تحقیق مقاله ضرورت استاندارد و شرایط آن

مقدمه

کیفیت مطلوب کالا و انجام صحیح خدمت از زمان آشنایی انسان با کمیت و خواص اشیاء همراه او بوده است. تا زمانی که تولید، دستی و غیر ماشینی و با استفاده از ابزارهای سنتی انجام می گرفت. تعیین کیفیت و تشخیص آن کار چندان مشکلی نبود و پی بردن به کیفیت تولید و خدمت با استفاده از حواس پنجگانه میسر بود اما با پیشرفت علوم، تکنولوژی، افزایش جمعیت، بالا رفتن میزان مصرف، ضرورت تولید انبوه و در نتیجه جایگزین شدن ماشین به جای انسان و ابزار دستی، دیگر سنجش کیفیت با استفاده از حواس پنجگانه و بدون داشتن آزمایشگاه و ابزار و توانائی های فنی امکان پذیر نبود و در نتیجه ایجاد تشکیلاتی را به همین منظور در کشورهای مختلف جهان من جمله جمهوری اسلامی ایران مطرح می سازد.

تاریخچه 

گذشته از پیشرفت تاریخی غیر مدون استاندارد در ایران اولین تشکیلات مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران با تصویب قانون اوزان و مقیاس ها در سال 1304 به لحاظ ضرورت تعیین ویژگی ها و نظارت بر کیفیت کالاهای صادراتی و وارداتی، ایجاد یک تشیکلات رسمی مورد توجه قرار گرفته و هسته اولیه تشکیلات سازمانی مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران به صورت اداره ای از وزارت بازرگانی وقت شکل می گیرد. در سال 1339 با تصویب قانون تأسیس مؤسسه استاندارد ایران، این مؤسسه کار خود را در چهار چوب هدف ها و مسئولیت های تعیین شده آغاز می نماید. مؤسسه در سال 1343 به عضویت سازمان بین المللی استاندارد ISO در آمده و این عضویت تا به امروز شکل به مؤثری ادامه دارد به گونه ای که در بیش تر کمیته های فنی بین المللی حضور فعال داشته و دبیرخانه بین المللی کمیته های فنی زیر در ایران مستقر است.

1- دبیرخانه کمیته های فنی زیر در ایران مستقر است

2- دبیرخانه کمیته فرعی واژه شناسی اطلاعات و اسناد

3-دبیرخانه کمیته فنی شرینده ها ( مواد فعال سطحی)

موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران علاوه بر عضویت در سازمان بین المللی استاندارد با سازمان های زیر همکاری دارد:

1- … کمیسیون بین المللی الکتروتکنیک

2- … سازمان بین المللی اندازه شناسی

3- عهد نامه راجع به دفتر بین المللی اوزان و مقیاس ها

4- انجمن جهانی سازمان های تحقیقات صنعتی و تکنولوژی

مهمترین وظایف و مسئولیت های اداره کل استاندارد و تحقیقات صنعتی یزد

1-تعیین، تدوین و نشر استانداردهای ملی به عنوان تنها مرجع رسمی کشور باستثنای مواد داروئی ( تدوین استانداردهای داروئی به عهده وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی می باشد، تدوین استانداردهای انرژی هسته ای به سازمان انرژی اتمی واگذار گردیده است و جهت هماهنگی بهتر کارها وجود آمار دقیق استانداردها باید تماماً ثبت ملی شوند که این کار بر عهده مؤسسه استانداردی می باشد.)

2- انجام تحقیقات کاربردی به منظور تدوین استاندارد. بالا بردن کیفیت کالاهای تولید داخلی، کمک به بهبود روش های تولید و کارآیی صنایع

3- ترویج استاداردهای ملی

4- نظارت بر اجرای استاندارد های اجباری به منظور تأمین ایمنی و سلامت جامعه و حفظ منافع مصرف کننده و تولید کننده 

5- کنترل کیفیت کالاهای صادراتی مشمول مقررات استاندارد اجباری و جلوگیری از صرور کالاهای نامرغوب به منظور فراهم نمودن امکان رقابت با کالاهای مشابه خارجی و حفظ بازارهای بین المللی.

6- کنترل کیفیت کالاهای وارداتی مشمول مقررات استاندارد اجباری به منظور حمایت از مصرف کنندگان و تولید کنندگان داخلی و جلوگیری از ورود کالاهای نامرغوب خارجی

7- ترویج سیستم بین المللی یکاها SI به عنوان سیستم رسمی اوزان و مقیاس ها در کشور و کالبیرده کردن وسایل سنجش ( با سلول های ثابت سنگین، با سلول های بسیار سبک، وسایل توزین سبک، ترازوهای مرغی، دیجیتالی و عقربه ای)

8- آزمایش و تطبیق نمونه کالاها با استاندارد مربوط اعلام مشخصات و اظهار نظر مقایسه ای و صدور گواهی نامه های لازم

9-تأیید صلاحیت شرکت ها و مؤسسات بازرسی کننده داخلی و خارجی ( سررویانس) و بازرسی کالا در مبدأ.

10- انگ گذاری و تعیین عیار فلزات گرانبها

11- تأیید صلاحیت مسئولین کنترل کیفیت کارخانجات تولیدی

12- نظارت برسلوهای شارژ گاز مایع و توزیع گاز مایع

« اهداف استانداردها»

ترفیع منافع جامعه

توسعه تجارت

انتقال و توسعه فن آوری

نحوه شکل گیری استانداردها

برآیند حقوق آگاهانه و منافع منصفانه طرفهای ذینفع تفاهم جمعی، که به تصویب سازمان رسمی آن نیز برسد

استاندارد های ملی

ویژگی های کیفی، مشخصات عمل کردی و یا ایمنی محصول که با توجه به شرایط اقتصادی و تکنولوژی کشور و ملحوظ داشتن آخرین اطلاعات و دستاوردهای فنی براساس ضوابط مشخص تنظیم می شود. پس از تصویب در کمیته های ملی مربوط استاندارد ملی نامیده می شود. در حال حاضر حدود 5600 فقره استاندارد ملی تدوین گردیده است و تعداد زیادی از آن ها چندین بار تجدید نظر شده اند.

استاندارد اجباری

استاندارد هائیکه اجراء آنها به عرض قانون اجباری اعلام می گردد و تولید کنندگان و عرضه کنندگان موظفند محصولات خود را منطبق با استاندارد ملی زیربط تولید و ارائه نمایند.

استاندارد تشویقی

برای محصولی که با رعایت استاندارد ملی تولید یا عرضه گردد چنان چه اجرای استاندارد ملی مربوط اجباری نباشد پس ازکسب مجوز از موسسه می توان از علامت استاندارد به صورت تشویقی استفاده نمود.

علامت استاندارد ایران

واحدهای دارنده پروانه کاربرد علامت استاندارد ایران از مؤسسه، مجاز خواهند بود از علامت استاندارد ایران برای معرفی محصولات خود استفاده نمایند عدم رعایت ویژگی های استانداردهای اجباری مشمول پیگرد قانونی و ابطات پروانه کاربرد علامت استاندارد خواهد بود. کاربرد علامت استاندارد ایران نشانگر تعهد تولید کننده یا ارائه کننده محصول به رعایت ضوابط و موازین و استمرار انطباق مشخصات کالا با استاندارد ملی می‌باشد. تولید، تمرکز، توزیع و فروش کالاهای مشمول اجرای اجباری استاندارد با کیفیت پایین تر از استاندارد و یا بدون علامت استاندارد ایران ممنوع می باشد.

علائم استاندارد

علائم استاندارد در اجلاسیه مورخه23 دی 1358 به تصویب شورای عالی استاندارد رسید و همگی به استثنای یک مورد دارای کادر اصلی به صورت S است و میتواند هم گویای کلمه SAFETY ( ایمنی) و هم علامت اختصاری STANDARD (استاندارد) باشد. طرح های داخل کادر نیز به نحوی با موضوع کار ارتباط دارند و طرح داخل علامت اصلی کلمه (ایران) است و در صورت وارونه نمودن علامت، نام اختصاری مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران به زبان انگلیسی ISIRI مشاهده می شود.

تصاویر زیر علائم استاندارد و کاربردهای آن را نشان می دهد:

علامت اصلی و کامل استاندارد ایران برای کالاهایی که ویژگی های آنها از هر حیث با استاندارد ملی ایران مطابقت داشته باشند و همچنین بر روی گواهینامه ها، اوراق و بسته بندی کالاهای استاندارد شده و مصنوعات مختلف بکار برده می شود.

علامتی که می توان در صورت لزوم با اضافه نمودن علامت یا شکل برای مقاصد مختلف استاندارد کالاها بکار برده می شود.

علامت استاندارد ایمنی فقط برای کالاهائی که از نظر ایمنی دارای اهمیت بوده و با استاندارد مربوط منطبق باشند، بکار برده می شود.

در موارد بسیار نادر و استثنایی که کالا از نظر فنی مواجه با اشکالاتی گردد بکار برده می‌شود.

علامت ویژه مصنوعات کالا با عیار 22

علامت ویژه مصنوعات کالا با عیار 18

علامت ویژه مصنوعات طلا با عیار 14

علامت ویژه مصنوعات نقره با عیار 90

علامت ویژه مصنوعات نقره با عیار 84

شبکه اطلاع رسانی

ایجاد شبکه اطلاع رسانی که بتواند اطلاعات به هنگام را در اختیار سطوح مختلف مدیران و کاربران قرار دهد در دنیای ارتباطات امروز امری لازم و ضروری میباشد. مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران با ایجاد شبکه اطلاع رسانی این امکان را فراهم نموده اسیت تا اقشار مختلف جامعه بتوانند اطلاعات مورد نیاز مرتبط با استاندارد را از این طریق در اختیار داشته باشند و این اداره کل با در اختیار داشتن یک خط اینترنت می تواند اطلاعات مورد نیاز کاربران را در بخش های مختلف صنعت در اختیار آنان قرار دهد. آدرس شبکه اینترنت مؤسسه www.IsiRi. org  می باشد.

اداره اوزان و مقیاس ها

اداره اوزان و مقیاس ها طبق ماده 4 قانون اصلاح قوانین و مقررات مؤسسه استاندارد، ترویج سیستم بین المللی یکاها به عنوان سیستم رسمی اوزان و مقیاس ها در کشور و کالیبره کردن وسایل سنجش است. با توجه به این که هرگونه وسیله توزین باید دارای علامت مخصوص دولتی باشد این اداره وظایف خود را به شرح ذیل انجام می دهد:

صدور گواهی کالیبراسیون برای باسکول های ثابت همکف منصوب توسط شرکت های سازنده وسایل توزین در استان و علامت گذاری آنها، آزمون سنواتی و درخواستی از باسکول های ثابت همکف و تائید صحت کار آنها از نظر استاندارد، آزمون سنواتی 

( ادواری) از وسایل سنجش داخل شهر شامل انواع ترازو ( مرغی، دیجیتالی، عقربه ای خودکار) و باسکول های متحرک، آزمون دوره ای از باسکول های متحرک در میادین میوه و تره بار استان، آزمون دوره ای از باسکون های شارژ گاز مایع و کشتار گاههای مرغ و دام استان، کالیبره، انگ گذاری و صدور گواهی کالیبراسیون برای وزنه های با دقت عادی و وزنه باسکول متحرک، صدور گواهی کالیبراسیون برای کلیه وسایل اندازه گیری جرم از ترازوهای دقیق و حساس آزمایشگاهی تا باسکول های ثابت همکف.

« استاداردهای 9000ISO »

هدف از تدوین این سری استاندارد به وجود آوردن الگوئی بین المللی برای پیاده سازی و استقرار سیستمهای مدیریت و تضمین کیفیت بوده که مورد استقبال فراوان در سطح دنیا قرار گرفت.

مزایای بکارگیری استاندارد:

- بررسی مجدد فعالیتهای سازمان براساس اهداف سازمان و رفع کاستی ها.

- شفافیت فرآیندها و شاخص ها در سازمان

- جلوگیری از دوباره کاری ها به واسطه تعریف فعالیتهای برنامه ریزی شده و سیستماتیک.

- کاهش هزینه ها – ایجاد اطمینان و اعتماد در بیرون سازمان

- ایجاد اطمینان و اعتماد درون سازمان ( مشتری)

- افزایش توان رقابت در عرصه بین المللی.

دامنه کاربردی:

این استاندارد در کلیه سازمان های تولیدی، خدماتی، پژوهشی و آموزشی و… کاربر دارد.

« استاندارد 14000 ISO»

استاندارد خانواده 14000 ISO شامل استانداردهای بین المللی در رابطه با سیستم های زیست محیطی می باشد.

این استاندارد در سال 1996 میلادی توسط کمیته فنی 207 سازمان ایزو به وجود آمد. یک سیستم مدیریت زیست محیطی می تواند به عنوان بخشی از سیستم جامعه مدیریت به حساب آید. این سیستم شامل ساختار سازمانی، فعالیتهای طرح ریزی، تعریف مسئولیت ها. تعیین روشها و فرآیندها و همچنین در اختیار گیری منابع لازم برای تهیه، اجرا، بازنگری، حفظ خط مشی زیست محیطی سازمان است.

مزایای بکارگیری استاندارد:

- ایجاد سیستم های مدیریت زیست محیطی که منجر به حفاظت بیشتر از محیط زیست می شود.

- به حداقل رسانیدن موانع غیر تعرفه ای تجاری و تسهیل تجارب بین الملل با توجه به بها دادن بیشتر به محیط در سازمان ها

- جلب مشتریان بیشتر و افزایش سهم بازار در سطح بین المللی

- افزایش رعایت مقررات و قوانین مربوطه به محیط زیست

- استفاده بهینه از منابع طبیعی – تسهیل تجارب بین الملل

- ایجاد ارزش افزوده بیشتر برای سازمان