در نگاه اول واژه نیروزا به معنای هر چیزی است که به فعالیت بدن کمک کند. متأسفانه، هماکنون اکثر مردم گمان میکنند که تمام مواد نیروزا باید دارو باشند.
در نگاه اول واژه نیروزا به معنای هر چیزی است که به فعالیت بدن کمک کند. متأسفانه، هماکنون اکثر مردم گمان میکنند که تمام مواد نیروزا باید دارو باشند. مثال برجسته استفاده از این مواد در بازیهای المپیک ۱۹۸۸ سئول نمایان شد. هنگامی که مدال طلای بن جانسون دونده کانادایی و دارندهٔ رکورد جهانی ۱۰۰ متر، به خاطر مصرف استروئیدهای آنابولیک بازپس گرفته شد.
اینکه فکر کنیم داروها تنها راه بهبود پتانسیل کاری هستند بسیار اشتباه است؛ زیرا برنامههای تمرینی جسمی و روانی، شرایط آب و هوایی مناسب و یا رعایت مسائل تغذیهای راندمان شخص را افزایش میدهد.
قوانین اکثر ورزشها در مورد اجازه مصرف داروها و مواد نیروزا کاملاً اختصاصی است. یقیناً از نظر فلسفه استفاده از این مواد، به نظر میرسد این قوانین برای گروههایی نسبت به گروههای دیگر غیرمنصفانه باشد. به عنوان مثال، ورزشکار ثروتمند میتواند در ارتفاع بالا در یک دوره طولانی تمرین کند در صورتی که ورزشکار فقیرتر ممکن است مجبور به استفاده از دوپینگ خون شود. نتیجهٔ پایانی یکسان است بهبود ظرفیت حمل اکسیژن اما اولی مجاز و دومی غیرقانونی است.
ورزش مدرن امروز یک مشکل دارد. اکثر قوانین آن (و همچنین فلسفه حاکم) برای جامعهای پایهگذاری شده که به طور قابل ملاحظهای با جامعهای که ما در حال حاضر در آن زندگی میکنیم تفاوت دارد. در حالی که بازتاب تعدادی قوانین با گذر زمان تغییر کرده است اما فلسفه بنیانی آن اساساً مربوط به زمانهای گذشته است.
ورزش حالا یک تجارت بزرگ است و احتمالاً یکی از بزرگترین صنایع رشد یافته در قرن حاضر میباشد. منسوجات وابسته، تولیدکنندگان کفش و وسایل، تأمین کنندگان تسهیلات (نظیر ساختمانها) و صاحبان صنایع نو و جدید به هیچوجه مایل نیستند که عقربههای ساعتشان در جهت عکس حرکت کند. عصر سوداگرایی تفاوت بزرگی را ایجاد کرده است، عده زیادی به ورزش به عنوان شغلی با درآمد بالقوه فوقالعاده نگاه میکنند. بسیاری از فیلسوفان آماتور از جمله خود من به این نکته باور دارند که ورزش در دنیای امروز نقش جنگ (مبارزه) را به عهده گرفته است و میادین المپیک حالا صحنههای جنگ و کارزار است. اگر چنین فلسفهای صحیح باشد، بنابراین ممکن است که قوانین جنگ در اینجا حاکم باشد و تقریباً هر چیزی که به سمت حمایت و پشتیبانی از پیروزی گام بردارد مطلوب و پسندیده است. در اینجا بین فلسفه دکوبرتن و فلسفه بالا تضادها و اختلافاتی وجود دارد که برای نسلهای بعدی دنیای ورزش باید این موضوع مشخص شود. احتمالاً الان خیلی دیر است که پیشنهاد کنیم ورزش شبیه فعالیتی ساده در باشگاهی خاص است که شخص ورزشکار مجبور است یا قوانین باشگاه را رعایت کند یا آنجا را ترک نماید. ورزش میباید نظرات جاری جامعه را منعکس کند اما باید این آمادگی را نیز داشته باشد که موقعیت و وضعیت بهتری را نسبت به آنچه به ارث برده به نسل بعدی منتقل کند. در حال حاضر بسیاری از مردم در مورد این مسئله که ورزشکاران نسل بعدی خط مشی بهتری برای پیشرفتهای ممتد به ارث ببرد به شدت دچار شک و تردید هستند. عمده نگرانی آنها از این بابت است که نسل ورزشکار حاضر، ورزشکاران در دورهٔ فعلی سریع پولدار شدن را به عنوان هدف خود میدانند تا اینکه نگران آینده ورزش باشند.
با وضعیت نابسامانی که وجود جوایز مالی خوب انتظار افراد موفق را میکشد، جای شگفتی نیست که بعضی با فلسفه پیروزی با هر قیمتی از روشهای نادرست استفاده کنند. آنچه در پی این فلسفه میآید اعتیاد دارویی در بین ورزشکاران است. مصرف دارو برای افزایش و بالا بردن کارآیی در ورزش مسئلهٔ جدیدی نیست. در بازیهای یونان باستان، کسانی که از میان رژیمهای غذایی خاص، از ترکیبات افزایشدهنده کارآیی استفاده میکردند گناهکار شناخته میشدند. اخیراً در یک برنامهٔ تلویزیونی که از کانال آمستردام پخش میشد اسنادی از مصرف دارو در بین ورزشکاران در دورانهای مختلف ارائه شد. حتی در زمانهای نه چندان دور ورزشکاران به دنبال معجون جادویی که بعداً شامل الکل و نیکوتین بود میگشتند. اما در حال حاضر وضعیت بسیار پیچیدهتر است و به بالاترین تکنولوژیها جهت تعیین سطح مصرف و نوع داروهای مصرفی نیاز است. هماکنون مسئلهٔ دوپینگ حالت جزایی دارد و ورزشکاران متخلف همیشه دو پله جلوتر از پلیس (آزمونگرهای دوپینگ) قرار دارند. به نظر میرسد در آیندهای نزدیک این مشکل به راحتی قابل حل نباشد.
● انواع دارو
دارو های افزایش دهنده عملکرد و راندمان را میتوان به ۱۰ گروه اصلی تقسیم کرد. هر یک از این گروهها به منظور ایجاد اثر خاصی در ورزش مورد استفاده قرار میگیرند که برخلاف اهداف فعالیتهای ورزشی است.
▪ آرامبخشها
آرامبخشها به منظور کاهش اضطراب، کاهش فشار روحی و قرار دادن ذهن در حالت استراحت و آرامش بدون صدمه به اعمال مغزی مورد استفاده قرار میگیرد. این داروها به علت داشتن اثر آرامشبخش حالات تهاجمی فرد را سرکوب میکنند، بنابراین به میزان جزیی برای ورزشهای تهاجمی مصرف میشوند. اگرچه استفاده از آنها در ورزشهایی نظیر تیراندازی با اسلحه و کمان به خوبی ثابت شده است.
▪ بیحس کننده های موضعی
بیحسکنندههای موضعی در طیف وسیعی از ورزشها نظیر فوتبال، راگبی، هاکی و مانند آنها مورد استفاده قرار میگیرد. این گروه برای از بین بردن درد ناشی از یک صدمه به وسیله فلج ساختن پایانههای اعصاب حسی مورد استفاده قرار میگیرند و بنابراین شخص را قادر میسازد تا بدون هیچگونه احساس دردی مسابقه را ادامه دهد. حتی اسپری یخ نیز در این گروه قرار میگیرد اگرچه اکثر اوقات لازم است بیحسکنندههایی با دوره بیحسی طولانیتر تزریق شود. به علت اینکه استفاده از آنها باعث میشود که فرد علیرغم داشتن آسیب به فعالیت خود ادامه دهد. بنابراین مصرف آنها میتواند خطرناک باشد و شدت آسیب را افزایش دهد.
▪ محرک های قلبی
محرکهای قلبی برای افزایش برون ده قلبی مورد استفاده قرار میگیرند که این کار با اثر روی نیروی انقباض قلب صورت میپذیرد. این داروها باعث بهبود گردش خون در تمام دستگاههای حیاتی بدن به خصوص کبد میشوند که به نوبهٔ خود مقدار انرژی در دسترس را در اکثر سطوح تمرینی افزایش میدهد. به نظر میرسد استفاده اصلی از آنها در مسابقات کوتاه مدت باشد. من هرگز مصرف آنها را در ورزش ندیدهام، هر چند مصرف بعضی از این داروها در بین ورزشکاران مشاهده شده است.
▪ آرامبخشهای قلبی
برخلاف محرکهای قلبی، آرامبخشها برای کاهش عملکرد قلب در طول تمرینات مورد استفاده قرار میگیرد و قلب را برای فعالیتهای شدید آماده نگه میدارد. هنگامی که اثر آرامبخشها درست قبل از شروع مسابقه از بین برود یک اثر شارژ (جبرانی) فوقالعاده (super charged) تجربه میشود.
▪ داروهای ضد پارکینسونی
این داروها برای درمان بیماری پارکینسون استفاده میشوند. در این بیماری مبتلایان جهت آغاز و کنترل حرکات بدن به دلیل از بین رفتن تون عضلات دچار مشکل میشوند. فنجان در حال لرزش یک علامت برای تشخیص بیماری است. توسط این داروها کنترل بیماری امکانپذیر است زیرا باعث کاهش سفتی عضلات میشوند و هماهنگی حرکتی و تعادل را بهبود میبخشند. این مسئله مطمئناً برای فردی که قبلاً کنترل میشده اما مایل به کنترل بیشتر باشد ارزشمند خواهد بود.