غسل و تطهیر
تمام هفت غسل بر زنها با توجه به شرایطش واجب می گردد؛ ولی بر مردها فقط چهار غسل واجب می شود.
● غسلهای واجب.
غسلهای واجب هفت تاست:.
۱) غسل جنابت؛.
۲) غسل میّت؛.
۳) غل مسّ میّت؛.
۴) غسل نذر و عهد و قسم؛.
۵) غسل حیض؛.
۶) غسل نفاس؛.
۷) غسل استحاضه.
توضیح المسائل، بعد از مسأله۳۴۴.
▪ یادآوری.
تمام این هفت غسل بر زنها با توجه به شرایطش واجب می گردد؛ ولی بر مردها فقط چهارغسل اول واجب می شود؛ بنابراین در چهار غسل اول زنها و مردها شریکند؛ ولی سه غسل آخر مخصوص زنهاست که ما به شرح سه غسل اوّل می پردازیم؛ اما سه غسل آخر (حیض، نفاس و استحاضه) را در جزوه جداگانه ای مطرح خواهیم کرد.
● غسل جنابت.
▪ علل جنابت.
به یکی از دو چیز انسان جنب می شود:.
۱) جماع (آمیزش) که اگر انسان جماع کند و به اندازه ختنه گاه و یا بیشتر داخل شود، در زن باشد یا در مرد، در قُبل (جلو) باشد یا در دُبر (عقب)، بالغ باشند یا نابالغ، اگر چه منی بیرون نیاید، هر دو جنب می شوند و همچنین اگر کسی - نعوذ باللّه - حیوانی را وطی کند، جنب می شود و در هر صورت اگر شک کند که به مقدار ختنه گاه داخل شده یا نه، غسل بر او واجب نیست. توضیح المسائل، مسأله ۳۴۵، ۳۴۹، ۳۵۰، ۳۵۱.
۲) بیرون آمدن منی چه در خواب باشد (احتلام)، یا بیداری، کم باشد یا زیاد، با شهوت باشد یا بی شهوت، بااختیار باشد یا بی اختیار، البته اینها در صورتی است که یقین دارد آبی که خارج شده منی باشد و اما رطوبت یا آبی که از انسان بیرون می آید، ولی نمی داند منی است یا رطوبت دیگر، اگر این شخص مرد و سالم است بایستی آن آبی که بیرون آمده دارای سه علامت باشد که حکم به منی بودن آن بشود (البته در صورت شک).
الف) با شهوت بیرون آمده باشد؛.
ب) هنگام بیرون آمدن جهندگی داشته باشد؛.
ج) بعد از بیرون آمدن، بدن سست شده باشد.
اما اگر شخص، مردی مریض و یا زن باشد، همین مقدار که آن آب با شهوت بیرون آمده باشد، در جنابت او کافی است و بودن آن دو علامت دیگر لازم نیست، اگر چه شایسته است که زن و مریض - به خصوص زن - علاوه بر غسل، وضو هم بگیرد (اگر قبلاً وضو نداشته) و بلکه به طور کلی اگر سه علامت جمع نبود، بهتر است علاوه بر غسل، وضو هم گرفته شود، اگر قبلا وضو نداشته است و وظیفه اش هم وضو گرفتن بوده است، منتها در مواردی که گفته شد علاوه بر غسل، بهتر است وضو هم بگیرد. خوب است که اول طهارت غسلی خودش را از بین ببرد، بعد وضو بگیرد؛ چون خواهیم گفت که با غسل جنابت نباید وضو گرفت.
عروهٔ الوثقی، فی غسل الجنابه، مسأله ۱۱ و تحریرالوسیلهٔ، ج۱، ص۳۷، توضیح المسائل، مسأله ۳۴۵ و ۳۴۶.
▪ یادآوری.
۱) اگر منی از جای خود حرکت کند و بیرون نیاید یا انسان شک کند که منی از او بیرون آمده یا نه، غسل بر او واجب نیست. توضیح المسائل، مسأله۳۵۲.
۲) مستحب است که انسان بعد از بیرون آمدن منی بول کند (استبرا به بول) و اگر بول نکند و بعد از غسل رطوبتی از او بیرون بیاید که نداند منی است یا رطوبت دیگر، حکم منی را دارد؛ ولی باید توجه داشت که استبرا به خرطات نمی تواند جایگزین استبرا به بول شود؛ بنابراین اگر بعد از خروج منی بجای استبرای به بول استبرای به خرطات نماید، رطوبت بعدی، اگر مشکوک بین بول و منی باشد، محکوم به منی بودن است و برای توضیح استبرای از بول و یا استبرای به خرطات، به توضیح المسائل، مسأله ۷۲ مراجعه شود. عروهٔ الوثقی، مستحبات غسل جنابت، مسأله ۷ و توضیح المسائل، مسأله ۳۴۸.
گاهی استبرای به بول بنابر احتیاط واجب قبل از غسل لازم می شود و آن در صورتی است که در روز ماه مبارک رمضان محتلم شده و می داند منی در مجرا مانده که اگر قبل از غسل، استبرا نکند بعد