ویتامین ها
ویتامینها مواد ارگانیکی میباشند که برای زندگی حیاتی بوده و باید به مقادیر اندک در رژیم غذایی موجود باشد.
ویتامین به چه معناست ؟ به دلیل اینکه تصور می شد ویتامینهای اولیه ای که کشف شدند از جنس آمین (Amin) هستند و یک ماده حیاتی ( vital ) می باشند آنها را (vital amin ) یا ویتامین نام نهادند .
ویتامینها کلا موادی هستند که در بدن به میزان کم موجود می باشند و در غذاها به میزانهای متفاوت وجود دارند . ویتامینها برای عملکرد طبیعی بدن ضروری اند و کمبود آنها موجب بروز بعضی عوارض و گاهی بیماری می شود . نامگذاری ویتامینها که 13 خانواده هستند با حروف الفبا صورت می گیرد .
وظایف ویتامینها در بدن انسان :
تولید انرژی - تنظیم واکنشهای شیمیایی بدن – عامل رشد، ترمیم و حفاظت از سلولها و ارگانهای بدن شرکت در بسیاری از پروسه های متابولیکی بدن.
. ویتامینها به دو گروه محلول در چربی و محلول در آب طبقه بندی میگردند:
1- ویتامینهای محلول در چربی
شامل ویتامینهای A-D-E-K میباشند. این ویتامینها محلول در چربی بوده - برای جذب و جریان یافتن در خون به چربی نیاز دارند - در بدن قادر به ذخیره سازی میباشند - مصرف بیش از حد آنها خطر بیشتری دارد.
2- ویتامینهای محلول درآب
شامل ویتامینهای B (COMPLEX) ،C میباشند. این ویتامینها محلول در آب بوده - برای جذب و جریان یافتن در خون به آب نیاز دارند - در بدن قادر به ذخیره سازی نمیباشند - مصرف بیش از حد آنها معمولا از بدن دفع گشته و زیاد خطر جدی در پی ندارد.
ویتامینهایی که بدلیل در معرض هوا قرار گرفتن خاصیتشان از میان میرود شامل: A-E-C
ویتامینهایی که بدلیل در معرض نور قرار گرفتن خاصیتشان از میان میرود شامل:A-E-K-B6-B12-C-FOLIC ACID
ویتامینهایی که بدلیل در معرض حرارت قرار گرفتن خاصیتشان از میان میرود شامل: C-B1
انواع ویتامینها
ویتامین CAROTENE=RETINOL) = A) :
کاراتنوئید پیش ماده ویتامین آ میباشد (CARATENOIDE) که شامل دو ویتامین آ متصل بهم است. این ماده در سبزیجات و میوه های زرد و سبز رنگ وجود دارد(مانند هویج).
وظایف :
1- در تشکیل ماده رنگی سلولهای استوانه ای چشم نقش دارد که وظیفه دید در شب را به عهده دارند.
2- به عنوان یک آنتی اکسیدان عمل میکند و بدن را در برابر آسیبهای رادیکالهای آزاد حفاظت میکند.
3-کمک به رشد و سلامتی استخوانها،پوست و مو
4- تقویت سیستم ایمنی بدن.
5- رشد و بهبود تولید مثل.
علایم کمبود آن در بدن : شبکوری - تحلیل رفتن غدد اشک، بزاقی و اشکی - تغییر در بافتهای پوششی - خشکی چشم - افزایش خظر عفونت.
علایم مصرف بیش از اندازه آن : سردرد - خشکی پوست - حالت تهوع - استفراغ -کاهش اشتها - ریزش مو.
میزان مصرف روزانه : 700 میکروگرم برای کودکان- 800 میکروگرم برای بالغین- 1200 میکروگرم برای زنان باردار و شیرده. (برای بدست آوردن میزان بین المللی این ارقام را در عدد 3 ضرب کنید)
منابع : تخم مرغ، سبزیجات زرد و سبز رنگ، میوه جات، جگر سیاه، دل و قلوه.
ویتامینCHOLECALCIFEROL) D) :
این ماده توسط رژیم غذایی و در معرض مستقیم نور خورشید قرار گرفتن بدن تامین میگردد.
وظایف :
1- رشد و شکل گیری طبیعی استخوانها و دندانها.
2- تنظیم جذب کلسیم و فسفر بدن.
3- تقویت سیستم ایمنی بدن.
علایم کمبود آن در بدن : راشیتیسم (بیماری مختص اطفال که در آن استخوانها نرم و کمانی میگردند) - پوکی استخوان - از دست رفتن حس شنوایی - نرمی استخوان.
علایم مصرف بیش از اندازه آن : اسهال - حالت تهوع - آسیب به قلب و کبد - کلسیم مازاد در بافتهای کبد، ریه، کلیه ها و قلب رسوب کرده و ممکن است منجر به مرگ گردد.
میزان مصرف روزانه : 10 میلی گرم برای تمام سنین یا 400 واحد بین المللی.
منابع : قرار گرفتن در نور خورشید به مدت 20 دقیقه. (کلسترول خون توسط آنزیمی در مقابل اشعه خورشید به این ویتامین تبدیل میگردد) - زرده تخم مرغ - ماهی - شیر -پنیر.
ویتامین TOPOPHEROL)E) :
وظایف :
1- به عنوان یک آنتی اکسیدان قوی.
2- کمک به ساخت گلبولهای قرمز خون.
3- رقیق ساختن خون.
4-حفاظت از قلب و پیشگیری از سرطان و آب مروارید.
5- افزایش طول عمر.
علایم کمبود آن در بدن : کم خونی (در اطفال) - آسیب به اعصاب در بزرگسالان.
میزان مصرف روزانه :10 میلی گرم.
منابع : سبزیجات، آجیل، غلات، جوانه گندم، روغن بادام زمینی، کره.