تحقیق مقاله فناوری اطلاعات

فناوری اطلاعات

مقدمه

دسترسی تعداد زیادی از مردم جهان به شبکه جهانی اینترنت و گسترش ارتباطات الکترونیک بین افراد و سازمان های مختلف از طریق دنیای مجازی بستر مناسبی برای برقراری مراودات تجاری و اقتصادی فراهم کرده است. به طوری که با گسترش فناوری اطلاعات تمامی ابعاد زندگی بشر دچار تحولی بنیادین شده و دنیای کنونی در جریان یک  دگردیسی کامل قرار گرفته است.

استفاده از این فناوری موجب توسعه تجارت تسهیل ارتباطات عوامل اقتصادی فراهم کردن امکان فعالیت برای بنگاههای کوچک و متوسط کاهش هزینه ها و صرفه جویی در زمان شده است. فناوری ارتباطات و اطلاعات امکان افزایش قابلیت رقابت پذیری بنگاه ها را فراهم کرده و همچنین به ایجاد مشاغل جدید منجر شده است.

تجارت الکترونیک عمده ترین دستاورد به کارگیری فناوری ارتباطات و اطلاعات در زمینه های اقتصادی است. یکی از ضروری ترین ابزارها برای تحقق و گسترش تجارت الکترونیک، وجود سیستم بانکداری الکترونیک است که همگام با سیستم جهانی مالی و پولی، فعالیتهای مربوط به تجارت الکترونیک را تسهیل می کند.

مفهوم بانکداری الکترونیک

بانکداری الکترونیک در واقع اوج استفاده از تکنولوژی انفورماتیک درجهت حذف دو قید زمان  و  مکان از خدمات بانکی است. به عبارت دیگر،اگرتا دیروز ساعت کار بانکها، تعداد و محل استقرار شعب بانکها و ... عوامل اصلی تسهیل گردش پول در جامعه شناخته می شدند امروز با ارائه خدمات بانکداری الکترونیک همچون بانکداری خانگی، مینی بانکها و... این عوامل کم کم به دست فراموشی سپرده شده اند.

در بانکداری الکترونیک، کلیه خدمات بانکی به صورت الکترونیک و از طریق واسطه های ایمن ارائه می شوند و نیازی به حضور فیزیکی مشتری در بانک نیست. بانکداری الکترونیک، خدماتی چون اطلاعات حساب و استعلام آن، حواله یا انتقال وجوه بین حسابها ماشین حساب وام، سپرده گذاری، تبدیل ارز و پرداخت صورت حساب (آب، برق و غیره) را به صورت فهرست بندی و زمان بندی شده در اختیار مشتری قرار می دهد.

براساس گزارش های مراکز اصلی در زمینه سیاست گذاری بانکداری کشورهای اروپایی همواره این جمله به چشم می خورد که اروپا  بر سر یک دو راهی قرار گرفته  است. این بانکهای اروپایی در مقایسه با بانکهای آمریکایی در ارتباط با پذیرش اینترنت از سرعت  بسیار پایین تری برخوردار هستند، اما این امکان وجود دارد که طی چند سال آینده مسیر حرکت استفاده از این تکنولوژی در اروپا به مراتب از آمریکا سریع تر شود.

همچنین در این ارتباط پیش بینی های موجود بیانگر رشد استفاده از اینترنت در بانکداری از تعداد 6.6 میلیون در سال 1998 به 32 میلیون در سال 2003 میلادی است که بیانگر ادامه رشد انفجارگونه این تکنولوژی است.

رشد کاربرد فناوری اطلاعات در بانکداری الکترونیکی اروپا از 362 میلیون دلار در سال 1999 به یک میلیون دلار در سال 2004 رسیده است.

تعریف بانکداری الکترونیک

- فراهم آوردن امکان دسترسی مشتریان به خدمات بانکی با استفاده از واسطه های ایمن و بدون حضور فیزیکی

- استفاده مشتریان از اینترنت برای سازماندهی، آزمایش و یا انجام تغییرات در حسابهای بانکی خود و یا سرمایه گذاری و بانکها برای ارائه عملیات و سرویسهای بانکی.

- ارائه مستقیم خدمات  و عملیات بانکی جدید و سنتی به مشتریان از طریق کانال های ارتباطی متقابل الکترونیک.

- بانکداری الکترونیک را می توان استفاده از تکنولوژی پیشرفته شبکه ها و مخابرات  جهت انتقال منبع (پول) در سیستم بانکداری معرفی کرد.

جنبه های بانکداری الکترونیک

بانکداری الکترونیک شامل سیستم هایی است که مشتریان موسسات مالی را قادر می سازد تا در سه سطح اطلاع رسانی، ارتباط و تراکنش از خدمات و سرویس های بانکی استفاده کنند. نحوه استفاده آنان از این خدمات را نشان داده و به شرح زیر است:

الف – اطلاع رسانی

ب- ارتباطات

ج- تراکنش

ضرورت های اساسی بانکداری الکترونیک

هر قدر به سمت سطوح بالاتر بانکداری، یعنی بانکداری الکترونیک کامل حرکت نماییم، عملیات دستی کمتر، سیستم های کامپیوتری متمرکزتر، شبکه های قابل دسترسی گسترده تر، محدودیت زمانی و مکانی کمتر و در نهایت امنیت اطلاعات بانکی بیشتر خواهد بود. بنابراین به طور کلی گسترش برنامه های کامپیوتری تحت شبکه، نه تنها موجب کاهش هزینه های هر تراکنش گردیده بلکه به طور قابل ملاحظه ای سرعت ارایه و دریافت خدمات را نیز افزایش داده است.

تفاوت بین بانکداری الکترونیکی و بانکداری کاغذی

اختلاف بین این دو بانکداری در دو جنبه است:

دستور انتقال: برخلاف بانکداری کاغذی در بانکداری الکترونیک، این دستور الکترونیک است و در آن اسناد کاغذی استفاده نمی شود.

انتقال منابع: این مورد نیز در سیستم بانکداری جدید به صورت الکترونیکی انجام می شود.

تفاوت بین بانکداری الکترونیکی و اتوماسیون بانکی

در اتوماسیون بانکی زیرساختهای بانکداری تغییر نکرده و صرفا از کامپیوتر جهت آسان تر کردن محاسبه ها مربوط به حساب ها استفاده می شود. به این صورت که دستورهای پرداخت و یا انتقال اعتبار با توجه به اسناد کاغذی صادره انجام  میگیرد، سپس اسناد مزبور وارد کامپیوتر شده و محاسبه های مربوطه انجام می گیرد.

در بانکداری الکترونیکی زیرساخت های بانکی تغییر کرده و برای انتقال منابع نیازی به صدور اسناد کاغذی نیست. بلکه از طریق دستورهای کامپیوتری مشتری این عمل انجام می  گیرد.

اجزای اصلی بانکداری الکترونیک

دو مفهوم اساسی تشکیل دهنده بانکداری الکترونیک، پول الکترونیکی و انتقال الکترونیکی ست.

الف – پول الکترونیکی: بانکداری و پول الکترونیکی مفاهیمی عام و کلی هستند. وجه الکترونیکی که در نظام بانکداری الکترونیکی جابجا می شود و انتقال پیدا می کند، پول الکترونیکی نام دارد. به عبارت دیگر پول الکترونیکی عبارت است از بیت های موجود در حافظه کامپیوتر که دارای ارزشی برابر با ارزش پول نقد است. پول الکترونیکی با توجه به نحوه گردش آن در سیستم به دو نوع تقسیم می شود:

جریان پول الکترونیکی مرتبط با بانک

جریان پول الکترونیکی تهاتری

ب – انتقال الکترونیکی منابع: به طور کلی سیستم های انتقال با توجه به نحوه انتقال به دو نوع عمده سیستم های انتقال منابع الکترونیکی و سیستم های انتقال منابع بر پایه اسناد کاغذی تقسیم می شوند.

ویژگی های کلیدی پول الکترونیکی

ویژگی های اصلی پول الکترونیکی عبارتند از:

اولا: ارزش بر روی قطعه و یا وسیله الکترونیکی و به صورت الکترونیکی ذخیره می شود.

ثانیا: ارزش موجود در پول الکترونیکی به چند طریق و به صورت الکترونیکی منتقل می شود.

ثالثا: قابلیت انتقال محدود به معاملاتی است که سابقه آن ها ثبت و ضبط شده باشد.

رابعا: تعداد شرکا و طرفینی که به نحو کارکردی و موثر در معاملات پول الکترونیکی دخیل و درگیر هستند بسیار بیشتر از معملات قراردادی است.

خامسا: موانع فنی و اشتباهات انسانی می تواند اجرای معاملات را مشکل و یا غیر ممکن سازد در حالی که در معاملات مبتنی بر کاغذ چنین مشکلی با این حجم وجود ندارد.

اثرات پول الکترونیکی بر بانک ها

ابزار هایالکترونیکی نقش مهمی در توسعه تجارت الکترونیکی دارند وخدمات  و محصولات بانکداری الکترونیک، از جمله پول الکترونیکی، می توانند فرصتهای مهم و جدیدی را برای بانک ها فراهم کنند. همچنین به بانکها این امکان را می دهند که بازار خود را از نقش های سنتی سپرده گذاری و اعطای اعتبار فراتر برده و توسعه ببخشند. هزینه های عملیاتی بانکها را کاهش دهند.

بانکداری الکترونیک به مصرف کنندگان قدرت انتخاب های بیشتری می دهد. مصرف کنندگان و تجار قادر هستند تا موثر بودن و تاثیرگذاری و بهره بردن از راحتی و آسایش بیشتر برای بانکهای سنتی به وجود آورده است. معاملات پول الکترونیک همچنین چالش های جدید پی را برای بانک های سنتی به وجود آورده است. ارزانتر از سایر معاملات هستند و این مسئله می تواند به عنوان مزیتی رقابتی مطرح شود.

انواع بانکداری الکترونیک

به طور کلی می توان بانکداری الکترونیک را به انواع ذیل تقسیم بندی نمود:

الف – بانکداری خانگی: مشتریان بانک ها از طریق کامپیوترهای شخصی می توانند به  اطلاعات کامپیوتر مرکزی بانکها در اینترنت و یا اینترانت دسترسی پیدا کرده و آنگاه عملیات بانکی خود را انجام دهند.

ب- بانکداری از راه دور: شتاب در رشد بانکداری از راه دور، از سال 1980 به بعد، با استفاده از تلفن همراه در دنیا آغاز شد.

ج – بانکداری اینترنتی: بانکداری اینترنتی را می توان به معنی  انجام کلیه عملیات بانکی از طریق وب سایت ایجاد شده توسط بانک در اینترنت دانست.

د- تلفن بانک: در حال حاضر بانک ها با نصب بردهای الکترونیکی تلفن بانک بر روی رایانه های مرکزی شبکه های داخلی و شبکه های متمرکز، امکان پاسخگویی خودکار به مشتریان را فراهم کرده اند.

خدمات بانکداری الکترونیک

انواع خدمات اصلی بانکداری الکترونیک عبارتند از:

الف- دستگاه خودپرداز که شامل:

 دریافت پول

دریافت مانده حساب

ارائه خدمات در زمینه انواع سپرده

دستور پرداخت به حساب سایر سازمان ها و ارگان ها (حواله) و دریافت صورت حسابها

ب-  انتقال منابع الکترونیکی از نقطه فروش

مهمترین مزایای انتقال منابع الکترونیکی از نقطه فروش شامل موارد ذیل می باشد:

1- مشتریان با استفاده از این کارت با آسودگی و با سرعت خریدشان را انجام می دهند و نیاز به حمل پول ندارند.

2- فروشنده می تواند خدمات خود به مشتریان را از این طریق گسترش دهد و مشکلات موجود همچون حمل پول و سرقت در ارتباط با وجوه نقد نیز کاهش می یابد.

3- بانک علاوه بر پاسخگویی به درخواست مشتریان متعاقبا موجب افزایش حجم سپرده های خود نیز می شود.

ج – خدمات از راه دور

به طور کلی می توان سه نوع مهم خدمات از راه دور را نام برد که عبارتند از:

نوع اول از فناوری سیستم های پاسخگوی خودکار که در آن مشتریان از تلفن مجهز به سیستم تن استفاده می کنند و با وارد نمودن اعدادی، خدماتی به آنان ارائه می شود.

نوع دوم از خدمات از راه دور به این صورت می باشد که از یک اپراتور و نه از سیستم های پاسخگوی الکترونیکی جهت پاسخگویی استفاده می شود.

نوع سوم خدمات بانکداری از راه دور بر پایه کامپیوترهای شخصی می باشد.

کانال های بانکداری الکترونیک

برای ارائه خدمات بانکداری الکترونیک کانال های متعددی وجود دارد که کامپیوترهای شخصی، کمک پردازنده های شخصی، کیوسک ها، شبکه های مدیریت یافته، تلفن ثابت و همراه و ماشین های خودپرداز از مهمترین آنان هستند.

روش های پرداخت الکترونیکی

روشهای مختلفی جهت پرداخت الکترونیکی وجود دارد که به طرق مختلف عمل می کنند و می توانند با کانال های مختلف ارائه خدمات بانکی کار  کنند.

- روش های اعتباری پرداخت الکترونیکی

- حساب های دارای رمز عبور و شناسه کاربری

- کارت های غیر قابل شارژ

- کارت های اعتباری

- کارت های هوشمند

- پایانه های بانکی خودکار

- سیستم های الکترونیکی انتقال سرمایه:

1- سیستم های

2- سیستم های