در روزگاران کهن این دانش بر مردم ناشناخته بود، و بیماریها را برآمده از عوامل فراطبیعی میدانستند، و برای درمان آنها به سحر و جادو دست مییازیدند. یونانیان در پیشرفت این دانش نقش بهسزایی داشتند. دانشمندانی از جمله بقراط، ارسطو و جالینوس از مروّجان اصلی این علم در یونان باستان بودند.
همگام با پیشرفت سایر علوم، روش علمی بنیانهای علم پزشکی را دگرگون نمود. پلایش مداوم دانستهها و اطلاعات به همراه اکتشافات متعدد در رشتههای علوم پایه پزشکی به علم نوین پزشکی منجر گردیدهاست.این علم اگرچه پایههای خود را از دانستههای گذشته گرفتهاست و هنوز نیز از علوم سنتی به عنوان منبع استفاده میکند ولی روش آن مبتنی بر استانداردهای سخت علمی است.
در حال حاضر به دلیل گسترده شدن بسیار زیاد علاوه بر پزشکی عمومی، علم پزشکی به رشتههای تخصصی و فوق تخصصی فراوان تقسیم گردیدهاست و همچنین ارتباط نزدیک و تنگاتنگی با رشتههایی مانند داروسازی، علوم آزمایشگاهی، پیرا پزشکی دارد.
پزشکی در ایران
در ایران باستان پزشکی سنتی شامل گیاهدرمانی و دعادرمانی و جراحی بودهاست. با برپایی دانشگاههایی مانندگندیشاپور، پزشکی در ایران گسترش یافت، پس از اسلام نیز این روند ادامه یافت. از پزشکان بزرگ ایرانی در دورهٔ اسلامی میتوان به ابن سینا، زکریای رازی و علی ابن سهل طبری اشاره کرد. پزشکی ایرانی ترکیبی از انواع طبابتهای رایج اقوام چینی و هندی و عربی و غربی بودهاست.
مکاتب پزشکی
روش درمان مغربزمین در کل روش بقراطی نام دارد. از دیگر روشهای مهم درمانگری در جهان میتوان از مکتب آیورودی هندی و پزشکی سنتی چینی و از جمله طب سوزنی نام برد.
مشاهیر پزشکی
ابوعلی سینا
بقراط
پاستور، لویی
زکریای رازی
کخ،رابرت
[ویرایش] شاخههای پزشکی
ارتوپدی
پاتولوژی
ژنتیک پزشکی
زنان و زایمان
پزشکی کودکان
پزشکی گوش حلق بینی
پرتوشناسی یا رادیولوژی
جستارهای وابسته
تاریخچه پزشکی ایران
اصطلاحات پزشکی
علوم پایه پزشکی
بهداشت
داروسازی
سیاهه بیماریها
انواع ویتامینها
فهرست علایم و نشانههای بیماریها
فهرست تجهیزات و لوازم پزشکی
سامانههای تمیز
تجهیزات بیمارستانی سیار
بدن انسان
رشتههای مختلف پزشکی
فیزیک پزشکی
برندگان جایزه نوبل پزشکی
فهرست مشاهیر پزشکی
پزشکی
هدف :
هدف تربیت پزشک عمومی با خصوصیات زیر است:
1) در راه آشنایی بیشتر با مکتب و تزکیه و تعالی روح کوشا باشد. کمک به تامین بهداشت و درمان دردهای مردم را وسیلهای برای رضای خدا و تقرب به او بداند.
2) با فرهنگ اسلامی و نظام جمهوری اسلامی آشنا باشد و خود را ملزم به رعایت قوانین و مقررات حاکم به جامعه اسلامی بداند.
3) از شناخت مسائل عمده بهداشت و درمان و نظام ارائه خدمات بهداشتی و درمانی کشور به قدر کافی برخوردار و از مسئولیتها و وظایف خود در این نظام آگاه باشد.
4) قابلیت علمی و عملی کافی در تشخیص بیماریها و ارجاع بیماران به سطوح بالاتر بهداشتی و درمانی کشور و شرکت در برنامههای پیشگیری و بهداشت عمومی را دار باشد.
5) قادر به استفاده از آخرین منابع علمی و بهرهگیری از اطلاعات جدید کار خود باشد.
دوره آموزش دکترای حرفهای پزشکی شامل مراحل زیر است:
الف ) علوم پایه: طول این دوره 2 سال است که در پایان این دوره دانشجو در آزمونی شامل کلیه دروس این دوره شرکت میکند و در صورت موفقیت به دوره بعدی راه مییابد. هر دانشجو حداکثر دوبار میتواند در این آزمون شرکت کند.
ب) فیزیوپاتولوژی : طول این دوره 6 ماه است و طی آن دانشجو ضمن آگاهی از مبانی فیزیولوژیک ، با مکانیزم بیماریها و عوامل موثر در آنها به طریق تحلیل گرانه آشنا میشود و نشانههای بیماریها و تشخیص و درمان آنها را یاد میگیرد.
ج ) کارآموزی بالینی : طول این دوره 20 ماه است و هدف شناخت آثار و علائم بیماریها از دیدگاه بالینی و آزمایشگاهی به دست آوردن تواناییهای لازم در به کاربردن اندیشه ، استدلال و نتیجهگیری سریع، به منظور برخورد منطقی و صحیح با بیمار و طراحی عملیات پیشگیری درمانی است.
د) کارورزی بالینی: طول دوره 18 ماه است و هدف پرورش مهارتها، تقویت قدرت تصمیمگیری ، افزایش اتکاء به نفس و تکمیل پرورش اندیشه از طریق رویارویی مستقیم کارورز با مسائل بهداشتی ، درمانی و تقبل مسوولیت مستقیم امور بهداشتی، درمانی به عهده همه است.
ه ) کارورزی: دانشجویان قبل از شروع مرحله کارورزی ، در کنکور کارورزی که شامل کلیاتی از دروس پایه و اصلی و عمومی فیزیولوژی علوم بالینی است و به طور سراسری برگزار میشود شرکت میکنند چون گذراندن موفقیتآمیز این آزمون برای راهیابی به دوره کارورزی ضروری است. فارغالتحصیلان ملزم به خدمت در مناطق محروم کشور هستند.
تواناییهای فارغالتحصیلان
فارغالتحصیلان این رشته میتوانند بعد از پایان تحصیلات، مسوولیتهای متفاوتی را عهدهدار شوند، از آن جمله میتوان به موارد زیر اشاره نمود:
1) تشخیص – درمان و پیگیری بیماران در مطبهای شخصی، درمانگاهها و بیمارستانها.
2) مدیریت و سرپرستی مراکز ارائه خدمات بهداشتی و درمانی.
3) مشارکت در امر تحصیلی و پژوهشی در ارتباط با بیماریهای مختلف.
دوره پزشکی شامل 4 مرحله : علوم پایه ، فیزیوپاتولوژی (نشانهشناسی) ، کارآموزی و کارورزی میباشد. مرحله علوم پایه درواقع عامل ارتباطیای بین درسهای دبیرستان و پایه با درسهای تخصصی پزشکی است، بدین ترتیب که شامل آن قسمت از درسهای پایه است که به بدن انسان مربوط میشود؛ برای مثال، بیوشیمی قسمتی از علم شیمی است که در مورد شیمی بدن موجود زنده (در اینجا انسان) صحبت میکند و همینطور سایر درسهای این مرحله که در بخش درسها شرح داده میشوند. مرحله شناخت نشانه و علایم بیماری و چگونگی پیدایش علایم بیماری، در ارتباط با عامل بیماریزا و چگونگی پیدا کردن آن در معاینهها و آموزش نظری دستگاههای تشخیص ، بدون توجه به درمان است. در این دوره ، دانشجو مفهوم بیماری و علایم آن و نحوه تشخیص آن را به صورت نظری مطالعه نموده، چگونگی آن را با توجه به درسهای علوم پایه فرا میگیرد.
مرحله بعدی شامل دوره کارآموزی (استاژری) است که دانشجو در این مرحله ، به بیمارستان و بالین بیماران میرود و در کنار درسهای نظری، روشهای تشخیص و درمانی را در بالین بیمار میآموزد. در این قسمت، استادان در مورد هر بیمار، توضیحات لازم را به دانشجویان ارائه میدهند و دانشجو نیز زیرنظر استاد، فرآیندهای معاینه بالینی و فنون تشخیص را به کار میبرد و شیوه درمان و تجویز دارو را نیز در هر مورد میآموزد. در این مرحله درسهای نظری نیز ارائه میشود که مکمل کار بالینی در بخش خواهد بود.
مرحله بعد دوره کارورزی (انترنی) است ، دانشجو پس از فراگیری راههای تشخیص و درمان به صورت مستقل و با نظارت کلی روزانه استادان ، اقدام به بیماریابی، تشخیص و درمان نموده، مواد آموخته شده در مرحله کارآموزی (استاژری) را در عمل به کار میبرد و تجربه میاندوزد.
در کل دوره پزشکی عمومی دو امتحان اصلی (حیاتی) وجود دارد که شامل امتحان جامع علوم پایه و دیگری امتحان جامع پرانترنی میباشد. قبولی در این دو امتحان، لازمه ورود به مرحله بعدی است.
آینده شغلی ، بازار کار ، درآمد:
عمدهترین موقعیتهای شغلی که بیشتر پزشکان میتوانند جذب آنها شوند، عبارتنداز:
الف ) مطبهای شخصی که بر حسب تمایل پزشک و نیاز منطقه در شهرها و روستاها دایر میگردد و پزشکان ویزیت مراجعان را در مطبها انجام میدهند.
ب ) بیمارستانها و درمانگاههای خصوصی و دولتی که در آنها پزشکان به تشخیص و درمان بیماریهای مراجعان خود میپردازند.
ج ) مراکز بهداشتی درمانی شهری یا روستایی که اغلب مدیریت و سرپرستی این مراکز به عهده پزشکان عمومی میباشد و همچنین این مراکز از پزشکان عمومی برای تشخیص، درمان و پیگیری بیماریها نیز استفاده مینمایند.
تواناییهای مورد نیاز و قابل توصیه :
سلامت تن و روان برابر ضوابط مربوط به تشخیص کمیسیون پزشکی متعهد وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی برای داوطلبان رشته پزشکی امری ضروری است.
علاوه بر آن داوطلبان ورود به رشته پزشکی باید از دانش و علاقه بالایی در زمینه درسهای زیست شناسی و علوم پایه نیز برخوردار بوده، دقت کافی و حوصله زیاد در زمینه فراگیری جزئیایت مربوط به بیماریهای مختلف را داشته باشند.