مقدمه
تاکنون میزان تولید برنج در جهان نتوانسته است جوابگری نیازهای مصرف کنندگان باهشد. علت این امر را باید در مسایلی همچون توسعه نیافتن زمین‌های مساعد کشت برنج، استفاده ناکافی از مکانیزاسیون در زراعت این محصول، ضعف مدیریت بهزراعی برنج، زیاد بودن سطح زیر کشت رقمهای بومی و کم محصول و کاهش سطح زیر کشت رقمهای پر محصول برنج جستو کرد. در کشور ما علاوه بر مسایل یاد شده و مشکلات عدیده دیگر می‌توان استقبال نکردن برنجکاران از کشت رقمهای برنج پر محصول ولی فاقد کیفیت مناسب نام برد. زیرا یکی از ویژگی‌های مهم و اساسی برای بازار پسندی و ذایقه پسندی در نزد مصرف کنندگان ایرانی داشتن کیفیت ظاهری پخت و تبدیل خوب در رقمهای برنج می‌باشد. موضوع بسیار مهم‌تر اینکه ح تی در صورت دستیابی به چنین رقمهای پر محصول و کیفی (نظیر لاین 4) که بخش عمده‌ای از رسالت تحیقیقاتی را محقق ساخته است، چنانچه صرفه اقتصادی و توسعه و ترویج این رقمهای جدید حمایت قرار نگیرد سطح زیر کشت چنین رقم‌هایی افزایش قابل ملاحظه نخواهد داشت و در نتیجه میزان کل تولید برنج کشور به علت استقبال نکردن کشاورزان گسترش ناکامی سطح کشت این گونه رقمهای پر محصول که حاوی کیفیت مطلوب می‌باشد افزایش چشمگیر نخواهد داشت.
با عنایت به اینکه کشور ما هنوز از لحاظ تولید برنج نیاز به واردات دارد و پشتوانه استقبال و امنیت غذایی در گرو خود کفایی در محصولات کشاورزی رقمهای جدید نظیر لاین 4، در آینده سطح زیر کشت چنین رقم‌هایی در منطقه و کشور افزایش یافته و قدم‌های برداشته شده در مسیر خود کفایی در ادامه فعالیت‌های تحقیقاتی نیز با سرعت و شتاب بیشتری تداوم یابد تا موجبات سریع‌تر به اهداف بلند مدت رسیدن به خود کفایی فراهم آید.
دستور العم ل فنی کاشت، داشت و برداشت لاین‌ها
برای دستیابی به این لاین‌ها از رقم باسماتی که یکی از بهترین رقمهای کیفی برنج در دینا می‌باشد. به عنوان یکی از والدین تلاقی استفاده شده است. لاین 4 پس از انجام دورگ‌گیری و رسیدن به خلوص در موسسه تحقیقات بین المللی برنج تحت عنوان لاین کیفی در سال 1373 به ایران وارد شد. این لاین پس از ارزیابی و در آزمایش مشاهده‌ای 185 لاین کیفی و مقایسه با رقم شاهد خزر مورد انتخاب واقع شدند و به هم راه 21 لاین انتخابی دیگر در آزمایش مقایسه عملکرد با همدیگر و رقمهای سپیدرود و بجار در سال 1374 مقایسه و مورد بررسی قرار گرفت. لاین مذکور در سال‌های بعد به همراه 6 لاین انتخابی و خزر و نعمت وارد آزمایش مقایسه عملکرد ناحیه‌‌ای و سازگاری شد. سپس به عنوان لاین برتر و دارای پایداری عملکرد خوب بهترین فا صله کاشت و مناسب‌ترین میزان کودی آن آزمایش بهزراعی سال‌های 1378 و 1379 تعیین شد. لاین 4 به منظور آشنایی کشاورزان و مروجان توسعه و ترویج کشت رقمهای جدید در سطح مزارع برنجکاران و در قالب طرح تحقیقی- ترویجی مورد کشت و ارزیابی قرار گرفت. نتایج حاصل از آزمایش‌های انجام شده نشان داد که لاین 4 با داشتن 5/5 تا 6 تن هکتتار شلتوک، از رقم های پر محصول و دارای عملکرد بالا بوده و با ضریب تبدیل حدود 70 درصد و برنج سالم بین 50 تا 52 درصد دارای کیفیت تبدیل مطلوب می‌باشد. مقدار آمیلوز آن بین 20 تا 25 درصد بوده به طوری که در گروه برنج‌های آمیلوز متوسط و دارای کیفیت پخت مط لوب قرار دارد. این لاین به علت دارا بودن طول دانه بیشتر از 7 میلیمتر از گروه برنج‌های صدری محسوب شده و دارای تیپ بوته ایده آ ل عطر و طعم مناسب ارتفاع مناسب بوته با حدود 105 تا 110 سانتی‌متر قد، طول دوره رشد 120 تا 125 روزه متوسط رس و تعداد پنجه 17 تا 18 عدد میباشند. لاین 4 علاوه برداشتن خصوصیات زراعی، مرفولوژی، کمی و کیفی مناسب مقاوم به ورس یا خوابیدگی بوته مقاوم به بیماری بلاست برنج است بنابراین قابل معرفی کشاورزان بوده و در صورت رعایت دستورالعمل فنی کاشت، داشت و برداشت تولید و درآمد کشاورزان افزایش خواهد یافت.
عملیات سبک و سنگین کردن بذور به منظور حذف بذور پوک و نارس و امکان استفاده از بذور سالم و قوی توصیه می‌شود. همچنین ضد عفونی بذور برای جلوگیری از خسارت بیماری‌ها با استفاده از محلول و ایتکس 40 درصد و یا سموم قارچ کش نظیر بنومیل و تیرام به میزان 3 در هزار پیشنهاد می‌شود. میزان بذر لازم برای کاشت در خزانه برای هر هکتار شالیکاری 60 کیلوگرم در هکتار در نظر گرفته شود.
تهیه خزانه به روش جوی و پشته ای پیشنهاد می‌شود. زیرا مقدار بذر مصرفی در این روش کمتر از خزانه سنتی است و مراقبت‌های زراعی از خزانه شامل آبیاری و مبارزه با علف‌های هرز به سهولت و به نحو مطلوب‌تری انجام می‌شود. بنابراین نشاهای تولید شده سالم‌تر و قوی‌تر میباشند. بذرپاشی در خزانه به طور یکنواخت انجام شود به طوری که بذور پاشیده شده بر روی همدیگر انباشته نشوند به عبارت دیگر از تراکم بیش از حد بذور اجتناب شود