آنچه باید در باره انواع فشار سنج ها بدانید
ر یک نگاه سطحی به اطرافیان خود بیندازید می‌بینید تعداد افرادی که به فشار خون بالا مبتلا هستند، چندان کم نیست و هر چه سن بالا می‌رود بر این شیوع هم افزوده می‌شود به طوری که در میان افراد مسن گاهی تا حدود 20درصدشان دچار فشار خون بالا هستند. این فشار‌خون‌های بالا علاوه بر اینکه می‌توانند علایم حادی نظیر سردرد، درد قفسه سینه و ... ایجاد کنند، در بلند مدت می‌توانند عملکرد بسیاری از دستگاههای بدن نظیر قلب، کلیه‌ها و حتی چشم را تخریب کنند و بنابراین به بروز آسیب‌های جبران ناپذیر منجر شوند.
با توجه به شیوع بسیار بالای این بیماری و نیز با توجه به علایم حاصل از آن و اهمیت عوارض طولانی مدت آن بسیار مهم است که همه افراد با نحوه اندازه‌گیری فشارخون آشنا باشند.
وسایل اندازه گیری فشارخون
در حال حاضر دو گروه از وسایل و ابزار آلا‌ت پزشکی برای اندازه‌گیری فشارخون وجود دارد: ابزارهای دستی و ابزارهای خودکار ابزارهای دستی: ابزار دستی اندازه‌گیری فشار خون، همان دستگاه فشارخونی است که عمدتا در مطب پزشکان با آنها مواجه شده‌اید. این ابزارها دارای یک کیسه باد هستند که توسط یک تلمبه بادی کوچک باد می‌شود. پزشک یا فردی که فشارخون شما را اندازه‌گیری می‌کند این کیسه را ابتدا به دور بازوی شما می‌بندد و آن‌قدر آن را باد می‌کند تا فشار آن از فشار شریان‌های شما بیشتر شده و بنابراین با فشار وارد کردن بر‌روی شریان‌ها آنها را ببندد. گاهی اوقات برای اطمینان از بسته شدن شریان‌های بازوی بیمار از نبض بیمار استفاده می‌شود. اگر شریان‌های بازوی بیمار بسته شده باشند، دیگر نبضی در ناحیه مچ دست بیمار قابل لمس نخواهد بود. پس از کسب اطمینان از اینکه فشار کاف از فشار شریان‌های بازوی بیمار بالاتر رفته است، پیچ تخلیه باد به آرامی باز می‌شود بدین‌ترتیب فشار در درون کاف به تدریج پایین می‌آید. وقتی این فشار به حد فشارخون شریان‌ها رسید، حالا به تدریج شریان باز شده و جریان خون در آن برقرار می‌شود. این امر باعث می‌شود که در مچ دست بیمار هم نبض دوباره برقرار شود. پس شما می‌توانید حداکثر فشارخون بیمار (یعنی فشار سیستولیک بیمار) را از روی برقرار شدن نبض در مچ دست بیمار و مشاهده فشاری که عقربه دستگاه فشارسنج در این زمان به شما نشان می‌دهد، مشخص کنید. البته راه دیگری هم هست، معمولا پزشکان در زیر دستگاه فشارسنج یک گوشی پزشکی می‌گذارند. به محض اینکه فشار‌کاف به فشار خون سیستولیک فرد رسید، به علت برقراری جریان خون در شریان، صدای نبض از گوشی به گوش می‌رسد. شما در این زمان می‌توانید از روی عقربه فشارسنج، فشار‌کاف (که معادل فشار شریانی سیستولیک فرد است) را مشاهده کنید.
پس از تعیین فشار سیستولیک، باز هم به تخلیه باد کاف ادامه دهید. با گوش دادن به صداهای نبض و جریان خون از طریق گوشی بالاخره فشار تا حدی پایین می‌آید که دیگر هیچ صدایی به گوش شما نمی‌رسد. در این زمان به عقربه دستگاه فشارسنج نگاه کنید و آن را ثبت کنید. این فشار همان فشار پایین یا دیاستولیک فرد است. بدین‌ترتیب شما از طریق سمع جریان خون از طریق گوشی دو فشار بدست میآورید که یکی فشار بالا یا سیستولی (زمان شروع صداهای جریان خون در شریان‌ها) و دیگری فشار پایین یا دیاستولی (زمان خاتمه صداها در گوشی) بود.
نکات فشار سنجی
بعضی از دستگاههای فشارسنج هستند که عقربه ندارند. در این دستگاه‌ها، یک ستون جیوه مثل دستگاه درجه حرارت هوا وجود دارد که فشار را به شما نشان می‌دهد. اصول کار با این دستگاه‌ها هم مثل همان دستگاههای عقربه‌دار است. فقط هنگام خواندن فشار، باید به اعدادی دقت شود که در دو طرف ستون جیوه ارائه شده‌اند.
دستگاه‌هایی که گفته شد (کاف فشارسنج دستی) دستگاههای استاندارد فشار سنج هستند و بنابراین بهتر است برای اندازه‌گیری فشار خون از آنها استفاده شود. از آنجا که در موارد نادر دستگاههای دیجیتالی و خودکار فشارخون را اشتباه محاسبه می‌کنند، همیشه ترجیح داده می‌شود که از کاف فشارسنج استفاده شود و استفاده از دستگاههای دیجیتالی تنها برای بیمارانی توصیه می‌شود که توانایی استفاده از این وسایل استاندارد را ندارند.
به طور معمول فشار خون در دست چپ و راست اندکی با هم فرق دارد. برای همین اگر می‌خواهید فشارخون را به طور مرتب اندازه‌گیری و کنترل کنید و سپس نتایج حاصل را با هم مقایسه کنید (مثلا برای کنترل اثر بخش بودن درمان) بهتر است همیشه فشار خون خود را فقط از یک دست بگیرید. مقایسه فشار خون‌های دو دست با همدیگر چندان کار معقولی نیست.
گاهی حتی در برخی از بیماری‌ها لازم است که فشارخون اندام تحتانی مورد بررسی قرار گیرد. اگر‌چه این کار چندان شایع نیست و در مواردی که لازم باشد، معمولا توسط پزشک متخصص انجام می‌شود، باید بدانید که در این موارد کاف فشارسنج روی ساق پای فرد بسته می‌شود.
زمانی که می‌خواهید فشارخون خود را اندازه‌گیری کنید حتما توجه داشته باشید که باید در آرامش کامل به سر ببرید، اضطراب و نگرانی نداشته باشید، آرام در جایی نشسته باشید، یکی دو ساعت قبل سیگار نکشیده باشید طی چند دقیقه قبل از پله بالا نرفته باشید و در ضمن از اندازه‌گیری‌های مکرر و پشت سر هم فشارخون هم خودداری کنید.
اگر فشار خون شما بیش از حد بالا بود، نگران و دست پاچه نشوید.