استان خراسان شمالی نگین سر سبزشمال شرق ایران پس از ارائه لایحه دولت آقای محمد خاتمی با مصوبه نمایندگان محترم مجلس شورای اسلامی و تایید شورای نگهبان در بهار سا ل1383رسما به عنوان یکی از استانهای کشور ایران تاسیس گردید.
خراسان شمالی با 28/100کیلومتر مربع وسعت و850000نفر جمعیت دارای 6شهرستان (بجنورد . اسفراین .شیروان . جاجرم . مانه و سملقان و فاروج ) 15بخش 40دهستان و بیش از 1000 روستای دارای سکنه می باشد. این استان از شمال کشوربا ترکمنستان (با 270کیلومتر مرز مشترک ) از شرق و جنوب با استان خراسان رضوی از جنوب غربی با استان سمنان و از مغرب با استان گلستان هم مرز است.
ارتفاعا تی همچون آلاداغ , سا لوک , می سی نو یا مان داغی از مهمترین ارتفاعات و رود اترک به عنوان تنها روزخانه دائمی وپر آب شمال شرق کشور دراین استان جریان دارد.
تاریخ و فرهنگ
وجود 606اثر تاریخی و محوطه های با ستانی متعد د با سابقه چندین هزار سا له بیانگر غنای تاریخی این استان می با شد این سرزمین د رزمان اشکاانیان از بلاد مهم نساء و اقوام پا رت بوده و در طول تاریخ گذرگا ه حکومت های متعددی بود ه است .
خراسان شمالی (گنجینه فرهنگ ها ) با قومیت های مختلف کرمانج , فارس (تا ت) ,ترک ,ترکمن , کرد و اقلیتهای بلوچ ,عرب ,لر , ترک ها و فارسهای مهاجر دیار وفاق مذهب و قومیت می با شد.
جاذبه های تاریخی و گردشگری خراسان شمالی
ارگ تاریخی بلقیس در اسفراین , بنای سنگی اسپاخور در مانه و سملقان , قلعه جلال الدین جاجرم ,آینه خانه و عما رت مفخم بجنورد, چها ر تاقی تیموری شیروان و امامزاده سید حمزه فاروج از آثا ر تاریخی شاخص این استان می با شد بخش قابل توجهی از پا رک ملی گلستان روستای زیبای در کش در مانه سملقان , رویین در اسفراین , گلیان در شیروان و بش قارداش بابا امان و اسفیدان در بجنورد از جا ذبه های گردشگری استان بشمار می رود.
بجنورد
شهر بجنورد با پهنه ای در حدود 17245 کیلومتر مربع از شما ل به جمهوری ترکمنستان از جنوب به شهرستان اسفراین از غرب به شهرستان مانه و سملقان و از شرق به شهرستان شیروان ارتباط دارد.
براساس آخرین تقسیما ت کشوری بجنورد دارای 3بخش مرکزی , رازجرگلان و گرمخان می باشد .به دلیل وسعت و وجود ارتفا عاتی همچون آلاداغ , سا لوک , می سی نو , بز داغی , دو چنگ و دره ها و دشتهای وسیع از جمله بجنورد و گرمخان دارای اقلیمی معتدل با زمستانهای سرد و تابستانهای نسبتا ملایم است.
اترک مهمترین رودخانه این منطقه است و از دیگر رودخانه های آن می توان فیروزه , ارکان , بازخانه , شیرین چای , با با امان , بدرانلو , چناران و…را نام بر د موسیقی در میان این اقوام آمیختگی عمیقی با تمامی شئونات زندگیشان دارد و بازگو کننده باورها , اعتقادات و بینش و تفکر اقوام این ناحیه می باشد و شامل موسیقی ترکی , کردی وترکمنی است.
از انواع مقامهای موسیقی ترکی می توان به تجنیس ,شا ختا , نا لیش ودر موسیقی کردی اله مزار, هرای , زارنجی , ترغه و .... ودر موسیقی ترکمنی به یاقی یالی, بوجنت , آد چاپان و درسم سن اشا ره نمود.
به سبب وجود تنوع آب و هوا بجنورد دارای مراتع و گونه های گیا هی مختلف و درختانی چون ارس ,بلوط , کر کوه انواع گرامینه زرشک , باریچه , بید گون , درمنه و …می باشد.
پیشینه تاریخی شهر بجنورد
بررسی محوطه ها, تپه ها و ابنیه ها ی تاریخی شنا سایی شده در این منطقه حاکی از تمدنی کهن است که می توان شکل گیری نخستین زیستگاههای بشری را در حاشیه رود اترک مشاهده نمود بجنورد در دوره تاریخی بخشی از سا تر اپی پا رت قلمداد می شد ه است و در کتاب تاریخ سیستان و حدود العام مقدسی ; ناحیه بجنورد را بعنوان بخشی از سرزمین نسا بر شمرده اند.
در دوره اسلامی همزمان با حکومت های متقارن (طا هریان و ساما نیان ) تا سده هشتم بخش های وسیعی از بجنورد آباد بود است و به دنبال استیلای مغولان برایران و اسکان عده ای از آنان د ر نواحی این منطقه طایفه گراییت یا گرایلی در حوالی بجنوردساکن شده و اکراد بجنورد نیز در پی سیاست شا عباس صفوی به این محل کوچانده شدند و بجنورد کنونی که در کتب قدیمی از آن به عنوان بیژن گرد یا د کرد ه اند (گرد به معنای شهر و آبادی و بجنورد به معنای شهر بیژن ) توسط تولی خان ابن نجفقلی ازامرای ایلخا نی محلی کردکه از اجداد یار محمد خان شادلو می باشد تاسیس شد.
مردم شناسی و اقوام بجنورد
یکی ازویژگیهای مهم بجنورد وجود بافت متنو ع قومی و مولفه های فرهنگی متفاوت آن است اقوامی که امروزه در محدوده این شهرستان وجود دارد عبارتند از : ترک ها , کرمانج ها ترکمن ها و فا رس ها (تاتها)
عمده مشغله مردم این شهرستان کشاورزی دامداری و صنا یع دستی از جمله قا لیبافی است و در صد ی از نیروی شاغل این شهرستان د ر بخش صنعت و خد ما ت مشغول به فعا لیت هستند
هم زیتی مسا لمت آمیز این اقوام با فرهنگ های متفاوت مو جبا ت تنو ع د رمعیشت و زندگی اعتقادات و باورها آ داب و رسوم و موسیقی گردیده است.
بخشی از جا ذبه های تاریخی و گردشگری بجنورد
پارک جنگلی بابا امان , مجموعه تاریخی و تفریحی بش قا رداش , مجموعه فرهنگی و تاریخی مفخم ( مزه مردم شناسی ) عما رت مفخم , بقعه سلطان سیدعباس ابن موسی ابن جعفر,روستای توریستی و پلکا نی اسفیدان , آبشار حمید , باغ علی آباد , چشمه و امامزاده مهنان , آبگرم ایوب پیغمبر و ...
سوغات بجنورد
آبنبا ت بجنورد (شکر پنیربجنوردی), گلیم ( سفره کردی ) لباسهای محلی , انواع قالی , قالیچه و پشتی های ترکمنی مرغوب , چاروق (پای افزار سنتی ) قره قروت , کشک و انگور رازقی ( کلا داری ) و .... بخشی از سوغات و صنا یع دستی مرکز استان خراسان شمالی را تشکیل می دهد که آبنبات بجنوردی از شهرت جها نی برخوردار است.