تهیه گسترش خون
به منظور کارهای میکروسکوپی رایج در تشخیص بیماری مالاریا وتب باز گرد کنه ای، بر روی لام یک گسترش ضخیم ویک گسترش نازک تهیه می گردد.
مواد ووسایل مورد نیاز
1 - لام تمیز 2 - لانست استریل 3 - الکل اتیلیک 70 -75 درجه 4 - پنبه استریل 5 - مداد نرم 6 - فرم ثبت بیمار 7- دستکش لاتکس یا دستکش یکبار مصرف
مراحل تهیه گسترش
1- مشخصات بیماررادر دفتر یا فرم مخصوص ثبت می کنیم.
2- کف دست چپ بیماررابه سمت بالا نگه داشته وبا استفاده از یک تکه پنبه تمیز آغشته به الکل اتیلیک 70-75 درجه نوک انگشت سوم یا چهارم (ازسمت شست)را ضد عفونی می کنیم در اطفال می توانیم از پاشنه پا یا از انگشست شست جهت نمونه گیری استفاده نماییم .
3- با استفاده از یک لانست استریل وبا یک حرکت سریع رفت وبرگشت سوراخی در قسمت کناری تاج انگشت ایجاد می کنیم .
4- به آرامی نوک انگشت را فشار می دهیم واولین قطره خونی را که خارج می شود با استفاده از یک تکه پنبه خشک پاک می کنیم ( اولین قطره حاوی آب میان بافتی بوده ورقیق می باشد در ضمن ممکن است اضافی الکل برسطح پوست باقی مانده باشد که این امر خود باعث فیکس شدن گترش ضخیم می شود ).
5 - از قطرات بعدی خون جهت تهیه اسمیر خون محیطی استفاده می کنم ، لام به صورت فرضی سه قسمت در نظر می گیریم ودر 3/1 انتهای لام یک قطره در شت خون ودر 3/1 میانی یک قطره کوچک خون قرار می دهیم.
6 - به دلیل اینکه ممکن است قطره کوچک خشک شود ابتدا گسترش نازک را تهیه می کنیم بدین ترتیب که با استفاده از یک لام دیگر ، بازاویه حدود 30تا40 درجه ابتدا به سمت عقبحرکت تا لام با قطره خون تماس پیدا کرده وخون در عرض آن پخش شود وبعد از اینکه لام باخون تماس پیدا کردبا یک سرعت مناسب لام گسترش دهنده را روبه جلوحرکت می دهیم (توجه داشته باشید اگر زاویه بزرگ باشد گسترش کوتاه واگر زاویه کوچک باشد گسترش بزرگ ، اگر حرکت سریع باشد گسترش کوتاه و اگر حرکت کند با گسترش بزرگ خواهد شد ).
7 - جهت تهیه گسترش ضخیم با استفاده از گوشه لام پخش کننده خون به شکل دایره یا مستطیل در حدود 5/1تا 2 سانتیمتر پخش می کنیم و حرکت چرخش را حدود 30 ثانیه ادامه می دهیم تا از تشکیل رشته های فیبرین جلوگیری شود .
8 - بعد از اینکه گسترش خشک شدبا استفاده از مداد مشخصات بیمار را در قسمت ضخیمتر گسترش نازک نوشته ولام را بسته بندی می کنیم ودر اولین فرصت (24ساعت ) به آزمایشگاه ارسال می نماییم .
هدف ازتهیه گسترش خونی
I- شمارش افتراقی گلبولهای سفید(DIFF)
II- بررسی مرفولوژی گلبولها
طرزتهیه گسترش خونی:
وسیله کار: دو عدد لام یک بار مصرف تمیز
نمونه خون حاوی ماده ضد انعقاد EDTA را به آرامی خوب مخلوط میکنیم .
یک قطره خون را(بوسیله لوله هماتوکریت ساده)در یک سانتیمتری انتهای لام قرار میدهیم.
لبه لام دیگر رابا زاویه سی(30) درجه بر روی قطره خون قرار می دهیم .لحظه ای بعد
خون سراسر روی لبه لام دوم( فصل مشترک دولام)انتشار می یابد .
اکنون لام را با زاویه سی (30) درجه با یک فشارملایم و باسرعت یکنواخت در سطح لام اول به سمت جلوحرکت میدهیم .
ویژگیهای یک گسترش خونی:
1-گسترش خونی دوسوم(۳/۲) سطح لام را اشغال کند.گسترش خونی کوتاه ارزش پائینی دارد .
2-گسترش خونی ازابتدا وانتهای لام فاصله داشته باشد.
3- گسترش خونی مطلوب دارای مناطق ضخیم متوسط ونازک میباشد.
4- انتهای گسترش خونی شعله شمعی باشد.انتهای گسترش های خونی ناصاف کج ونوک تیز بی ارزش تلقی میشود.
5-یک گسترش خونی خوب دارای دو حاشیه دردوسمت لام دارد.
تهیه یک گسترش خونی استاندار واصولی نخستین قدم درتشخیص سلولهای خونی طبیعی از غیر طبیعی وحکم درخصوص آنهاست.
یک گسترش خونی نادرست باعث اشکال در تشخیص سلولهای خونی میشود.لذا بایدلامها را تمیزوعاری ازچربی انتخاب کرد.
لام دوم به اصطلاح لام (rode) باید لبه اش صاف باشد.
درفاصله بین تهیه هر گسترش خونی باید لبه لام (rode) را بایک پارچه
مرطوب ازخون پاک کنیم تا با نمونه بعدی تداخل صورت نگیرد.
تهیه گسترش خونی خوب نیازمند تمرین وممارست است به هرحال برای تهیه گسترش خونی نازک با کم کردن زاویه وبرای آماده کردن لام ضخیم با زیاد کردن زاویه به این هدف نایل میشویم .
خاطر نشان می کنم برای تهیه لام خوب درمورد کم خونی ها برداشتن قطره خون بزرگتر یا زیاد کردن زاویه میتوان لام مطلوب را بدست آورد.
در پایان گسترش خونی درهوای آزمایشگاه خوب خشک شود سپس خون روی لام را توسط ریختن الکل متانول ثابت میکنیم.میگذاریم سطح لام خوب خشک شود.این لام برای رنگ آمیزی آماده است.