دیرینگی :
بر اساس بررسی های دیرین شفاهی گیاهی ، گرده شناسی ،انواع گردو از زمانهای قدیم به ویژه دوران سوم زمین شناسی موجود بوده و از دوران 4 زمین شناسی به بعد آثار درخت گردو و گرده آن در کشورهای اروپای شرقی دیده شده است . موطن اصلی گردو ، آسیای غربی و نواحی هیمالیا است . و درایران درنواحی جنگلهای شمال ( از آستارا تا گلی داغ ) در جلگه (ساحل ) کشت آن مرسوم است . در جنگل های غرب واز سنندج به مریوان به طور خودرو می روید . کهن ترین درخت گردو در اذرگان شهر کرد وجود دارد .طبق نوشته ای که از نزدیک آن بدست آمده است تاریخ کاشت این درخت به زمان یزدگرد ساسانی 1400 سال پیش می رسد . همچنین در یونان قدیم و مصر باستان برگ و شاخه های درخت گردو را زیر پای عروس و داماد می انداختند و معتقد بودند که بدین وسیله از بند جادو و سحر رها می شوند . و به این دلیل بر این مدعاست که گردودرختی معتبر و مقدس است حتی بر سر سفره های عقد ایرانیان نیز گردو خودی نشان میدهد .
ترکیبات و خواص مواد غذایی :
مغز گردو دارای مقدار زیادی چربی ، پروتئین و مواد غذایی و نشاسته ای است که سایر مواد نیز در آن وجود دارد . این میوه خشک مصرف دارویی دارد . جوشاندن برگ آن در بیماریهای جلدی و اگزما موثر است .شیره سبز رنگ پوست تازه آن برا ی از بین بردن زگیل و رفع کچلی مناسب است . جوشاندن پوست گردو موی سر را قهوه ای و مخلوط با حنا رنگ موی خوبی را ارائه می دهد .
موارد مورد استفاده از گردو :
مغز گردو : مغز گردوی نارس ( پوست نازک آن برداشته می شود و با نمک مصرف
می شود ) مغز گردو رسیده که یکی از بهترین وپرنیروترین و خوشمزه ترین آجیل ایرانی است . در پخت شیرینی و کلوچه ها به صورت نارس درترشی وبا جهت ویا جهت تهیه روغن گیاهی ، روغن صنعتی و دارو مورداستفاده قرار می گیرد . قسمت دیگرگردو مانند ریشه ، دمبرگ ، برگ ، پوسته گردو به شکل تازه یا جوشانده ویا به عنوان دارو مصرف می شود .
روغن گردو : در اردیبهشت ماه یا خرداد جوانه های گندم رامی سایند سپس آن را نرم کرده و از الک عبور می دهند واین خمیر یکنواخت را در ظرف های کوچکی نگهداری می کنند . این روغن برای از بین بردن ریزش مو استفاده می شود چون خیلی چرب است یکساعت پس از مالیدن به موی سر شاید باید با پنبه پاک شود .
چوب گردو: این چوب موارد استفاده بسیاری دارد از جمله کارخانه های پاکت سازی ، صنایع مبل سازی ،تهیه قنداق تفنگ ( مسلسل مجسمه سازی معرق کاری کنده کاری از چوب ) ساخت وسایل ورزشی (میل ، تخته شنا ) ساخت ظروف چوبی ،تخته نرد و شطرنج .
مناطق کشت گردو:
درخت گردو بیشتردر نیم کره شمالی از مرکز تا شرق اروپا و قفقاز و شمال و مرکز ایران تا دامنه های هیمالیا و کشور چین و ژاپن و همچنین گونه هایی از آن در آمریکای شمالی و جنوبی به طور طبیعی می روید . و یا کاشته می شوند . تنها جنگل طبیعی باقی مانده از این محصول در قرقیزستان است . مناطق کشت این محصول درایران ، دره گز دامغان ، از شمال کشور تا فارس در جنوب و ارتفاعات جنوب غربی ارومیه تا کوه تفتفان در جنوب شرقی بین طول های جغرافیایی 45 تا 65 درجه به خوبی می روید ولی بهترین باردهی در دامنه های البرز ، خراسان ، آذربایجان ، زاگرس به ویژه تفرش ، گلپایگان ، توسیرکان و اطراف کوهها لاله زار و جبال البرز ، منطقه ای وجود دارد که از نقاط مهم گردو کاری است .
ارقام :
مهم ترین نوع گردوی ایرانی : گردوی کاغذی ، سنگی ، ماکویی، سوزنی ، نوک کلاغی ، ضیاآبادی ، خوشه ای ، سبزوار آمیخته خراسان ، مازندران ، گردوی شمیر زاد ، قزوین ، همدان ، توسیرکان .
سطح زیر کشت گردو در جهان :
بر اساس آمار منتشر شده از fao در سال 1997 سطح زیر کشت گردوی جهان 518490 هکتار بوده که نسبت به سال گذشته 1% کاهش ونسبت به سال 1988 22%افزایش نشان داده است . بین سالهای 1988 تا 1977 سطح زیر کشت گردوی جهان سیر صعودی را طی کرده است . در سال 1988 سطح زیر کشت گردو در جهان 423271 هکتار بوده و این رقم در سال 1977 برابر با 27% بوده است . چین با داشتن 160000 هکتار اراضی زیر کشت
( گردو ) 31% کل اراضی کشت گردوی جهان را مختص خود کرده است . و مقام اول را از ان خود کرده است . مقام دوم وسوم و چهارم متعلق به آمریکا با 68800 ، ترکیه با 57450 هکتار و ایران با 41766 هکتار است .
سطح زیر کشت گردو درایران :
سطح زیر کشت گردودرایران در سال 76-1375 برابر 41746 هکتار بوده است کهنسبت به سال زراعی گذشته 17% و نسبت به سال پایه 251% افزایش نشان داده است .
بین سالهای 1367 تا 1376 سطح زیر کشت گردو افزایش یافته است . سطج زیر کشت گردودر سال 1367 برابر با 11644 و درسال زراعی 76-75 به 4166 هکتار رسیده است . بر اساس آمار جدید در سال 76 بیشترین سطح در استان کرمان با 5171 هکتار که 4/12% از سطح زیر کشت کشور می باشد . که مقام اول را به خود اختصاص داده است . و مقام دوم تا هفتم از آن همدان ، قزوین ، آذربایجان شرقی ، گرگان ، خراسان و فارس
تولید گردو در جهان بر اساس آخرین اطلاعات از سوی FAO .مقدار تولید گردوی جهان درسال 1977 برابر 64-1097 تن بوده که نسبت به سال قبل 2/2 % و نسبت به سال 1988 ، 27% افزایش نشان داده است .
در بین ده کشور مهم تولید کننده گردو که هر کدام بیشتر از 20000 تن گردو درسال 1977 تولید کرده اند آمریکا باتولید 244000 تن مقام اول را دارد .
و به تنهایی 2/22 % گردوی جهان را تولید می کند . مقام بعدی مربوط به چین با تولید 240000 تن وایران با تولید 872/124 تن است .
تولید گردو در ایران
میزان تولید گردودر ایران 1376-1275 حدود 124872 تن بوده کم نسبت به سال گذشته 3/10% افزایش نشان داده . بالاترین میزان گردو در همدان با تولید 20157 ،آذربایجان شرقی ، تهران ، کرمان ، قزوین ، کردستان ، خراسان مهمترین مناطق تولیدگردوی ایران هستند .
مراحل کاشت، داشت ، برداشت :
کاشت گردوبه دو روش صورت می گیرد . کاشت دانه گردو درنهالستانها و بردن نهال به زمین اصلی است .
کاشت مستقیم : این نوع کاشت نیز برای مصارف شخصی متداول است . و به این صورت اس که در کنار جوی آبی یا دیوار باغ چاله ای به عمق 20 cm
می کنند که نیمی از آن را با خاک نرم پر می کنند سپس 2 تا 4 دانه گردو در آن قرارمی دهند . پس از مدتی دانه سبز می شود . وسر ز خاک بیرون می آورد . تنها یکی از نهالها را نگه می دارند و بقیه را قطع می کنند
کاشت در نهالستانها : دراین روش نهال در خزانه کاشته می شود . و برای پرورش به زمین اصلی منتقل می گردد .
داشت : هرس ، ،آبیاری ، کود دهی ، آفت و بیماریها .
هرس: درخت گردو از همدان سال اول رشد باید هرس کرد تا شکل مناسب پیدا کند و تولید آن بالا رود ودر غیر این صورت پس از چند سال تبدیل به درختی با شاخ و برگ متراکم و درهم می شود . به تازگی در ایران هرس درختان گردو درباغ های جدید واقتصادی متداول شده است وپیش از این د رکشورما درختان را هرس نمی کردند .
2-2) آبیاری: از آن جایی که درخت گردو را بیشتر کنار جویهای آبیاری یا به شکل پراکنده در میان دیگر درختها می کارند . شیوه آبیاری آن متفاوت است .
3-2) کوددهی : متاسفانه گردو کاران ایرانی آگاهی کافی از تغذیه صحیح درخت گردو ندارند و درنتیجه کود لازم ومناسب را به آنها نمی رسانند اما درباغهای جدید مراقبتهای مرحله داشت از جمله کوددهی کاملا رعایت می شود .
4-2) آفت و بیماریها : آفتهای درخت گردو عبارتنداز شته خالدار گردو ، شته سبز ، سپردار گردو ، شپشک روکوفانه ، شبپره هندی سوسک نان ، سوسک میوه خوار ، شپش دندانه دار
برداشت گردو :
گردوهای کاشته شده در کشور آمیخته و ناخالص هستند . ازنظر زمان رسیدن نیز متفاوت است . و در تاریخهای مختلف برداشت می شود . گردو به دوصورت نارس و رسیده برداشت می شود .
روشهای برداشت : در ایران به طور معمول برای درختهای کوتاه با تکان دادن شاخته یا با چوب زدن گردو از درخت جدا می کنند . و برای درختهای بلند افراد روی شاخه ها رفته وبا چوبهای باریک و بلند به شاخه ها می زنند تا گردو از شاخه جدا شود .
اما در کشورهای صنعتی بویژه ایالات متحده آمریکا برای برداشت گردو از لرزاننده مکانیک و بالابرها استفاده می کنند . که این نوع برداشت گردو هنوزدر ایران مرسوم نشده است . این روش فوائد بسیاری دارد از جمله سرعت برداشت بالا ، کاهش هزینه نیروی انسانی ،آسیب ندیدن شاخ و برگ درخت ، و برداشت بیشتر گردوها .
درجه بندی از نظر بازار یابی :
دراین مرحله گردو سالم وپر را بر حسب اندازه و ویژگی ظاهری طبقه بندی می کنند .
گردوی درشت : گردویی است که از حلقه ای با دهانه کمتر از 5/3 سانتی متر رد شود .
گردوی متوسط : با دهانه کمتر از 3 سانتی متر رد شود .
ریز دهانه کمتر از 5/2 رد شود .
بسته بندی مغز گردو ی صادراتی :
مغز گردوی صادراتی را در داخل جعبه های خشک و یا کارتن مقوایی قرار می دهند . و پیش از ریختن مغز گردو داخل جعبه یک لایه کاغذ گرافت و یک لایه کاغذ مومی می گذارند . جعبه را طوری انتخاب می کنند که وزن خالص مغز گردو در هر جعبه بیشتر از 5/12 کیلو باشد . در پایان روی جعبه نوع کالا ، وزن ، نام و نشانی با صادر کننده و عبارت مرسول ایران را به زبان انگلیسی ویا به زبان کشور خریدار به چشم
می خورد .
گردو با نام علمی Juglans از خانواده Juglandaceae است. نام علمی این جنس از کلمه لاتین Jocvis-Glans به معنی فندق ژوپیتر گرفته شده است.
انواع این درخت در چین، ژاپن، فرانسه و آمریکا کشت می شود. از مهم ترین گردوهای موجود در دنیا گردوی معروف به گردوی ایرانی است و احتمالاً کهن ترین، درخت گردو در ایران و در اورگان شهرکرد وجود دارد که تاریخ کشت آن به زمان یزدگرد ساسانی حدود 1400 سال پیش می رسد.
مغز گردو، ماده خوراکی خوش طعمی است که مقدار زیادی چربی، پروتئین، مواد قندی و نشاسته ای و سایر موادمغذی را داراست که هم به عنوان خوراکی و آجیل و هم به عنوان ماده اولیه برای تهیه روغن های گیاهی و دارو از آن استفاده می شود.
موادمغذی موجود در 100 گرم گردو:
668 کالری، 15 گرم پروتئین، 69 گرم چربی، 6 گرم اسیدهای چرب اشباع، 12 گرم اسید چرب غیراشباع با یک باند مضاعف، 48 گرم اسید چرب غیراشباع با چند باند مضاعف، 94 میلی گرم کلسیم، 3 میلی گرم آهن، 3 میلی گرم روی، 4 میلی گرم ویتامین E، 4 گرم فیبر.
گردو از نظر موادمغذی به ویژه اسیدهای چرب ضروری و اسیدهای چرب غیراشباع غنی بوده و بر خلاف سایر خشکبار گردوی تازه و جوان حاوی مقادیری ویتامین C نیز است.
6 عدد گردوی کامل حدود 40 گرم وزن داشته و 2 میلی گرم ویتامین E را تأمین می کند( میزان ویتامین E مورد نیاز روزانه در مردان حدود 4 میلی گرم و در زنان حدود 3 میلی گرم است) . همچنین 100 گرم گردو حاوی بیش از 1 میلی گرم مس است که برابر با مقدار مورد نیاز روزانه یک زن بالغ می باشد. در طب سنتی چینی از گردو برای تخفیف التهاب و کمک در بهبود سرفه استفاده می کردند. هم چنین تصور بر این بوده که مصرف گردو برای کاهش علائم التهاب زانو مفید است. گیاه شناسان غربی نیز به طور سنتی برگ گردو را برای درمان آلودگی های انگلی روده به کار می برده اند.
مصرف گردو به طور منظم برای حفظ لطافت پوست مفید است. روغن گردو نیز به دلیل دارا بودن اسیدلینولئیک در حفظ شادابی پوست مؤثر می باشد. ویتامین و روی موجود در گردو نیز برای پوست مفید هستند.