تحقیق مقاله تاثیر اقتصادی مسجد جامع بر شهر یزد

چکیده:

تحقیق فوق در خیابان مسجد جامع انجام شد و هدف کلی آن شناخت تأثیر اقتصادی مسجد جامع بر شهر یزد بود و هدف دیگر آن انجام یک کار دانشجویی است. نوع تحقیق توصیفی تحلیلی و از روش پرسش نامه ای برای جمع اوری اطلاعات و داده های آماری استفاده شد.

و سؤال اصلی (آغازین) این تحقیق این است که:

آیا موقعیت مسجد جامع توانسته است بر اقتصاد و توسعه شهر یزد تأثیر گذارد و نتیجه ای که از این تحقیق گرفته شد. این بود که از مهمترین بناهای بافت قدیمی بوده. اثرات اقتصادی آن بسیار زیاده تا حدودی هم تحقیق استفاده شد و حجم نمونه را تعداد 25 نفر که از لیدرها، توریست ها و مغازه داران پرسش به عمل آمد.

کلید واژگان:

اقتصاد، توسعه، توریست، مسجد جامع

مقدمه :

همانطور که می دانیم صنعت گردشکری به عنوان یکی از بخش های مهم اقتصادی و اجتماعی کشورهای صنعتی و در حال توصعه جهان به شمار می آید و سرمایه گذاری در این بخش قابل توجهی را در فرایند توسعه ملی فراهم می‌آورد. شکی نیست که همه کشورهای جهان در رقابتی فشرده و در پی بهره گیری از مزایای اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی و به ویژه در یافت سهم بیشتری از درآمد و بالا بردن سطح اشتغال از این صنعت خدماتی در کشور خود هستند توسعه صنعت گردشگری در ایران به خصوص در استان هایی که از لحاظ جاذبه های توریستی غنی هستند نتایج مثبتی را در جامعه خواهد گذاشت.

در نتیجه می تواند در توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی شهر و هم چنین استان تأثیر به سزایی داشته باشد و این اثر تاریخی زیبا از گذشته های دور تا به امروز انسان‌های شیفته هنر معماری را از سرزمین های دور و نزدیک به سوی خود کشانده است و نقش به سزایی در رونق جهانگردی این دیار داشته است.

فصل اول: مقدمه ای بر مشخصات تحقیق

1-1- بیان موضوع و تشریح آن:

شهر موجودی است زنده و پویا و متحول در بستر زمان و بر پهنه مکان، متشکل از اجزاء فیزیکی و انسانی و روابط پیچیده میان آنها و متبلور از نقش انسان و اندیشه والای او و متأثر از عوامل و شرایط اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، تاریخی، جغرافیایی و سیاسی ویژه است. بدون شک مسجد جامع یکی از این عناصر بوده است. اکنون با  از بین رفتن این مرکز محلات. محلات قدیمی از رونق افتاده است اما امروزه این مجموعه های تاریخی به عنوان عناصر میراث فرهنگی به شمار می رود که می توانند در جذب توریست داخلی و خارجی نقش به سزایی داشته باشند و سازمان میراث فرهنگی با توجه به اقداماتی که در این زمینه انجام داده توانسته است صنعت توریست را گسترش دهد و باعث ایجاد فرصت های شغلی شود.

زیرا فرصت های شغلی تشکیل دهنده این بخش است. علاوه بر این عوامل نباید موقع جغرافیایی و ارتباطی خاصی از یزد در مرکز کشور داشته را فراموش کرد که از روزگاران پیش همواره نزد سیاحان، بازرگانان و مسافران دارای جایگاه ویژه ای بوده است این ویژگی در سرنوشت استان به ویژه یزد به عنوان مرکز استان تأثیر به سزایی گذاشته و موجب رواج و رونق بازرگانان رفت و آمدهای بسیار و آثار فراوان اجتماعی و اقتصادی و فرهنگی شده است.

1-2- اهمیت و ضرورت مطالعه

انتخاب مسجد جامع به عنوان بناهای مهم شهر یزد بررسی جایگاه آن در نقش اقتصادی شهر و توسعه آن حائز اهمیت است. مسجد جامع یزد به عنوان مهمترین و معتبرترین اثر معماری واقع در حاشیه کویر مرکز ایران می تواند در رشد و توسعه اقتصادی شهر یزد. استان و حتی ناحیه هم تأثیر گذار باشد لذا ضرورت تحقیق از لحاظ اجتماعی، اقتصادی و تأثیر ات آن در توسعه اقتصادی شهر مورد توجه است که امید است با تلاش و کوشش متخصصان و مسئولین مربوط از این موهبت های خدادادی این سرزمین استفاده شود و صنعت بدون دور و صادرات نامرئی محصولات یا خدمات توریست را در کنار دیگر بخش های صنعتی و کارخانه ای بتواند علاوه بر رشد و توسعه اقتصادی باعث اعتلای فرهنگ مردمان این دیار شود.

1-3- محدوده مورد مطالعه

شهر یزد با حدود 5/99 کیلو متر مربع در مرکز استان یزد در مسیر راه اصفهان، کرمان قرار دارد و دارای مختصات جغرافیایی 31 درجه و 54 دقیقه عرض شمالی و 54 درجه و 23 دقیقه طول شرقی قرار دارد و به منزله پل ارتباطی بین مناطق شمال و جنوب کشور محسوب می شود جاده معروف سنتو که بندرعباس را به تهران متصل می‌کند از میان این استان و از شهر یزد می گذرد و مسجد جامع کبیر یزد در قلب برزن نهادادن که هسته تاریخی بافت قدیم شهر یزد به شمار می روند قرار رفته است.

1-4- سؤالات تحقیق:

1- جایگاه مسجد جامع در جذب توریسم برای شهر یزد چیست؟

2- آیامسجد جامع به عنوان مهمترین اثر تاریخی شهر یزد توانسته است در اقتصاد این شهر تأثیر گذار باشد.

1-5- متدولوژی

1-6- محدودیت ها و امکانات تحقیق

این تحقیقی مانند هر تحقیق دیگری دارای محدودیت ها و امکاناتی بوده است از جمله:

1- کمبود آمار و اطلاعات از سوی سازمان میراث فرهنگی

2- عدم همکاری کتابخانه وزیری

3- نا مناسب بودن شرایط آب و هوایی (گرمای بیش از حد هوا)

4- عدم جواب صحیح مغازه داران و لیدرها.

فصل دوم:

خلاصه ای از شرایط جغرافیایی شهر یزد

2-1- شرایط طبیعی

2-1- موقع جغرافیایی- حدود وسعت

الف) موقع ریاضی

شهر یزد با وسعت حدود 5/99 کیلومتر در مرکز استان یزد در مسیر راه اصفهان و کرمان قرار دارد و دارای مختصات جغرافیایی 31 درجه و 54 دقیقه عرض شمالی و 54 درجه و 23 دقیقه طول شرقی است و متوسط ارتفاع آن از سطح دریا بیش از 1200 متر می باشد.

ب) موقع نسبی

استان یزد (و به تبع آن شهر یزد) چون در واحد طبیعی بیابان مرکزی ایران و در حدود محدوده خشک و بیابانی دنیا قرار دارد. محدودیت های شدیدی در زمینه آب دارد. علاوه بر این یزد به دلیل موقعیت جغرافیایی ویژه ای که در مرکز ایران دارد در طول تاریخ همواره به دور از بحران ها و درگیری ها و تداخل فرهنگی قرار داشته است.

فاصله شهر یزد با دیگر شهرهای حاشیه ای در چهار سوی کشور

(جدول در فایل اصلی موجود است)

ج) حدود و مرزها

از شمال یزد از شمال و غرب به استان اصفهان

از شمال شرقی به خراسان

از جنوب غربی به فارس

از جنوب شرقی به کرمان محدود می شود[1].

2-1-2- زمین شناسی

فلات مرکزی ایران که یزد بخشی از آن است. از لحاظ زمین شناسی یک ژئوسنکلینال است. این گودال وسیع که به وسیله رسوب های جوان پر شده در اثر فشارهای جانبی دارای چین خوردگی های فراوان است که از نشانه های آن رشته کوه های به هم ریخته و قدیمی و بالاخره تشکیل چاله ها و کویرهای پهناوری چون دشت لوت و کویر نمک است در تشکیلات و طبقات زمین شناسی استان یزد از قدیمترین (پرکابرین) تا جدیدترین (نئوژن) رسوب ها مشاهده می شود قسمت بزرگی از این رسوب ها متعلق، دوره (نزوزوئیک و سنوزوئیک) بوده که سنگهایی از جنس آهک، گچ، نمک سیلیسی باز است. مرمر و ... را در خود جای داده است[2].

2-1-3- اقلیم حاکم و مشخصات آن

یزد به سبب موقعیت جغرافیایی اش در فلات مرکزی ایران دارای آب و هوای اقلیمی. گرم و خشک بیابانی است و در این دیار نوسان دما در تابستان و زمستان و حتی در شب و روز زیاد است و این ویژگی های آب و هوایی منطقه به شمار می روند.

از این نگاه یزد دارای دو فصل است. فصل گرما (اسفند تا مهر) فصل کوتاه سرما (آبان تا اواخر بهمن) معمولاً سردترین ماههای سال دی و بهمن و گرمترین آن تیر و مرداد است. در فصل تابستان یزد با آن که روزهای بسیار گرمی دارد ولی شب ها اغلب خنک دلنشین است. یزد بطور کلی از نظر بارش های جوی دارای محدودیت شدید است و همواره کمبود آب دارد.

2-1-4- منابع آب

به علت موقعیت ویژه جغرافیایی استان یزد و نزدیکی با کویرو مقدار بسیار اندک ریزش های جوی محدودیت منابع آب دشواری ها و مسائل بسیاری پدید آمده که عمده ترین آن ها عدم گسترش کشاورزی می باشد.

بطور کلی منابع آب را می توان به دو بخش آب های سطحی و آب های زیر زمینی تقسیم نمود.

آب های سطحی: به علت کمی ریزش های جوی هیچگونه رودخانه دائمی در این منطقه وجود ندارد.

- آب های زیر زمینی (قناتها، جاده ها) از روزگار کهن یکی از منابع مهم مورد استفاده مردم یزد آب های زیر زمینی بوده است از سال 1333 شمسی کار حفر و بهره برداری از چاه های عمیق و نیمه عمیق شروع شده و به علت نیاز دائم متأسفانه این فعالیت در منطقه گسترش یافته است به گونه ای که در امروزه در اغلب مناطق استان انواع چاه‌های عمیق و نیمه عمیق جایگزین قنات شده است.

لازم به ذکر است که گفته شود سفره آب زیر زمینی (دشت یزد- اردکان) بخش مهمی از آب مورد مصرف کشاورزی، شرب و صنعتی این شهرستان را تأمین می کند.

2-1-5- نتیجه گیری و بیان کلی شرایط طبیعی

از بررسی شرایط طبیعی منطقه نتایج زیر حاصل می شود.

1- استان یزد در مرکز کشورواقع شده و دارای آب و هوای گرم وخشک می باشد از همین رو توان بسیار کمی را در زمینه کشاورزی داراست. کشاورزی تنها با کوششی زیاد مردمان این خطه امکان پذیر می باشد.

در مقابل، شرایط مناسبی را برای بخش صنعت دارا می باشد. تمرکز صنعت در شهرها و عدم رونق کشاورزی در روستا نیز سبب مهاجرت روستائیان به شهرها گردیده است.

2- منابع آبی و صنعت بسیار مناسبی دارد و توسعه بی رویه شهر یزد باعث انتقال آب در مساحت بیشتر و به تبع آن هدر رفتن بیشتر و هزینه بالاتر می گردد.

3- زمین شناسی استان شرایط مناسبی را برای رونق صنایع فراهم آمده است که خود منجر به جلب مهاجرین روستایی و عامل مؤثری در توسعه بی رویه افقی شهر است.

4- ژئومورفولوژی شهر یزد امکان توسعه فیزیکی را فراهم آورد که با عدم مدیریت صحیح زمینه توسعه بی رویه شهر فراهم تر گردیده است.

5- فراوانی انواع خاک ها به خصوص خاک رس تولید مصالح ساختمانی را بسیار زیاد نموده است که این مسئله نیز ساخت و ساز ها را آسان و کم هزینه تر نموده است.

6- شدت زمین لرزه، در شهر یزد بسیار کم و از نظر شدت زلزله ودر مرتبه ششم قرار گرفته است این امر باعث شده است نیازی به رعایت اصول فنی و محکم سازی جدی برای ساخت و سازها نباشد لذا ساخت و سازها بسیار آسان و کم هزینه می باشد.

2-2- مشخصات اجتماعی، انسانی و اقتصادی:

استان یزد در انتهای ضلع جنوبی دشت کویر قرار گرفته است. مردم یزد، قرن هاست که در کنار این دشت پهناور و خشک بیابانی به سر برده است با شرایط زیست محیطی آن هماهنگ و همگام شده اند. همسازی انسان و محیط زیست خود موجب پیدایی شرایط ویژه شده است. که هم غور انسان و هم غور طبیعت در آن به چشم می خورد بسیاری از پدیده های فرهنگ و زندگی مردم این دیار زاییده همین شرایط است، ساختار اقتصادی- اجتماعی ویژگی های معماری و شهرسازی، شکل پوشاک و نوع خوراک، خصوصیات ذاتی و اخلاقی باورها و زبان و فرهنگ یزد جلوه های گوناگون این تأثیر متقابل اند.

الف: وجه تسمیه یزد

واژه یزد نامی است باستانی که ریشه در کیشت یایزت YAZT یسین YASN دارد، با مفاهیمی چون ستایش، نیایش، پرستش ایزد و ... یزد به معنای پاک و مقدس است و شهر یزد به مفهوم شهر خدا و سرزمین مقدس است. عبدالحسین آیتی در آتشکده یزد روایتی را باز گفته که گویای شهر باستانی یزد را ایساتیس نامیده است. مقدس است. عبدالحسین آیتی در آتشکده یزد روایتی را بازگفته که گویای شهر باستانی یزد را ایساتیسی نامیده است کشسم بم نام دیگری است که به این ناحیه داده شده است پاید مخفف کثنویه یا کسنویه می باشد.

نوشته اند که در زمان اسکندریه یزد را کثه می نامیدند و آن اولین عمارت و آبادی یزد بود و زندان ذوالقرنین یا زندان اسکندر شهرت داشت اما یزد آخرین نامی است که به ما رسیده است که در دوره ساسانیان آن را «یزدان» یا یزنان می گفتند و این واژه ی است که ریشه مقدس دینی دارد.

یزد دارالعباده

در پارهای از متون قدیم، یزد دارالعباده نیز گفته اند. احمد کایت مورخ یزدی قرن 9 نوشته است در سال 54 هجری ملکشاه سلجوقی حکومت یزد را به علاء الدوله کالنجار واگذار کرد و آنرا دارالعباده نامید.

ب: زبان

مردم استان یزد به زبان فارسی رایج با پاره ای ویژگی های گویشی سخن می گویند لهجه یزدی جزء نیم زبان های مرکزی دسته باختری است که در بخش باختری فلات ایران تا حدود مرزهای ایران رواج دارد.

در بیشترین زبان های مرکزی از جمله لهجه شیرین یزدی آنرا آمیختگی کمتری با زبان عربی دیده می شود.

1- یزد نگین کویر. مجموعه اطلاعات و راهنمای سیاحتی. کاری از استانداری یزد زمستان 75، آشنایی با جغرافیای استان یزد. دکتر مستوفی.

2- همان منبع