شکل عمدهی سرمازدگی وجود دارد:
سرمازدگی تشعشعی:
این سرمازدگی اغلب با آسمان صاف تشخیص داده میشود، )رطوبت پایین و باد کم.( سرما از سطح زمین به بالا حرکت میکند.
سرمازدگی Advection :
این زمانی اتفاق میافتد که یک توده هوای سرد و وسیع از قطب جنوب روی منطقه حرکت میکند. این نوع سرمازدگی زیاد رایج نیست. سرما پایین میآید و سرما اغلب روی قسمتهای هوایی گیاه دیده میشود. زمانی که سرمازدگی تشعشعی روی میدهد، به دو فرم دیده میشود:
سرمازدگی سفید: زمانی که شبنم قبل از صفر درجه تشکیل میشود و زمانی که دما به صفر درجه میرسد، کریستالهای یخ تشکیل میشود. از این رو سرمازدگی سفید نام دارد. فرم دیگر سرمازدگی:
سرمازدگی سیاه: گسترش مییابد زمانی که دمای تشکیل شبنم زیر صفر درجه است. سرمازدگی بدون هیچ یک از علائم قابل رویت یخ سفید روی میدهد.
اعلام سرمازدگی:
یک ابزار مفید برای آگاهی از احتمال سرمازدگی، اندازهگیری نقطه شبنم است. نقطه شبنم به وسیله کاستن دمای حباب تر (هوای اشباع) از حباب خشک (هوای خشک) محاسبه میشود. عدد بدست آمده با یک چارت مخصوص نظیر میشود و نقطه شبنم محاسبه میشود. تجربیات نشان دادهاند که اگر نقطه شبنم از 5/5 سانتی گراد در 4 بعدازظهر تجاوز کند، سپس احتمال سرمازدگی پایین است. اگر نقطه شبنم زیر 2/2 سانتی گراد در عصر باشد و موقعیت باد آرام و آسمان صاف باشد. پس احتمال سرمازدگی بالاست. نقطه شبنم اغلب در تلویزیون و رادیو بیان میشود.
دماهای بحرانی برای آسیب سرما در جدول زیر نمایش داده شده است.
دمایی که آسیب در آن روی میدهد بر حسب درجه سلسیوس
گونه ها
پرتقالها
4/1- تا 9/1-
میوه نارس
7/1- تا 8/2-
میوه نیمه رسیده
7/1- تا 9/3 -
میوه بالغ (رسیده)
آمادگی برای محافظت در مقابل آسیب سرمازدگی
روشهای مجهول:
شناسایی مناطق مستعد سرمازدگی روی زمین
تصمیم گرفتن برای برداشت محصول این قطعه زمینها در اولین فرصت
اصلاح کردن عادات تربیتی و پرورشی؛ مثلاً به کار بردن دیرموقع اسید ژیبرلین چرا که موجب تاخیر در رسیدن میوه میشود. تصمیم در به کار بردن (GA) اسید ژیبرلین دیرموقع فقط در ژانویه (دی ماه)
به هم زدن و جابهجا کردن سطح خاک
بیشتر باغات میوه یک ردیف چمن یا پوشش گیاهی در خاک دارند، شامل پوشش محصول یا ترکیبی از علفهای هرز. استفاده از این سیستم برای بهبود ساختار خاک در کشت مکرر ترجیح داده میشود. بنابراین اگر پوشش گیاهی وجود دارد، خاک را در طول روز عایق میکند و به خورشید اجازه نمیدهد که خاک را گرم کند. یک عمل بارز در کشت که باعث آسیب ساختمان خاک میشود، ایجاد شیار بسیار باریک در زمین یا اسپری کردن زمین با علف کشهای قوی است. یک خاک عاری از علف هرز، متراکم و مرطوب میتواند مقدار گرمایی که در خاک ذخیره میشود در طول روز افزایش دهد.
دماهای متفاوت در باغهای میوه با تکنیکهای متفاوت مدیریت خاک آزمایش شده است در جدول زیر آمده است:
تفاوت دمایی ()
آمادگی خاک
گرمترین
خاک برهنه، سفت و مرطوب
سلسیوس خنک تر
خاک مرطوب با پوشش کوتاه شده محصول
تا سلسیوس خنکتر
خاک مرطوب با پوشش گیاهی با رشد کم
سلسیوس خنکتر
خاک خشک و سفت
تا خنکتر
خاک تازه شخمخرده و بادکرده (هوا دار)
تا خنک تر
خاک با پوشش زیاد محصول
تا خنکتر
خاک با پوشش زیاد محصول و محدودیت ذخیره هوایی
سبک آبیاری کنید:
رطوبت مقدار قابل ملاحظهای از گرما را ذخیره میکند و خاک مرطوب گرما را راحتتر از خاک خشک هدایت و انتقال میدهد. با آبیاری سنگین محافظت بیشتری را نسبت به آبیاری سبک در مقابل سرما نمیدهد، بلکه با افزایش خطر آسیب بر روی ریشههای غذا دهنده همراه است. تصمیم بگیرید که فقط سطح 30 تا 40 سانتیمتری خاک را مرطوب نگه دارید. این مسئله با به کار بردن تقریباً 15 – 10 میلیمتر آبیاری در هفته امکانپذیر است.
پوشش کامل آبیاری دمای خاک را تا سلسیوس بالاتر از آبیاری قطرهای ناشی از مناطق با خاک مرطوب میرساند.
کنترل مکانیکی سرمازدگی
روشهای مکانیکی کنترل سرمازدگی عموماً برای اجرا شدن گران قیمتاند و شامل استفاده از آب پاشهایی که در بالای سر گیاه قرار میگیرند، گرم کنندهها با سوخت روغن (نفت) یا محفظههای گرم کننده سرما و ماشینهای باد میباشد.
قبل از عهدهدار شدن اندازهگیریهای مکانیکی برای محافظت در مقابل سرما هر نوع تلاش ممکن باید برای کاهش خطر سرمازدگی در حین عملیات کشت و یا پیرامون آن زودتر صورت گیرد.
سیستمهای آبیاری بالایی:
رایجترین روش محافظت فعال در مقابل سرمازدگی استفاده از آبیاری به روش قطرهای از بالاست در زمانی که ریسک سرمازدگی وجود دارد زمانی که آب در شرایط دمایی صفر و یا زیر صفر درجه برای محصول به کار میرود، یخ میزند. در حالت یخ زدگی آب گرما را انتشار میدهد، در حالی که گرمای از دست رفته بوسیله محصول را با محیط خنکتر اطرافش متعادل میکند. برای دستیابی به کنترل موفق سرما یک حلقهی دائمی آب یخ زده روی سطح یخ شکل گرفته باقی بماند. زمانی که یخ شروع به ذوب شدن میکند، معمولاً بعد از طلوع خورشید (سپیده دم) زمانی که دمای هوا شروع به افزایش میکند، گرما باید برای یخ به کار رود یا این گرما از محصول (گیاه) به بیرون کشیده میشود. این گرما توسط آب کاربردی برای محصول از طریق سیستم آبیاری فراهم میشود. عموماً کاربرد سرعت 3.5 میلی متر در ساعت برای پایین آوردن سرما تا سلسیوس کافی است. آبیاری قطرهای زیر درخت به عنوان محافظ سرمازدگی در حین سرمازدگی حفاظتهایی را ایجاد میکند اما نه مانند سیستم آبیاری بالای درخت در سطح یکسان. آبیاری قطرهای از بالای درخت میتواند دو زیان عمده داشته باشد.
اول، اینکه در طی سرمازدگی شدید و طولانی، یخ میتواند روی شاخههای درخت تشکیل شود و در نهایت شاخهها میشکند.
دوم، در طی یک سرمازدگی طولانی و زمانی که سرمازدگی زود در شب شروع میشود، قطرات (آبپاش) باید برای ساعات زیاد به کار شود. خاک میتواند با آب پوشیده شود ( آب با حرکت کند) و به توسعه پوسیدگی ریشه مانند ((ف ایتوفتورا)) کمک کند.
گرمکنندههای باغ:
گرمکنندهها یا سیستمهای گرمکننده فقط در شرایط سرمازدگی تشعشعی موثر است. سوختن روغن در ظروف گرم کننده سرما باعث گرم شدن هوای اطراف شده که منجر به مخلوط شدن لایه هوا که از زمین بلند میشود با لایه اینوژن که لایه های گرمتر را در بالای محصول نگه میدارد، میگردد. ظروف گرم کننده سرما تقریباً به تعداد 120 تا 170 در هر هکتار لازماند. ظروف گرم کننده سرما به راحتی قابل فراهم کردن نبوده و برای اجرا و خریداری گران هستند. بنابراین شاید آنها برای گیاهان ارزشمند از نظر مالی که در مناطق مستعد سرمازدگی قرار دارند، در خور توجه باشند.
برای گیاهان در گذشته سعی در سوزاندن تایرهای قدیمی و علفهای خشک برای حفاظت از سرمازدگی بوده است. بخشی از گرما بوسیله این نوع آتش به محصول افزوده میشود. اما این تصور غلط وجود داشته که دود مانند ابر عمل میکند. دود اثر گلخانهای بخار آب را ایجاد نمیکند زیرا ذرات دود بسیار ریزتر از آنند که اتلاف تشعشع را بلوکه کنند. در حقیقت دود نه تنها تاثیری بر تشعشع خروجی نداشته، بلکه از گرم شدن در صبح جلوگیری میکند. زیرا ذرات دود دقیقاً در سایزی هستند که طول موجهای کوتاه انرژی خورشیدی را مسدود میکند.
ماشینهای باد
ماشینهای باد زمانی که مستقر میشوند و در شرایط هوایی صحیح قرار میگیرند میتوانند تا دمای اضافی را برای حفاظت باغ فراهم کنند. ماشینهای باد برای پدیدهای که لایه اینورژن نامیده میشود استفاده میشود.
گرمای در خاک ذخیره شده در طی شب بوسیله تشعشع خارج میشود. در ارتفاع 5 تا 50 متر بالای سطح زمین دمای هوا میتواند تا بیشتر از سطح زمین گردد. ماشینهای باد حفاظت سرمایی را بوسیله دریافت هوای پایینی از لایه اینورژن گرمتر و مخلوط کردن آن با هوای سرد اطراف خاک و درختان فراهم میکند. ماشینهای باد بیشتر زمانی که لایه اینورژن 5/1 تا 15 متر بالای درختان است و تفاوت دمایی تا سلسیوس میباشد موثرند. در استرالیا موقعیت قدری متفاوت است، حداکثر لایه اینورژن 5 تا 50 متر و حداقل تفاوت دمایی در لایه اینورژن تا سلسیوس است.
آیا یک ماشین باد از محصول محافظت میکند؟
قبل از نهادن یک ماشین باد بهتر است تحقیقات تمرینی مثل اینکه آیا این ماشین برای محل مناسب است بررسی شود برای انجام این، لازم است شما جایی که لایه اینورژن وجود دارد و تفاوت دمایی لایه را اندازه بگیرید. دمای هوا را در 1 تا 11 متری سطح زمین ثبت کنید، که ارتفاع برج ماشین باد است. (برای یک فصل زراعی)
13 متر لوله کلاس 6 PVC ، 100 میلیمتری فراهم کنید. لوله را با دفن کردن آن در زمین تا عمق حداقل 2m ایمن کنید و ترجیحاً لوله را با یک ساختمان سخت مثل یک درخت ایمن کنید. در بستن لولهها دو دما مهم است یکی در 1 متری و دیگری در 11 متری. لازم است شما به طور ثابت تفاوت دمایی تا بین دو دما را برای یک ماشین باد ثبت کنید که در محل شما موثر باشد. ثبت دما برای یک فصل، یک گزینه ارزان برای اطمینان از هزینه این آیتم بزرگ میتواند مفید باشد.
پیشنهادات River Sun
به طور خلاصه پیشنهاد River Sun به شرح زیر است:
گیاهان اطلاعات دمایی را میگیرند که مستقر در 2/1 متری سطح زمین در پایین ترین نقطه زمین جایی که مرکبات تولید میشوند، سرما تمایل بیشتری به ماندن دارد. برای اطمینان از پوشش کافی ممکن است مینیمم ثبت شده برای هر 10 هکتار مرکبات لازم باشد. توصیه میوشد که زمان دما در تا 4 ساعت تنظیم شود. باید این موقعیتها رخ دهد سپس برداشت گیاهان در مناطق تحت تاثیر تا تایید بازرسی و معاینه باغ متوقف شود. موقعیت دمایی برای 5 ساعت ثبت میشود که در وقفه برداشت در گیاهان تحت تاثیر قرار گرفته مهم است. اگر این موقعیت پیش آید باید معاینه میوهها در سریعترین زمان ممکن در صبح انجام شود.
معاینه دیداری و برش میوهها و بازرسی شاخ و برگ درختان برای معلوم کردن هر گونه نشانه آسیب.
هر آسیب که خبر از این موقعیت دمایی میدهد در توقف برداشت تا 10 روز موثر بوده و به آسیب اجازه میدهد تا خود را نشان دهد.
گیاهانی که برای ثبت اطلاعات انتخاب نمیشوند ممکن است هدف وقفه برداشت و نمونهگیری قرار بگیرند. بستهها ممکن است برای جمعآوری وزن نمونهها از میوهها انتخاب شوند (برخلاف گیاهانی که در بالا ذکر شدند) در اینجا فایدههای دیگر هم برای گیاهان وجود دارد که از اطلاعات دمایی بدست میآید:
میت