارستان تخصصی می باشد
ممکن است که به جای یک بیمارستان تخصصی تعدد بیشتری داشته باشیم که بستگی به مقیاس شهری ما دارد .
مراکز کمک های ابتدایی (خانه بهداشت):
این مراکز در نقاطی مستقر می شوند که در مدت بسیار کوتاه بتوان به صورت پیاده نیازهای نخستین را از نظر کمکهای اولیه و دارو و تزریقات تا مین نمود.معمولا در مراکز محله شکل می گیردو در کنار سایر فضاهای خدماتی و در مجاورت فضاهای سبز قرار می گیرند.
( ساماندهی شهری - تکنبک شهرسازی - ترجمه و تالیف : دکتر سید غلامضا وزین )
تعریف بیمارستان:
برای تدارک مراقبت جامعه پزشکی برای جامعه, بیمارستان عمومی مناسب ترین نهاد است . هدف از ایجاد این گونه بیمارستان های عمومی ارایه ی درمان در طیفی از خدمات پزشکی عمومی, جراحی عمومی, بیماری های مامایی و زنان, بیماری های کودکان, اورتوپدی, بیماری های چشم, و گوش و حلق و بینی است به جز بیماریهایی که مستلزم درمان های تخصصی به شدت پیچیده در بیمارستان های تخصی می باشند. بیمارستان عمومی عرضه کننده ی صحنه ی مراقبت های پزشکی شایع است و در بین مراکز پزشکی بیش از سایر بیمارستان ها وجود دارد .
( اصول مدیریت وبرنامه ریزی بیمارستان , دکتر حسن انصاری)
بیمارستان یکی از سازمانهای اجتماعی است که خود متاثر از عوالم محیطی متعددی است. این عوامل که بر ساختار مادی و سازمان انسانی آن اثر می نمایند نقش تعیین کننده ای بر روند حرکت و نحوه فعالیتهای بیمارستان ایفا می نمایند و در حقیقت بیمارستان همچون جامعه کوچکی است که توسط جامعه گسترده تری احاطه شده باشد
(شناخت بیمارستان,دکتر سعید اصف زاده)
بیمارستان را می توان به عنوان یک کارخانه, یک ساختمان اداری, یک مهمانخانه, یک محل غذاخوری, یک سازمان مراقبت پزشکی, یک نهاد خدمات اجتماعی, و یک نهاد بازرگانی توصیف کرد. در واقع بیمارستان همه ای این ها در یک ساختمان است, و یک چیزی هم بیشتر
(اصول مدیریت وبرنامه ریزی بیمارستان , دکتر حسن انصاری)
بیمارستان مهمترین واحد ارائه دهنده خدمات درمانی است و بنا به تعریفی که وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی به دست می دهد، «بیمارستان واحدی است که حداقل دارای 15 تحت با تجهیزات و خدمات عمومی پزکی لازم و حداقل دو بخش داخلی و جراحی همراه با گروه پزشکان متخصص باشد»
مهمترین عملکردها و وظایف بیمارستان عبارت است از:
1_ پذیرش و درمان سریع بیماران
2- مشارکت در بهداشت جامعه
3_ انجام فعالیتهای پژوهشی در رابطه با علوم پزشکی
4_ آموزش علوم پزشکی
با توجه به اینکه بیمارستان در کدام جامعه، چه کشور، یا چه منطقه، با چه نظامی از نظامهای ارائه دهنده خدمات بهداشتی و درمانی واقع گردیده است می تواند عملکرد متفاوت داشته باشد، از سوی دیگر نحوه توزیع امکانات و خدمات بیمارستانی در مناطق پیشرفته جهان در مقایسه با مناطق در حال توسعه و کم رشد جهان بسیار متفاوت است[همان تفاوتی که در تمامی ابعاد گوناگون توسعه اقتصادی و اجتمایع و بهداشتی این کشورها وجود دارد.]
در کشورهای در حال توسعه برای هر 10000 نفر 10 تا 14 بیمارستانی وجود دارد و این میزان در کشورهای کم رشدتر حتی به کمتر از 3 تخت می رسد.
بیمارستان نهادی است اجتماعی که بر حسب ضرورت تداوم حیات و حفظ بقای انسانها و بازگشت به تندرستی و معالجه امراض به تدریج در تاریخ زندگی اجتماعی مردم پدیدار گشته و همراه با تکامل و توسعه علوم و فنون و مهارتها و شیوه زندگی و طی راهی طولانی در شکل امروزین خود به عنوان یک نیاز در جوامع بشری نمایان شده است
. بنابراین تاریخ بیمارستان با تاریخ پزشکی درهم آمیخته و در حقیقت رشد و پیشرفت بیمارستان متاثر از پیشرفت و توسعه روز افزون دانش و تکنولوژی پزشکی «بویژه در سده حاضر» است.