تحقیق مقاله شناخت انواع مواد مخدر و مضرات اعتیاد به آن ها

چکیده:

مطابق اصل سوم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران یکی از وظایف حکومت ودولت ایجاد محیط مساعدبرای رشد فضایل اخلاقی وتقوی ومبارزه با کلیه مظاهر فساد و تباهی می باشد( بنداصل سوم )

بدون شک یکی ازمهمترین مظاهر فساد و تباهی واز جمله علل گسترش آنها در جامعه اعتیاد به مواد  مخدر و شیوع آن در جامعه است.ایجادمحیط سالم و بدور از انحرافات وقتی میسر است که جوانان یک جامعه به  صورت پویا، فعال و شاداب در جهت کمال و رشد انسانی حرکت کنند و ابتلاء آنها به اعتیاد ومواد مخدر مانع مهمی برای تحقق این امر است.

اعتیاد و مواد مخدر امروزه در سطح جهان به صورت همه گیر درآمده است که هم جسم و جان انسانها وهم سرمایه های ملی کشورها را درکام خود فرو می برد.

درکشور ما ایران نسل جوان در معرض تهدید مواد مخدر است. سالانه بیش از هفتصد میلیارد ریال صرف نگهداری زندانیان مواد مخدر میشود که می توانست صرف تحصیل وترقی جوانان این مرز و بوم گردد.

بر اساس یک آمار رسمی تعداد معتادان به مواد مخدر درکشور ما نزدیک به دو ملیون نفر می رسد. چنانچه دایره ارتباطی هر فرد معتاد را فقط به چهار نفر محدود نماییم قریب به هشت ملیون نفر از مردم بطور مستقیم یا غیر مستقیم با مسئله اعتیاد در تماس و یا درگیر می باشند که اگرمصرف روزانه آنها را بطور متوسط روزی یک گرم در نظر بگیریم مصرف سالانه این جمعیت دو ملیونی حدودهفتصدوسی تن مواد مخدر میشود.

رسیدگی به جرایم مواد مخدرعلاوه بر خسارات فراوان مادی و معنوی که برای جامعه دارد،بیشتر وقت دادگاهها را هم به خود اختصاص می داده است،اوقات بسیاری از نیروهای انتظامی و ظابطین دادگستری هم صرف جمع آوری افراد معتاد و قاچاقچیان خرده پا در سطح جامعه می شود واز رسیدگی به امور  مهم خود باز می مانند و چه بسا پرسنل خوب و فداکار خود را در این راه ازدست می دهند.

مسئله موادمخدر در کشور ما از مسائل پیچیده ای است که بحث و بررسی در اطراف آن محتاج تحلیل تاریخی و نیز جامعه شناسی فردی و اجتماعی مردم ایران می باشد.

در یک نگاه اجمالی باید گفت شیوع موادمخدر در کشور ما بویژه تریاک ومشتقات آن ایرانیان از جمله برنامه های استعماری بیگانگان بوده است که توانستند با استفاده از زمینه های روانی موجود،نا    آگاهی و جهل،فرهنگ عمومی غلط و آداب ورسوم خرافی و اعتقادات سطحی که به علت ریشه دار بودن استبداد وآموزشهای نادرست در جامعه ریشه دوانیده بود،استعمال مواد مخدر را گسترش دهند ونسلهای پی در پی را به این مواد خانمانسوز آلوده سازند،تا آنجا که استفاده و استعمال مواد مخدر بویژه تریاک بصورت علنی ودر محافل عمومی ومهمانی ها متداول شد و در بعضی مناطق ایران حتی نشانه نوعی احترام و پذیرایی به شمار می رفت.

ادامه این وضعیت در جامعه ما تا سالهای 1300 کار را به جایی رساند که کشت خشخاش و حتی اعتیاد به موادمخدر و استعمال آن در علن ،نه تنها جرم بشمار نمی رفت بلکه قبح اجتماعی و اخلاقی آن بویژه نزد اشراف و خوانین و زمین داران نیز فرو ریخت.

طبیعی بود که گسترش اعتیاد در بین مردم پیامدهای سوء اجتماعی و خانوادگی و اقتصادی فراوانی را بدنبال داشت و نهایتا دولت را با دشواریهای اساسی مواجه نمود وبه جستجوی راه حل واداشت.از جمله راه حلهایی که دولت پیش گرفت وضع قانون در زمینه تریاک وسایر موادمخدر مانند بنگ وچرس بود که آن روزها در ایران متداول بود.سابقه قانونگذاری در باره جرائم مواد مخدر را باید درپرتو همین وضعیت تاریخی ایران در دوران معاصر مطالعه کرد.

تاریخچه قانونگذاری درزمینه مواد مخدر در ایران را میتوان به سه دوره به شرح ذیل تقسیم نمود:

1-از ابتدا تاسال1334 هجری شمسی

2-از سال1334تاپیروزی انقلاب اسلامی

3-از پیروزی انقلاب اسلامی به بعد

محور اصلی قوانینی که قبل و پس از انقلاب در زمینه مواد مخدر تصویب شده،تشدید مجازات مرتکبین مواد مخدر است و کمتر به مسئله پیشگیری از قاچاق توجه شده است.در واقع قوانین مرتبط به مواد مخدر،یکی از عناصر تشکیل سیاست جنایی کشور نیز بشمار می روند که باید متضمن پیشگیری و مبارزه  با جرائم،هردو،باشند.اما متأسفانه درکشورمابیشتربه جنبه تنبیهی و مجازات متخلفین تاکید شده است.مبارزه با مسئله مواد مخدر وحل آن بویژه در کشورهایی که سطح فرهنگ عمومی پایین است و مردم دچار جهل می باشند،محتاج برنامه ریزی  جامع وفرا گیر است که هدف  آن ارتقاع سطح آگاهی عمومی باشد ودر کنار آن نیز باید برنامه های اشتغال وتفریح جوانان وخانواده‌ها فراهم گردد.مجازات مرتکبین جرائم مواد مخدر بویژه معتادین باید به عنوان آخرین راه حل در نظر گرفته شود و بافرد معتاد به عنوان بیمار برخورد شود که محتاج درمان ومراقبت است.بدیهی است مجازات قاچاقچیان بزرگ وسوداگران مرگ وتباهی امری دیگری است که هیچکس مخالف آن نیست.اما متاسفانه از ابتدای قانون گذاری در ایران در باره مسئله مواد مخدر، نگاه مسئولین نگاه مجازات و تنبیه بوده است تا آموزش وکمک رسانی وپیشگیری .

تردیدی نیست که مهمترین برنامه برای مبارزه با مواد مخدر، پیشگیری است که خود  مستلزم اجزاءِ گوناگونی از قبیل آموزش ایجاد اشتغال،برنامه‌های تفریحی وسرگرمی برای جوانان ومهمتر از همه مبارزه با علل گسترش مواد مخدرگفته اند مهمترین علت رو کردن به این مواد آن است که شخص مواد مخدر را جایگزین کمبودها ودرمان هراسهاو شکستهای خود می داند وبرای التیام آلام درونی وکسب آرامش،آن‌را استعمال می کند.

بنابر این برای مبارزه با این مواد خانمان سوز وتباه کننده اولاً باید امنیت اجتماعی و فردی چنان فراهم باشد که افراد ،دچار هراس وبیم از آینده یا محیط پیرامونی نباشند واحساس آرامش داشته باشند ودر مواردی که شخص به دلایلی با چنین احساسی مواجه میشود وسائل وابزارهای لازم برای مقابله با ان فراهم باشد تا نیازی به پناه بردن به مواد مخدر نباشد .( پیشگیری )

وثانیاْ اگر فردی به دلایلی آلوده به مواد مخدر شد باید موجبات معالجه موثربه آسانی در دسترس باشد.(درمان)  .

تعاریف

اما مواد مخدر چیست؟ و به چه موادی ، مواد مخدر اطلاق میشود؟

این سؤالی است که قبل ازپرداختن به انواع مواد مخدرباید به آن پاسخ داد. اصطلاحاْ مواد مخدر به کلیه مواد طبیعی وشیمیایی گفته می شود که اعتیاد آور باشد.با عنایت به اینکه در تعریف مواد مخدر از دیدگاههای مختلف نظرات و تعابیر متفاوتی ابراز شده است . لذا به مواردی از آنهابه شرح ذیل اشاره می شود.

الف): علم پزشکی: این علم در تعریف مواد مخدر اینطور می گوید:

‹‹ کلیه داروهایی که مصرف آن روی مغزوسلسله اعصاب اثر می گذارد و فعالیت آنان را تغییر  می دهد مواد مخدر خوانده می شود››

ب):‹‹ مواد مخدر موادی هستند که مصرف آنها در انسان حالت لذت و خوشی کاذبی بوجود آورد، و وابستگی جسمی و روانی ایجاد نماید.››  ( کتاب پژوهشی نو در مواد مخدر)

ج):سازمان بهداشت جهانی مواد مخدر را اینگونه تعریف نموده است.

‹‹ دارو یا ماده مخدر در مفهوم کلی آن هر ماده یا ترکیبی از چند ماده شیمیایی است که از جمله مواد مورد نیاز بدن برای بقائ سالم آن بشمارنرفته و مصرف آنها احتمال تغییری در کارکرد بیولوژیکی و حتی ساخت بیو لوژیکی بدن را مطرح می سازد.››

ملاحظه می شود اگر به تعریف فوق مواد غیر شیمیایی نیز افزوده شود تعریف نسبتاً کامل و فرا گیر از مواد مخدر و داروهای اعتیاد آفرین بدست خواهد داد.

تعریف اعتیاد

در تعریف اعتیاد نیز همه نظرات بصورت واحد ابراز نگردیده که به عنوان نمونه به مواردی چند اشاره می شود.

الف):وابستگی جسمی و روانی که انسان با هر درجه وشدت به یک ماه خارجی، بخصوص ماده مخدر یا الکل پیدا می کند،بصورتی که قطع آن به آسانی قابل تحمل نباشد.(کتاب پژوهشی نو در مواد مخدر واعتیاد)

ب):‹‹اعتیاد عبارت است از تحمل اکتسابی بدن در مقابل ماده مخدر مصرفی و بی اثر شدن آن مقدار در اثر تکرار مصرف آن بطوری که فرد برای جلب رضایت ماده مخدره بیشتری را طلب نماید.›› (کتاب ویژه آموزش تخصصی تکمیلی)

بخش بهداشت سازمان ملل با توجه به عوارض جانبی واجتماعی اعتیاد تعریفی به این شرح ارائه نموده است.

ج): ‹‹ اعتیاد عبارت است از مسمومیت مزمن یا ادواری در یک فرد و یا یک اجتماع که در اثرمصرف   بی رویه ومکرر یک یاچندفراورده طبیعی یا مصنوعی مخدرایجادمی گردد ومشخصات آن‌عبارتست‌از:

1- احساس خوشی ونشئگی و دگرگونی حالات روان پس از مصرف

2- زیاده گرایی وتمایل به بالا بردن مقدار مصرف به علت تحمل مقادیر معمولی

3- بدست آوردن ماده اعتیاد آور به هرشکل و هروسیله که ممکن باشد.

4- وابستگی به اثار روانی وجسمانی آن ماده

علائم اعتیاد به مواد مخدر

علائم اعتیاد بسته به نوع ماده مصرف شده،مقدار آن و شخصیت معتاد (سن،جنس،وضعیت جسمی وروانی و.... )فرق میکندو عموماً آثار روانشناسی که بلافاصله دیده میشود به شرح ذیل می باشد.

1- تخفیف حرکات ارادی    2- نقصان میل جنسی    3- خواب آلودگی( رویای خوش )  4- تسکین درد

5- انبساط خاطر همراه بااحساس آرامش 6- رویا های شیرین ومطبوع   7- احساس مبهم از زمان ومکان

شناسایی انواع مواد مخدر:

شناسایی انواع مواد مخدر بستگی به تاثیری که آن مواد برجسم و روح مصرف کننده  میگذارد ، دارد.

لذا کلیه موادمخدر شناخته شده فعلی رابرحسب‌تاثیرآنها برمصرف کننده به شرح زیر تقسیم بندی می کنند:

1- موادمخدر  سستی زا: مواد مخدر سستی زا موادی هستند که مصرف آنان بر روی سلسله عصاب مصرف کننده تاثیر گذاشته در نتیجه فعالیت فکری و بدنی  او را کند می نماید.

2- مواد مخدر توان افزا : مواد مخدر توان افزا موادی هستند که مصرف آن بر روی سلسله اعصاب تاثیر گذاشته در نتیجه فعالیت فکری وبدنی مصرف کننده را بیشتر می کند و باعث هیجان او می شود.

3- مواد مجدرتوهم زا: مواد مخدر توهم زا موادی هستند که مصرف آن بر روی سلسله اعصاب تاثیر می گذارد و باعث اختلال در فعلیت فکری و بدنی مصرف کننده شده بطوری که فرد دچار اوهام بصری وحسی میشود. این مواد را ‹‹هالو سینوژن›› هم می گویند.

مواد مخدر را از نظر تولید نیز می توان به دو دسته تقسیم کرد.

الف) مواد مخدر طبیعی: مواد مخدر طبیعی موادی هستند که ریشه و منشا گیاهی داشته واز ریشه،ساقه،برگ ویا میوه گیاهان و درختان بخصوصی گرفته می شود.

ب): مودمخدر مصنوعی : مواد مخدرمصنوعی موادی هستند که بصورت مصنوعی در آزمایشگاهها تهیه می شوند و یا از برخی از مواد مخدر طبیعی با تغییر فرمول شیمیایی آنها در آزمایشگاهها تهیه    می شود. به عبارت دیگر مواد مخدر مصنوعی در طبیعت وجود ندارند بلکه ساخته دست بشر هستند.

چون شناسایی تمام مود مخدر از حوصله این این مقاله خارج است لذا به مهمترین آنها اشاره میشود.

1- مود مخدر سستی زا:این نوع مواد به دو دسته تقسیم می شود:

الف) طبیعی مانند: تریاک، مرفین و سایر مشتقات تریاک

ب) مصنوعی مانند:هروئین،متادن، نر متادن، پتیدین، انواع و اقسام قرصهای مسکن و آرام بخش.

2- مواد مخدر توان افزا: این نوع مواد مخدر نیز به دو دسته طبیعی و مصنوعی تقسیم می شوند.

الف) طبیعی مانند: برگ کوکا، کوکائین، برگ و ساقه های برخی درختان مثل خات ، کراتم و....

ب) مصنوعی مانند: آمفتامین ها ، متیل آمفتامین ، ترکیبات آمفتامین ها و اسید باربیتوریک .

3-مواد مخدر توهم زا: مواد مخدر توهم زا هم به دو صورت طبیعی و مصنوعی وجود دارند.

الف): طبیعی مانند: مسکالین ، جو سیاه آفت زده ، برخی از قارچهای حاوی مواد توهم زا، دانه های نوعی نیلوفر وحشی، مصرف حشیش به مقدار زیاد.

ب): مصنوعی مانند: ال . اس . دی (L.S.D ) ، دی اتیل تری پتامین  (D.E.T ) ، دی متیل تری پتامین ( D.M.T )

همانطور که ملاحظه می شود مواد مخدر اعم از مواد مخدر سستی زا، توان افزا، و یا توهم زا یا بصورت طبیعی در طبیعت وجود دارند یعنی منشأ گیاهی دارند ویا اینکه با تغییر در فرمول شیمیایی مواد مخدر طبیعی توسط انسان ویا کلا ساخت مواد جدید در آزمایشگاهها تولید می شوند.

لذا ضرورت دارد مختصری در خصوص نحوه تولید و شناخت وتعاریف مواد مخدر مورد بحث مطالبی مطرح گردد.

یکی ازاولین اقدامات هرقانونگزاری درجهت مبارزه باموادمخدرشایدجلوگیری ازکشت موادمخدرباشد.

زیرا در جامعه‌ای که مواد مخدر کاشته، در سطح کلان بطور طبیعی تولید می شود.نمی توان اصولاً از مبارزه بحثی به میان آورد .لذا درقوانین داخلی ماودر معاهدات بین‌المللی به این موضوع در اولین مواد قانونی اشاره شده و به منع هرگونه کشت مواد مخدر توجه خاصی شده است.

منظور از کشت یا کاشت مواد مخدر هر گونه عملیاتی است که منجربه تولید طبیعی مواد مخدر می‌شود و شامل همه مراحل زراعت اعم از کاشت، داشت وبرداشت می شود.

کشت خشخاش:آنچه از دیر باز در کشور ما کشت می‌شود،خشخاش بوده است. خشخاش از گیاه کوکنار بدست می‌آید وبه صورت گیاهی با ساقه های بلند سرشاخه های گرز مانند است که از شیره حاصله از گرزآن تریاک استحصال میشود.

کشت شاهدانه:این گیاه در مناطق بسیاری از کشور های آفریفایی،آسیایی،اروپایی وآمریکای شمالی کشت میشود واز آن ،حشیش،بنگ،ماری جوانا،چرس و.... بدست میآید .این گیاه به دو جنس نر وماده تقسیم میشود که طول درختان نر بیشتر از درختان ماده است و تنها از نوع ماده آن که ارتفاع آن کمتر وشاخه های پر گل وشاهدانه زیادی ،صمغ وروغن دارد.برای تهیه مواد مخدر قابل استفاده است.در واقع تنها از برگهای بالاتر ماده زرد رنگ وچسبندهای به دست می اید که بعداً سخت وسیاه میشود وبوی آن به عطر نعنا شبیه است .این ماده بهترین بخش گیاه وبه حشیش معروف است.

حشیش‌اثرمخربی‌برروان‌انسا‌ن‌داردواثرتخریبی‌آن‌مستقیماًبرمغزتاثیرمی‌گذارد،درحالی‌که‌تریاک‌وابستگی فیزیکی‌وجسمانی‌اش بیشتراست ولی‌درمصرف حشیش‌فردمعتاد وابستگی روانی‌پیدا می‌کند.از این رو گفته شده است که مصرف حشیش پلکانی برای ورود به مصرف مواد مخدر خطرناکتر مانند مرفین،هروئین و ال.اس.دی میباشد.

دانه شاهدانه را ‌اکثر مردم می‌شناسند ودر مصارف گوناگون غذایی وگیاه درمانی آن را تجربه کرده‌اندومصارف مجاز آن هم زیاد است.

کشت کوکا

کوکا درختی است با برگهای بیضی شکل که بلندی درخت(بوته)گاهی تا سه متر میرسد ودر مناطق گرمسیری می روید، این درخت که بیشتر در آمریکای جنوبی،جنوب شرقی آسیا ،تایوان ،آفریقا وبرخی مناطق دیگر کشته می‌شود.از برگ کوکا ماده مخدر کوکائین استحصال می‌شود.کوکائین نیز ماده مخدرقوی وخطرناکی‌است وبیشتردربین افراد متشخص ومتمول رایج است.خوشبختانه درکشورمارواجی نداردواگرهم موردی‌دیده شده یاکشف‌گردیده‌است.ازخارج‌کشوربطورقاچاق واردایران شده است.خوشبختانه کشت کوکا درکشورمان دشوار است.مگر به‌صورت بالقوه دربعضی نقاط کشوریا به صورت گلخانه ای .