1 تغذیه و ورزش
بدن انسان برای بقای حیات و رشد و ترمیم بافتهای خود از موادی استفاده می کند که معمولاً از طریق هان و دستگاه گوارش به آن می رسد. این عمل را تغذیه می نامند. عمل تغذیه چهار کار اساسی در بدن انجام می دهد :
نیازهای بافتها را برای رشد برآورده می کند.
مواد لازم برای ترمیم و جایگزین کردن بافتهای فرسوده را تامین می کند.
نیروی لازم برای فعالیتهای جسمی و فکری را فراهم می کند .
تعادل فیزیولوژیکی دستگاههای مختلف بدن را تامین می کند.
غذای مصرف شده به وسیله بافتهای بدن تجزیه می شود. تجزیه مواد غذایی در بدن تولید حرارت می کند و گرمای طبیعی آن حفظ می شود ( درجه حرارت بدن باید همیشه در حدود 37 درجه سانتیگراد باشد) . نیروی لازم برای فعالیتهای بدن نیز از تجزیه این مواد تامین می گردد. در حدود دو سوم از وزن بدن را آب تشکیل میدهد . روزانه به طور تقریب 5/2 لیتر آب از طریق پوست ، ریه ها ، عرق و ادرار از بدن دفع می شود. این مقدار آب باید از طریق نوشیدنیها و غذا تامین گردد. انسان می تواند مدتی بدون غذا زندگی کند ، ولی بدون آب بیش از پنج تا شش روز قادر به ادامه زندگی نخواهد بود.
کالری
ارزش مواد غذایی از نظر تولید نیرو با کالری نشان داده می شود. یک کالری عبارت است از مقدار گرمایی که باید به یک گرم آب داد تا حرارتش یک درجه سانتیگراد بالا برود. دانشمندان به تجربه نشان داده اند که :
تجزیه هر گرم چربی تقریباً 9 کالری تولید می کند.
تجزیه هر گرم مواد قندی یا کربوئیدرات 4 کالری تولید می کند
تجزیه هر گرم پروتئین 4 کالری تولید می کند.
مقدار کالریی که بدن برای کارهای روزانه لازم دارد در افراد مختلف با تغییر سن ، وزن ، جنس و نوع فعالیت متفاوت است. انسان هرچه بیشتر فعالیت کند کالری بیشتری مصرف می کند جدول شماره یک مقدار متوسط کالری مورد احتیاج را برای افراد عادی در سنین مختلف نشان می دهد. البته مقدار کالریی که به بدن می رسد صرف واکنشهای داخلی و فعالیتهای خارجی بدن می شود. پس فردی که فعال تر است به همان میزان احتیاج بیشتری به کالری دارد.
کالری اضافی که هنگام کار عضلانی لازم است ، از منابع کالری که در بدن ذخیره شده اند تامین می گردد. بنابراین اگر انرژی مصرف شده برای فعالیتهای روزانه بیشتر از انرژی کسب شده از طریق إذا باشد بدن مجبور است که این کمبود را از ذخیره موجود در خود جبران کند و در صورت ادامه این عمل از وزن آن کاسته و لاغر می شود.
موادی که از ارزش غذایی مهم برخوردارند عبارتند از :
1 پروتئینها که صرف رشد و ترمیم بافتهای بدن می شوند و مقدار اضافی آنها احتمالاً به عنوان منبع انرژی در بدن ذخیره می شود.
2 کربوئیدراتها که شامل مواد قندی و نشاسته ها هستند و اولین گروه مواد غذایی هستند که تبدیل به انرژی می شوند.
3 چربیها که از طریق موادی مثل شیر و غذاهای سرخ کرده به بدن می رسند. مقدار زائد این مواد به صورت چربی در زیر پوست و محوطه شکم و دور کمر ذخیره می شود. ذخیره بیش از حد چربی در بدن باعث بروز امراض قلبی و عروقی می شود.
ویتامینها
ویتامینها ترکیباتی هستند شیمیایی که برای سلامت و رشد و بقای حیات انسان ضروری اند. ویتامینها رشد طبیعی بافتهای مختلف بدن را تامین می کنند ، آنها همچنین باعث می شوند که اعصاب و عضلات به طور صحیح وظایف خود را انجام دهند. یک رژیم غذایی متعادل باید دارای کلیه ویتامینهای مورد نیاز بدن باشد ، ولی نکته مهم این است که چند درصد از افراد دارای رژیم غذایی مناسب هستند.
تحقیقات نشان داده است که اگر ویتامینها در رفتار و شخصیت افراد نیز اثر می گذارد. بی اشتهایی ، تحریک پذیری ، بی خوابی از جمله عوارضی است که به واسطه کمبود ویتامینهای C,B1,B2 در رفتار شخص پیدا می شود. برای پیشگیری از کمبود ویتامین در بدن باید سعی شود که حتی الامکان میوه و سبزیجات را به صورت تازه و خام مصرف کرد و رژیم غذایی متنوع داشت . جدول شماره 2 نام و منابع و اثرات ویتامینهای مهم را نشان می دهد.