جبهه های جنگ در طول 8 سال دفاع مقدس شاهد حضور دانش آموزان پرشور و نشاطی بود که با نیتی مقدس، از سنگر مدرسه پای در جبهه های نبرد نهادند. مطمئنا بخش مهمی از این حضور مرهون زحمات و انگیزه زایی بوده که معلمین گرامی متقبل شده، علاوه بر حضور مستمر و مستقیم در جبهه های جنگ به تشویق دیگر واجدین شرایط به حضور در این دفاع مقدس می پرداختند. این شورانگیزی در جوانان به حضور موثر آنان در جبهه های جنگ می انجامید و کسانی که شرایط این حضور را نداشتند نیز این انگیزه و شوق حضور در پشت جبهه و بخصوص پایگاه های مقاومت را می یافتند و بدین ترتیب دفاع مقدس به عرصه شورانگیزترین حماسه مشارکت مردمی تبدیل گشت.
حضور پرشور در جبهه های جنگ:
برابر آمار، پرشورترین حضور در جبهه های جنگ از آن دانش آموزان بوده است.
طی سال های 59 تا 66، تعداد 366697 نفر از این عزیزان در جبهه های جنگ حضور یافته از این میان 17296 تن به شهادت رسیدند.
تقدیم 2328 نفر جانباز، 1110 نفر آزاده و 2063 نفر مفقودالاثر به آستان انقلاب اسلامی بخش دیگری از این حضور حماسی دانش آموزان در حماسه 8 سال دفاع مقدس بود.
خاطرات حضور نوجوانان 13 ساله در جبهه های جنگ، هنوز از ذهن ها زدوده نشده است، صحنه هایی که دیدنش موجی از نشاط و شوق حضور در جبهه های جنگ را در سایرین به وجود می آورد و افتخار و تجلیل عمومی را نثار ایشان می کرد.
خاطرات مربوط به کسانی که با دستکاری در شناسنامه های خود و جعل امضای والدین، خود را به خطوط مقدم نیرو می رساندند هنوز شهره در جهان است و جهان به این روحیه عظیم جوانان و نوجوانان ایران باید غبطه ابدی بخورد.
ب: حضور فعال در پایگاه های مقاومت:
حضور در جبهه تنها وظیفه دانش آموزان نبود بلکه آنان این مسئولیت سنگین را نیز به دوش خود احساس می کردند که عقبه نیروهای خودی را که عبارت از پایگاه های مقاومت بود، نیز تقویت نمایند. از این رو تقویت این پایگاه ها در دستور کار شرعی - ملی این عزیزان قرار داشت و هنوز خاطرات گشت های شبانه و برقراری ایستگاه های بازرسی که با هدف تعمیق امنیت شهروندان صورت می گرفت در ذهن ها باقی مانده است. گشت هایی که در آن حضور نوجوانان در کنار پدران میانسال افتخارآمیز بود و دیدن آن صحنه ها، موجی از شعف و شور را بر دل ها جاری می ساخت.
ج: حضور جدی و موفق در سنگر تحصیل:
دانش آموزان شریف ایران در کنار آن که جنگ را به فرموده امام عزیزشان در راس همه امور می دانستند اما از رسالت و تکلیف آموزش و علم اندوزی نیز غفلت نکردند. آنان به تحصیل و حضور در جبهه به عنوان دو تکلیف مقدس می نگریستند که باید در کنار هم بدان عمل می شد. در شرایط انتخاب، سنگر جبهه را به سنگر مدرسه ترجیح می دادند اما هیچ گاه از وظیفه اول و اصلی خود که آموزش و تحصیل بود غفلت نمی کردند و چه بسیار دانش آموزانی که در خطوط جبهه نیز به ادامه تحصیل می پرداختند. این تلاش و حضور جامع، از دانش آموزان قدرتی مرجع و مدبر ساخت تا همگان به دوراندیشی و جامع نگری ایشان ایمان آورده و بر خویش ببالند که فرزندانی دارند که به همه امور، با نگاه عمیق می نگرند.
حضور فعال در عرصه تدارکات جمع آوری کمک های مردمی، اختصاص کمک مالی و مادی به رزمندگان اسلام و حتی ایجاد ارتباط روحی و مکتوب با رزمندگان، بخش دیگری از اقداماتی بود که دانش آموزان شریف در طول 8 سال دفاع مقدس به آن دست می زدند.
زنده نگهداشتن یاد و حادثه شهادت دانش آموز بسیجی، شهید فهمیده از اصالت های دفاع مقدس است
شق و شور، طراوت و پاکی، شجاعت و سرسختی، استقلال طلبی و عدالت خواهی، ایثار و از خود گذشتگی، استعداد و توانایی، و ... از جمله ویژگیهایی هستند که سراسر وجود هر جوانی مالامال از آنهاست. در دوران جوانی روح عرفان، اخلاق و معنویت متجلی شده و جوانان آماده پذیرش فضیلت ها و ارزشهای الهی میشوند و زمینه های کمال طلبی در آنان بروز می کند؛ از اینرو بخش متنابهی از سرمایه گذاری ها و برنامه ریزی های دست اندرکاران امر تعلیم و تربیت و تلاشگران عرصه های فکری و فرهنگی متوجه این قشر می باشد؛ و محور اساسی سیاست گذاری های فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و مخاطب اصلی رسانه های جمعی همواره جوانان بوده و خواهند بود.
ویژگیها و استعدادهای نهفته در وجود جوانان مناسبترین زمینه برای طراحی و ایجاد هرگونه تغییر و تحول فردی و اجتماعی است، بطوریکه چرخ های انقلاب ها و تحولات متعددی توسط این گروه به حرکت درآمده و سرعت می گیرد. کنکاش در تاریخ ملل مختلف و از جمله جریانات حاکم بر جهان در طول سالیان گذشته مؤید این مدعاست. بخش انبوهی از بازیگران و نقش آفرینان حوادث مختلف جوانان بوده و امکانات و انرژی های بسیاری مصروف جذب و هدایت آنان بسمت اهداف معین (اعم از مثبت و منفی، ارزشی و ضد ارزشی) شده است.
هشتم آبان روز نوجوان در ایران یادبود شهادت نوجوانی است که در نوجوانی بیکباره قله های شرف و انسانیت و غیرت را پیمود، که چه بسیار اهل ریاضت و سیر و سلوک در پیمودن این راه پر فراز و نشیب بر این رهگذر الهی غبطه می خورند.
شهید "فهمیده" یکی از هزاران نونهال فهمیده، و دانش آموز بسیجی کشور ماست که با نثار خون پاک خویش بر طراوت و سرخی خون شهدای انقلاب اسلامی و جنگ تحمیلی افزود. وی دوران کودکی و نوجوانی خود را به صورتی سپری کرد که همواره آبستن حادثه ای بود. حوادثی که در شکل گیری شخصیت او مؤثر واقع شد. او با سرمایه عظیمی از فهم و درک و درایت انقلابی و اسلامی خویش و به دنبال طوفان حوادث انقلاب، وارد جنگ تحمیلی شد و با وجود کمی سن، خود را به خونین شهر قهرمان رساند و با اقدامی آگاهانه و شجاعانه، نام خود را در دفتر شهیدان هماره زنده تاریخ ثبت کرد.