- آشنایی مقدماتی با استانداردهای مدیریت پروژه و استاندارد PMBOK2000
2- تعریف پروژه/ مدیریت پروژه/ برنامهریزی و کنترل پروژه
3- چارچوب دانش مدیریت پروژه/ انواع مدیریت پروژه/ فرهنگ مدیریت پروژه
4- مراحل و چرخه حیات پروژه
5- سیستمها/ فرهنگ و انواع ساختار سازمانی
تعاریف:
استاندارد:
مدرک شناحته شده توسط مؤسسهای شناخته شده برای استفاده مکرر و عمومی از راهنما و مشخصات یک محصول و قوانین مندرج در آن مدرک ( مقبولیت عامه)
- قانون:
مدارک تأیید شدهای حاوی مشخصات محصول، فرآیند یا خدمتی همراه با قیود اجرائی و اداری لازم (تبدیلیافته استاندارد)
- استاندارد های مدیریت پروژه:
British Standard- 6079, ISO 10006- 10007, APMI 2000, PMBOK 2000
- پروژه:
مجموعه تلاشهای موقتی برای تحقق یک تعهد و تقبل ایجاد یک محصول و ارائه خدمات مشخص
- مشخصات اصلی پروژه:
یکتائی بودن، موقتی بودن، تفصیل فزاینده
- مدیریت پروژه:
بکارگیری دانش، مهارتها، ابزار و تکنیکهای لازم در اداره جریان فعالیتها به منظور رفع نیازهای پروژه از طریق فرآیندهای آغازین، برنامهریزی، اجرائی کنترلی و اختتامی است.
امروزه فعالیتهای عمده و اصلی غالباٌ توسط سازمانها و مؤسسات در دو قالب " عملیات دورهای و مداوم" و " پروژه" اجرا میشوند. این دو قالب دارای مشخصات مشترکی هستند که برخی از مهمترین آنها عبارتند از:
· فعالیتهای عمده و اصلی آنها توسط نیروهای متخصص اجرا میشوند
· انجام فعالیتهای عمده با محدودیت استفاده از منابع کاری همراه است.
· فعالیتهای عمده و اصلی ابتدا برنامهریزی میشوند، سپس به اجرا گذاشته شده و تا پایان کار به صورت مداوم کنترل میگردند.
اختلاف عمده و اساس بین دو رویکرد فوق این است که عملیات، مداوم و مستمر هستند درحالیکه پروژهها موقتی و منحصر بفرد میباشند. اصطلاح " موقتی " بدین معنی است که پروژهها در زمانهای معین شروع و خاتمه مییابند و اصطلاح" مشخص " نیز به مفهوم این است که خدمت یا محصول موردنظر کاملاٌ تعریف شده و روشن بوده و از نتایج حاصل از اجرای پروژههای دیگر متمایز میگردند.
مشخصه " موقتی" بودن در پروژهها:
هر پروژه در زمان مشخصی آغاز و خانمه مییابد. پروژه زمانی خاتمه مییابد که به اهداف ( از پیش تعیینشده) نائل شده باشد و یا هنگامیکه مشخص شود اهداف پروژه قابل حصول نبوده و میبایستی پروژه خاتمه یابد. اجرای موقتی پروژهها، نه تنها لزوماٌ به معنی دوره کوتاه انجام آنها نیست بلکه بسیاری از پروژهها در طی سالهای طولانی به نتیجه میرسد، اما به هر حال زمان اجرای هیچ پروژهای نامحدود نبوده و اجمالاٌپروژه یک تلاش مداوم نیست. محصولات و خدمات منتج از اجرای پروژهها برخلاف دوره اجرای آنها عموماٌ موقتی نیستند.
یک مسئله دیگر درخصوص موقتی بودن پروژهها میزان حصول به نتایج ( و اهداف از قبل) پیشبینی شده آنها در موعد مشخص شده است. این موضوع بطور دائم توجه مسئولین پروژه را به خود مشغول میدارد و آنان همیشه در تکاپوی پاسخ به این سؤال هستند که آیا میتوانند پروژه را مطابق اهداف از پیش تعیینشده به اتمام برسانند؟ درحالیکه" اهداف عملیات دورهای" مطابق با آخرین شرایط و مستمراٌ به روزآوری شده و سپس به اجرا در میآیند.
مشخصه " یکتائی" نتایج پروژهها:
اجرای پروژهها انجام آن مجموعه فعالیتهای منحصر بفردی است که پیش از این انجام نشدهاند و این نشانه یکتائی آنها است. پروژه تهیه و تولید یک محصول یا ارائه خدمات، اگرچه ممکن است در یک گروه مشخص ( مانند طراحی نرمافزار) قرار گیرد، اما یکتا و منحصر بفرد است. پروژهها با متولیان، طراحان، موقعیت های زمانی، مکانی، مجریان و سایر مشخصههای گوناگون و متفاوت از یکدیگر اجرا می شوند لذا حتی وجوه اشتراک پروژهها از برخی جهات و یا حتی همه موارد برشمرده شده نیز نمیتواند یکتائی آنها را منتفی نماید.
مشخصه تفصیل فزاینده:
محصول یا نتایج پروژهها یکتا و منحصر به هر یک از آنها بوده و مشخصههای این نتابج منحصر به فرد میبایستی از ابتدا تا انتها بطور فزاینده بسط داده شود.
مفهوم " فزاینده" روند صعودی مستمر و بدون بازگشت و " تفصیل" نیز بسط توسعه یافته برای تکمیل تبیین میباشد.
تفصیل فزاینده مشخصههای محصول پروژه میبایستی حتیالامکان از همان ابتدای پروژه آغاز و به تدریج همزمان با تکمیل گروه مدیریت پروژه دقیق و کامل گردد. تفصیل فزاینده مشخصههای محصول پروژه میبایستی بدقت با تعریف محدوده پروژه ( مجموعه کارهایی که می بایستی برای نیل به اهداف پروژه انچام پذیرند) هماهنگ و متناسب باشد و همچنین تفصیل فزاینده مشخصههای محصول پروژه نمیبایستی موجب تغییر در تعریف محدوده مصوب پروژه گردد.
به عنوان نمونه در پروژه احداث یک کارخانه پتروشیمی ابتدا مشخصههای فرآیند کارخانه تبیین، آنگاه واحدهای اصلی فرآیندی با توجه به این مشخصهها طراحی میگردد. سپس این اطلاعات مبنا و معیار مناسبی برای انجام مهندسی پروژه اعم از طراحی مفهومی، پایه و تفصیلی جانمائی کل کارخانه (Detail plant layout) و همچنین طراحی مشخصههای فرآیندی و مکانیکی هر یک از دستگاهها و تجهیزات در واحدهای فرآیندی و سرویسهای جانبی کارخانه میباشد.
نتایج طراحی نقشهها و تهیه مدارک مهندسی، به مرور و بطور فزاینده تهیه و تولید نقشهها و مدارک خرید، ساخت و نصب (مانند نقشههای ایزومتریک) را بدنبال خواهد داشت. ( هنگام عملیات اجرائی تقسیر و تطبیق بین برنامه کاری و شرایط کاری بسیار ضروری و مبتنی بر اخذ تأییدات لازم میباشد) این تفصیل فزاینده مشخصهها در نهایت منجر به تولید نقشههای عین ساخت میگردد.
- دامنه عملیاتی پروژه ها و اعمال مدیریت بر آنها طیفی گستردهتر از محدوده خود آنها را دربرمیگیرد. گروه مدیریت پروژه میبایستی از این محدوده گسترده بخوبی مطلع بوده و فعالیتهای پروژه را از جهات گوناگون و بطور مستمر مدیریت نماید. البته این همه امری لازم برای موفقیت در کار بوده ولیکن کافی نیست.
- چهار عامل مؤثر ( طبیعت، کار، سرمایه و مدیریت) بسیار مهم هستند. از چهار عامل مذکور سه عامل اولیه در اکثر جوامع وجود دارد. لیکن ضرورتاٌ توفیق صنعتی، اقتصادی و فرهنگی را به همراه ندارد اما زمانی که این سه عامل اولیه در اختیار مدیر لایق و توانا قرار گیرد موفقیت و پیروزی را از آن جامعه یا سازمان خود کرده است