نگاهی به دودکش ها
احتراماً ، با عنایت به اینکه اجرای دودکش ها دربسیاری از ساختمان های مسکونی ، تجاری و ... دقیقاً مطابق با ضوابط و مقررات ملی ساختمان مبحث هفدهم و یا حتی ضوابط شرکت گاز خراسان انجام نمی گردند و این مهم ممکن است در زمان استفاده از وسایل گاز سوز منجر به خسارتهای جانی و مالی ساکنان این ساختمان ها گردد ، نکات ذیل جهت رعایت در اجرای دودکشهای ساختمان که در عمل نیز موجب تأیید یا عدم تأیید شبکه گاز رسانی واحد های یاد شده می شود به اطلاع می رساند بدیهی است که عواقب عدم توجه به این نکات متوجه مجریان ، مهندسان ناظر و طراح دفاتر مهندسی و سایر دست اندرکاران مربوطه خواهد بود .
1- در ساختمانهای که گرمایش آنها با وسایل گاز سوز صورت می پذیرد ، هر وسیله گاز سوز بایستی دارای دودکش مناسب و بدون اشکال جهت تخلیه گازهای حاصل از احتراق فضای آزاد باشد لذا در اینگونه ساختمانها اجرای دودکش در کلیه اتاقهای خواب ، حا و پذیرایی و همچنین آشپزخانه الزامی می باشد .
تبصره : اتاقهای خوابی که مساحت آنها کمتر از 9 متر مربع باشد به دلیل غیر استاندارد بودن نصب بخاری ، اجرای دودکش الزامی نمی باشد .
2- دودکش ها باید در داخل ( بدنه ) دیوارها اجرا گردند ( توضیح اینکه : مناسبترین دیوارها دیوارهای داخلی می باشند ) اجرای دودکش به صورت نمایان به خصوص در بیرون ساختمان ها غیر استاندارد بوده و می باید عایق شده و توسط دیوار دیگری پوشش داده شوند ضمناً اجرای دودکش در داخل دیوار حمامها به دلیل احتمال نشت دودکش به طور کلی ممنوع می باشد .
3- در صورت عدم اطلاع از نوع و ظرفیت مصرف کننده گازی بهتر است توجه شود که مناسبترین قطر برای دودکش شومینه ها و پکیج ها حداقل 15 سانتی متر و بخاریها 10 سانتی متر می باشد ( هر سه مورد اشاره شده مربوط به مصرف کننده های گازی در سایز های استاندارد خانگی می باشد )
4- انتهای لوله خروجی کلیه دودکش ها در پشت بام باید 60 تا 100 سانتی متر از ارتفاع جانپناه ( یا هر مانع دیگری در مجاورت آنها ) بالاتر بوده و از دیوارهای جانبی نیز شعاع حداقل 1 متر فاصله داشته باشد و حتماً میباید مجهز به کلاهک ضد باد ( H ) باشند .
5- ابتدای دودکش ها در داخل ساختمانها باید حداقل 30 سانتی متر از ورودی دودکش هاگودتر باشند تادر صورت سقوط احتمالی بخشی از بدنه و یا اجسام خارجی دیگر به داخل دودکش موجب مسدود شدن آنها نگردد .
6- قطر داخلی تمامی دودکش باید در طول آنها یکنواخت و سطح داخلی آنها نیز صاف باشد .
7- جنس دودکش ها و مصالح بکار رفته در آنها باید مطابق ضوابط و مقررات ملی ساختمان در مبحث هفدهم باشد.
8- دودکش ها باید حتی المقدور بص.رت کاملاً مستقیم و یکسره اجرا گردند و در طول مسیر نیز باید حتماً هوابند ( دودبند ) باشند و در صورت اجرای دودکش ها بصورت قطعاتی حتماً باید از دودکشهای نوع نر و ماده که باعث دودبندی محل اتصال و عدم خروج گازهای حاصل از احتراق می شود استفاده نمود و حتی المقدور نباید قطعات دودکش ها را به صورت لب به لب اجرا کرد در آن صورت هرگز نباید اجزای آنها را با گچ به هم متصل نمود و بهتر است با وصاله های کارخانه ای و یا ملات سیمان و با استفاده از رابیتس به صورت لب به لب به هم متصل و دود بند گردند .
9- اجرای دودکش در کنار دربها نظیر دربهای ورودی به اتاقها ، کمدهای داخل اتاقها در صورتیکه دربهای روی دودکشها بازگردند ممنوع می باشد .
10- اجرای دودکش با فاصله افقی کمتر از 50 سانتی متر از پنجره های داخلی به دلیل احتمال چسبیدن پرده به دودکش و آتش گرفتن آن ممنوع می باشد .
11- برای کلیه مصرف کننده های گازی در کلیه طبقات یک ساختمان می باید دودکش مستقل اجرا نمود در صورت اجبار به نصب دودکش مشترک اجرای آن می باید تحت نظر متخصصین و مهندسین مشاور تأسیساتی انجام گردد ( لازم به توضیح است که طبق ض.ابط شرکت گاز خراسان حتی دودکشهای مشترکی که برابر مقررات مبحث هفدهم اجرا گردند به دلیل احتمال نشت دود از دوکش به طبقات دیگر مورد تأیید نمی باشد .)
12- عبور دودکش از فضای داخل سقف های کاذب علی الخصوص حمامها به دلیل امکان پوسیدگی و نشت گاز منو اکسید کربن ممنوع می باشد .
13- استفاده از دودکشهای آکاردئونی نوع آلومینیومی یا فلکسیبل به علت عدم امکان دودبندی مناسب در ابتدا و انتها و انقباض و انبساط آن خطرناک بوده و ممنوع می باشد .
14- در طول مسیر دودکشها حتی المقدور باید از اجرای دودکش بصورت افقی پرهیز نمود و در صورت اجرا نمودن بخشی از دودکش بصورت افقی ، بخش عمودی آن دودکش حداقل باید سه برابر بخش افقی آن باشد .
15- ساختمان هایی که مجهز به سیستم گرمایشی شوفاژ خانگی و یا موتور خانه مرکزی باشند اجرای حداقل یک دودکش در حال یا پذیرایی جهت گرمایش اضطراری ، الزامی می باشد .
16- آزمایش دودکش ها
برای اطمینان از صحت عملکرد دودکش ها سه آزمایش آسان ذیل توصیه می شود :
الف : ساده ترین آزمایش هر دودکش دست زدن و لمس آن است . سردی دودکش نشانه عدم عبور گازهای سمی حاصل از احتراق وسیله گاز سوز و زنگ خطری برای شما می باشد . وقتی وسیله گاز سوز کار می کند بایستی دودکش داغ باشد و نوک انگشتان داغی آن را حس کند .
ب : آزمایش بعدی استفاده از شمع و یا شعله کبریت در محل دریچه و مبداء دودکش در اتاق ( محل مصرف ) می باشد . با قرار دادن کبریت روشن در ابتدای دریچه بایستی شعله به سمت داخل دودکش کشیده شود . این موضوع نشانه کار کردن و مکش مناسب دودکش و در صورتیکه تغییری در شعله ایجاد نشود نشان دهنده عدم مکش مناسب دودکش می باشد .
ج : هنگام خرید و یا اجاره خانه و قبل از وصل وسایل گاز سوز به دودکش ، مسیر دودکش ها را با یک وزنه و طناب محکم از پشت بام تا محل دریچه و مبداء دودکش کنترل نمائید تا از باز بودن آن کاملاً مطمئن شوید .
دودکش گرمکن ها
چون طبق قوانین گازها و رابطه P1.T2=P2.T1 اگر فشار گازی در حجم ثابت از P1 به P2 کاهش یابد دمای آن نیز از T1 به T2 کاهش خواهد یافت ، لذا در سیستم های تقلیل فشار گاز همواره با کاهش دمای گاز مواجه خواهیم شد و در نتیجه هنگامی که دمای گاز به نقطه شبنم گاز نزدیک شود بخار مایعات همراه گاز اعم از آب و هیدروکربورهای سنگین تر به صورت مایع درآمده و در دمای پایین محیط در تاسیسات ایجاد یخزدگی می نماید.