مقدمه
کارخانجات تولیدی بعد از اخذ پروانه بهره برداری آماده هستند تا کالای ورودی را گرفته و شروع به کار کنند کارخانه آرد نیز بعد از اخذ این پروانه آماده دریافت گندم است تا شروع به فعالیت کند . و چون امروزه کل خرید گندم به وسیله اداره غله خریداری می شود اکثر کارخانجات آرد سازی با قرارداد با اداره غله کشور تعیین سهمیه می شوند . کارخانجات بسته به ظرفیت تولید کارخانه با اداره غله قرارداد می بندند سهمیه بر اساس تعهد سهمیه داده می شود .
گندم آورنده با حواله های اداره غله کشور وارد کارخانه آرد می شود با مقداری که حواله تعیین کرده به آن آرد داده می شود و رسیدی از کامیون دار می گیریم . با اخذ رسید از راننده کامیون مقدار حواله آرد داده می شود مقدار حقوق کارخانه آرد بر اساس تنی آردی است که در آخر ماه تحویل داده میشود .
دستمزد آسیابانی به وسیله سازمان حمایت از تولید و مصرف کننده تعیین می گردد و به وسیله اداره غله وجه آن پرداخت می شود
شرح عملکرد بخش اداری
گندم با کامیون هایی که راننده آن حواله ای از اداره غله به دست دارد وارد کارخانه می شود . راننده به بخش اداری مراجعه کرده و وارد دفتر مدیر تولید و یا سر شیفت می شود .
مدیر تولید کسی که تمامی مراحل کارخانه را اعم از دریافت گندم و تولید آرد و تحویل آن کنترل می کند . از طرف اداره غله به کارخانه دار سه دفتر مخصوص داده می شود به نام دفاتر واردات گندم , دفتر روزنامه و دفتر معین که در دست مدیر تولید است .
کارخانه ابتدا گندم وارد شده را وزن می کند بعد آن را تخلیه کرده و ذخیره می کنند .
اداره غله گندمی را که فرستاده تمامی مشخصات آن را که ضایعات آن مشخص شده و مشخصات آرد تولید شده تحویلی را در حواله ای که توسط راننده فرستاده شده مشخص کرده . پس در حواله میزان آرد تحویلی ونوع آرد آن مشخص شده تحویل مدیر تولید داده می شود . مدیر تولید تمام مشخصات حواله را وارد دفتر واردات گندم می کند که شامل شماره حواله , تاریخ ورودی ,وزن خالص گندم , میزان افت آن نوشته می شود .
در دفتر روزنامه نیز ریز ریز حواله ها با تمامی جزئیات آن در طی روز صادر می شود نوشته می شود . گندم بدین شکل پذیرفته می شود و در کارخانه تبدیل به آرد می شود .
حال برای تحویل آرد :
اداره غله حواله ای می دهد که کارخانه آردی با این مشخصات در اختیار خریدار قرار دهد. خریدار وارد کارخانه شده و به مدیر تولید مراجعه می کند . مدیر تولید بر اساس میزان حواله , تولید کارخانه , مقدار مورد نیاز خریدار را به صورت ماهانه یا روزانه یا هفته ای این مقدار آرد تحویل بگیرید . پس خریدار راننده کامیونی را معرفی می کند و مقدار درخواستی وارد کامیون کرده و تحویل داده می شود و رسیدی از کامیون یا راننده اخذ می شود که به آن رسید تعیدیه تحویل میزان حواله نامیده میشود . که این اطلاعات یعنی اطلاعات آرد صادر شده در دفتر روزنامه ثبت می شود .
مقدار حقوق کارخانه دار بر اساس تن آردی است که در آخر ماه تحویل داده می شود .
نرخ تبدیل یک تن گندم به آرد تعیین شده بعداز پایان هر ماه میزان تولیدی را به ادراه غله داده می شود و حقوق به وسیله اداره غله که زیر مجموعه اداره بازرگانی است وجه پرداخت می شود . به طور کلی گندم به طور امانت وارد کارخانه می شود . از تخلیه گندم تا بارگیری کیسه های آرد بر عهده کارخانه دار است پس اگر کارخانه به اندازه مورد نیاز محاسبه شده اداره غله آرد تحویل ندهد خود کارخانه باید جوابگو باشد و از طرف شورای آرد و نان این مسئله پیگیری می شود.
دفتر معین که توسط مدیر تولید نیز پر می شود در آخر ماه مشخص می کند که چند نفر خریدار وجود دارد و میزان آرد تحویل داده شده به این افراد نوشته شده است .
انواع آردها با سبوس گیری متفاوت انجام می گیرد . در حوله ها ذکر شده این درصد آرد تحویل داده می شود که نشاندهنده مقدار درصد سبوس در آرد است .
شرح عملکرد کارخانه
مراحل فراوری گندم در کارخانجات آرد سازی از بدو ورود کامیونهای گندم به کارخانه تا خروج کامیونهای آرد از کارخانه های آرد سازی بدین شرح می باشد .
اول باید بدانیم که کلیه گندم تولیدی کشور از نظر کیفیت یکسان نیستند و انواع گوناگون دارند و اغلب کارخانجات که به کیفیت آرد تولید شان اهمیتی قائل هستند سعی می کنند انواع گندمها را در انبارهای خاصی تخلیه کنند که در موقع آرد از انواع گندمها مخلوط جهت ارتقاء کیفیت آرد استفاده کنند .
و اما از بدو ورود کامیون گندم در انبار یا سیلوها جهت تخلیه و همچنین جهت کنترل گرد و خاک گندمهای در حال تخلیه دستگاههای مکنده شروع به کار و گردو خاک احتمالی گندم را به انبارهای ضایعات هدایت می کند . از این جاست که کار اصلی مراحل فراوری گندم به آرد شروع می شود یعنی گندم به وسیله تسمه نقاله یا الواتر به دستگاههای بوجاری پوستگیری , شن گیری ,تخمه علف گیر و غیره طی مراحل خاص هدایت و بعد از آن که تمام ضایعات از گندم جدا و گندم کاملا پاک می شود .
مراحل بعدی نم زنی به گندم شروع می شود متعاقب آن گندمهای نم زده جهت خراب و خشک شدن نسبی به سیلوهای خاصی هدایت که بعد از مدتی گندمها آماده آرد شدن می شود .فرق نم زدن با نزدن آن این است که اگر نم زده نشود کار جداسازی سبوس از گندم سخت تر می شود در نتیجه آرد سفید نمی شود .
گندمهای آماده آرد شدن در داخل دستگاهها به آرد تبدیل می شوند و وارد لوله هایی می شود که تعدادی کارگر سر هر کدام از آن لوله ها ایستاده اند آنها کیسه را به دور آن لوله با کمر بندی محکم می کنند و با فشار دادن یک دکمه اندازه ای آرد وارد کیسه می شود و با برداشتن دست از روی دکمه ورود آرد قطع می شود بعد آن کیسه را وزن می کنند هر کیسه kg 40 آرد دارد سپس از میزان کردن آرد داخل کیسه با چرخ صنعتی سر کیسه ها را دوخته سپس تعداد کارگر دیگر کیسه ها را داخل انبار قرار می دهند . تخلیه گندم با جک و بیل برقی صورت می گیرد و آرد آماده در داخل کیسه توسط نوار نقاله بالا برده می شود و کارگر دیگر در بالای کامیون کیسه را گرفته و در داخل ماشین جا سازی می کند .
کارخانجات انواع اقسام آرد را تولید می کنند که بعضی از آردها تولیدی از قبیل آرد صنعتی که مصرف آنها در کارخانه های ماکارونی , کارخانه بیسکویت سازی و قنادی ها و مقداری هم آرد خبازی تولید می شود که در اختیار نانوایی های شهر و روستا قرار می گیرد که بهترین نان از نظر کارشناسان پزشکی دنیا نانی است که صد در صد با سبوس طبخ شده باشد .
انواع آرد مثل آرد وارسی که سبوس ندارد بر اساس نیاز هر چه آرد سفید تر شود سبوس آن کمتر می شود . آرد خبازی سبوس بیشتری دارد که هر چه سبوس بیشتر باشد غذاییت نان بیشتر است . ضایعات گندم از هم جدا شده و به انواع مختلفی تبدیل می شود مثل چینه مرغی , کلوخ , تخمه علف , کاه و خاک به غیر از خاک همه ضایعات گندم مورد استفاده دامداری هاست برای تغذیه دامها و طیور .
بهداشت تمامی کارخانجات زیر نظر اداره بهداشت هستند از نظر تجهیزات , سلامتی کارگران , بهداشت کارگران و بهداشت محیط بررسی می شود تمام کارگران باید لباس مخصوص به تن داشته باشند .
مشکلات
ناهماهنگی بین اداره غله با اتحادیه نانوا
به موقع تحویل ندادن گندم و در مقابل اتحادیه خواهان آرد زیاد بوده زیرا با سرد شدن آرد کیفیت نان ارتقاء می یابد .
اگر سازمان غله بیش از حد خصوصا در فصل خاصی گندم فرستد و یا حواله صادر نکند کارخانه با مشکل روبرو می شود .
چون اداره غله گندم را می فرستد شاید گندم خوبی نباشد در نتیجه اختلاف گندمها و ترکیب آنها جهت بالا بردن کیفیت از دست کارخانه خارج می شود .
کارخانجات با تمام ظرفیت اسمی خودکار نمی کنند به همین دلیل برای آنها به صرفه نیست .
اگر گندم دیر برسد برای کارخانه دار هزینه دارد .
توقعات
گندم از انحصار اداره غله خارج شود و خریداری گندم را بر عهده کارخانه دار بگذارد و در عوض تحویل آرد در انحصار اداره غله باشد تا کارخانجات جهت ارتقاء آرد تولیدی دستشان باز باشد .
به عبارت دیگر علت عدم کیفیت نان فقط به این علت است که کیفیتی در آرد تولیدی کارخانجات نیست چون انگیزه در دریافت گندم و تبدیل به آرد و انتقال آن خلاصه می شود پس توجهی به کیفیت آن ندارند . اما اگر کارخانجات به طور خصوصی به دنبال گندم بوده سعی در بهبود کیفیت آرد تولیدی داشته و نتیجتا که کیفیت نان بهتر می شود .