تحقیق مقاله بررسی عوامل انسانی در محیط های کاری

مقدمه :

در صنایع هوا نوردی  توجه به عوامل انسانی بیشتر از صنایع دیگر به چشم می خورد چراکه بدون وجود آسایش و راحتی هنگام پرواز امکان تمرکز کافی برای هدایت وسیله پرنده وجود ندارد

 طراحی عملی پیکرپاره های فیزیکی عمدتا در حیطه صلاحیت مهنذسان است اما در همین مرحله است که داده های عوامل انسانی اهمیت پیدا میکند اگر در این مرحله تصمیم های طراحی نامناسب از لحاظ عوامل انسانی اتخاذ شود کاربر همواره در زحمت خواهد بود وعملکرد سیستم کاهش می یابد و حتی ممکن است در صنایع هوانوردی خطرات جانی  نیز در بر داشته باشد  اما از طرف دیگر  اگر تصمیم های مناسب اتخاذ شود استفاده از سیستم آسان میشود و عملکرد ارتقاء می یابد

به همین خاطرمهندسان هوانوردی هرچه قدر در ابداع وپیشبرد تکنولوژی هوایی موفق باشند بدون کمک و یاری منخصصان عوامل انسانی تلاش های انها به ثمر نمی نشیند

در گذشته به کار گیری عوامل انسانی در طراحی ها  بسیار کمرنگ بود ولی با گذشت زمان توجه به لزوم استفاده از  عوامل  انسانی  بیشتر نمود پیدا کرد. ولی با این حال بسیاری کاستی ها در این زمینه هنوز وجود دارد

در این مقاله به بررسی وضعیت  خلبان در هلیکوپتر  و   معایب موجود در طراحی  آن می پردازیم

کابین  خلبان   :

اتاقک خلبان از سه بخش بدنه – پنجره –درها تشکیل شده است که پنجره ودر ها بوسیله اتصالاتی به بدنه متصل هستند وخلبان را در یک اتاقک به طول 1 متر و عرض 2 متر محصور می کند ابته در این اتاقک 2 خلبان مستقر  میشوند که یکی خلبان اصلی ودیگری کمک خلبان است همچنین در این اتاقک فرامینی به منظور هدایت وسیله پرنده  تعبیه شده است که شامل 1 اهرم هدایت وسیله پرنده که در بین پاهای خلبان قرار میگیردو اهرمی دیگر در سمت چپ پای خلبان قرار دارد ودو عدد پدال که در جلوی پای خلبان که برای هدایت هلیکوپتر و نیز ترمز کردن است قرار دارد  وهمچنین در این اتاقک تعداد زیادی وسایل هدایت پرواز ( اعم از دکمه ها و کلید ها وشاسی ها و.....)وجود دارد

واضح است که برای د سترسی به این تجهیزات صندلی خلبان باید بسیار قابل انعطاف از لحاظ تنظیم پذیری باشد

بررسی های عوامل انسانی :

در شکل صفحه قبل پنجره ها و شیشه ها با هاشور  از بدنه متمایز شده اند مشخص است که اتصالاتی که این اجزاءرا به هم متصل میکنند در محدود کردن دید خلبان بسیار موثر هستند  این اتصالات اغلب از نوع پرچ هستند با پیشرفت تکنولوژی در ساخت مواد کامپوزیت و فایبر گلاس این اتصالات باید جای خود به مواد کامپوزیت دهند زیرا مواد کامپوزیت شفاف در افزایش زاویه دید خلبان نقش موثری دارند

محل قرار گرفتن صندلی ها هم در جایی مناسب تعبیه شده و به لحاظ ساختار وسیله پرنده وعدم امکان افزایش محوطه اتاقک خلبان  اجتناب ناپذیر است لذا باید حتی الامکان صندلی راحتی تعبیه شود که در کاهش فشار به خلبان هنگام پرواز موثر واقع شود

یک صندلی ایده آل باید شرایط زیر را داشته باشد :

1-  با کاسی تهیگاهی ستون فقرات همراه باشد

2- فشار وارد بر دیسک کمر را به حداقل برساند

3-بار گذاری ایستای ماهیچهای پشت را به حداقل برساند

4-  ثبات وضع اندامی را کاهش دهد

5-  تنظیم پذیری آن اسان باشد

همچنین در وسط دو خلبان و کمی عقب تر صندلی مهندس پرواز برای نظارت وهماهنگی با خلبان ها وجود دارد

این صندلی به لحاظ  اینکه دائمی نیست و بعداز بلند شدن ونشستن خدمه پرواز باید باز و بسته شود طراحی آن متفاوت  است این صندلی از میله های افقی و عمودی آلومینیومی متصل به هم تشکیل شده که زاویه نشیمنگاه آن با تکیه گاه 90 درجه می باشدو هیچ شیبی برای اتکاء بهتر کمر نداردکه شاید دلیل آن این باشد کهمهندس پرواز با دقت بیشتری به علائم توجه کند چون توجه به علائم مستلزم خم شدن به جلو است و شیب عقب دادن  به تکیه گاه مغایر با این است .

تکیه گاه صندلی از کاوری پارچه ای تشکیل شده که در هنگام تکیه دادن کاسی تهیگاهی ستون فقرات در انجا قرار می گیرد اما میله افقی ک در بالای تکیه گاه صندلی قرار دارد با ماهیچه های پشت تماس مقطعی دارد و پس  از مدتی نشستن بر روی آ ن بسیار آزار دهنده خواهد بود در جلو و سمت چپ صندلی اهرمی برای باز و بسته کردن صندلی قرار دارد وبرای باز وبسته کردن آ ن کاربر مجبور است در حالت نیمه خمیده ای این کار را انجام دهد که فشار  زیادی  را به کمر خود متحمل می شود

این صندلی هیچ تکیه گاهی برای گردن ندارد و پس از ساعتهای پرواز طولانی احتمال ابتلا به دردهای مفصلی در گردن وجود دارد البته لازم به ذکر است که احتمال میرود از بسیاری از فاکتور های انسانی به دلیل کم کردن وزن صندلی صرف نظر شده است

صندلی خلبان از قسمتهای پایه آلومینیومی  -تکیه گاه آلومینیومی  ودو عدد تشک  برای نشیمنگاه و تکیه گاه تشکیل شده است که پس از اتصال این قسمت ها به هم مجموعه صندلی درون ریلی که بر روی بدنه قرار  دارد قرار می گیرد و در جای خود محکم میشود سطح مقطع ریل در زیر نشان داده شده است

و سطح مقطع پایه صندلی که در  ریل قرار میگیرد نیز به این صورت است  وصندلی به و سیله اهرمی که در سمت راست

وصندلی به وسیله اهرمی که در سمت راست خلبان و پایین صندلی است به جلو و عقب میرود این تنظیم عقب و جلو کردن صندلی برای دور و نزدیک کردن خلبان از فرامین هدایت پرواز با توجه به وضعیت جسمانی اوست همچنین در پدال هایی که برای ترمز ونیز هدایت پرواز طراحی شده اهرمی وجود دارد که به وسیله آن خلبان میتواند پدالها را بسته به اندازه پاهای خود به خود نزدیک یا دور کند تا تسلط کافی بر آنها داشته باشد ولی فرامین دیگر قابل تنظیم نیستند و باید برای تسلط بر آنها صندلی را تنظیم نمود

همچنین برای تنظیم ارتفاع صندلی اهرمی در پایین –سمت چپ صندلی تعبیه شده است تا به وسیله آن خلبان بتواند خود را به کلید ها و سوئیچ هایی که در بالای سرش است نزدیک یا دور کند (برحسب شرایط جسمانی)

اشکال این صندلی در این است که با افزایش ارتفاع صندلی شیب تکیه گاهی صندلی کاهش مییابد بدین معنی که وقتی صندلی پایین است شیب نشیمنگاهی مناسب وشیب تکیه گاهی نیز مناسب استو خلبان در حالت عادی به عقب متمایل است و کاسی تهیگاهی ان محافظت می شود  ولی پس از آنکه صندلی را بالا می اوریم از شیب  صندلی کاسته می شود و خلبان به سمت جلو متمایل میشود و فشار بر روی کمر او وارد میشود

که این شرایط در مورد خلبان های با قد کوتاه ومتوسط صادق است اما خلبانهای بلند قد به دلیل حجم فضای کم داخل کابین مجبور به پایین آوردن صندلی هستند که موجب میشود زانوها از نشیمنگاه فاصله پیدا کرده و فشار مضاعفی بز انها وارد شود

ودر نهایت خلبان باید با بالا وپایین کردن صندلی شرایط مطلوبی برای خود بوجود آورد

یکی از مزایای این صندلی راحتی تنظیم ان است  چون به دلیل حالت فنریتی که در پشت صندلی قرار دارد بالا و پایین کردن آن برراحتی و در شرایطی مانند بی وزنی صورت می گیرد

(تصاویر در فایل اصلی موجود است)