لیسپ یک زبان برنامهنویسی رایانه است که در سال ۱۹۵۸ به وسیلهٔ جان مککارتی ابداع شده است. این زبان، مانند زبان برنامهنویسی پرولوگ، بیشتر برای برنامهنویسی هوش مصنوعی مورد استفاده قرار میگیرد. با توجه به اینکه زبان لیسپ از نحو سادهای برخوردار است، تجزیه و پیادهسازی آن نسبتاً با سهولت انجام میشود.
متن برنامههای لیسپ عموماً از نمادها و لیستهایی از نمادها تشکیل میشود و بدین خاطر است که این زبان لیسپ (مخفف پردازش لیست) نامیده شده است. یکی از ویژگیهای جالب زبان لیسپ این است که خود برنامههای لیسپ نیز لیست هستند و بنا بر این، میتوان با برنامهها به عنوان دادهها رفتار کرد و یا دادهها را به عنوان برنامه ارزیابی نمود.
لیسپ دارای گویشهای مختلفی است که بعضی از آنها دارای قابلیتهای شیءگرا نیز هستند. از این میان میتوان به کامن لیسپ اشاره کرد.
سیشارپ
سیشارپ همچون زبان برنامهنویسی جاوا زبانیست شئگرا و بسیار سطح بالا (high level). از آنجایی که شئگرائی و سطح بالا بودن از ابزارهای مدیریّت مؤثّر و کارآمد پیچیدگی در فضای پیچیدۀ اینترنت مدرن می باشند، در واقع میشود جاوا و سیشارپ را از جمله زبان های اصلی برای ایجاد و انجام برنامههای کاربردی تحت وب (web applications) و خدمات وب دانست.
بر اساس ادّعای شرکت مایکروسافت، این زبان در سال 2000 توسط تیمی به سرکردگی آندرس هلزبرگ و نیز سکات ویلتاموث ساخته شد. سیشارپ که فقط برای دات نت است در مجموعه NET Platform SDK. ارائه گردید که در محیط های برنامه نویسی استودیوی بصری دات نت (Visual Studio .NET)، در نسخههای 2003 و 2005 آن موجود است. دستورات زبان سیشارپ مانند جاوا سطح بالا تر از C و ++C است و برای مثال برنامه نویس مستقیما به اشاره گرها یا منابع سیستم دسترسی ندارد.
سکّوی دات نت
در ماه ژوئن سال 2000 میلادی بود که شرکت مایکروسافت ابداع و ایجاد سکّوی (platform) جدید برنامه نویسی خود را موسوم به دات نت (Microsoft .NET) اعلام نمود. در جهت بهبود سکّوهای پیشین مایکروسافت، دات نت مدل تازهای را برای ایجاد نرم افزار های کاربردی ارائه میدهد که در آنجا زبان های گوناگون می توانند در کنار هم قرار گیرند و با یکدیگر به همکاری بپردازند. این درست مدل کوچکتری ست از تمامی فضای اینترنت بدانگونه که عوامل گوناگون میتوانند در سطوحی گسترده به همکاری اقدام کنند.
تیسیال
تیسیال(tcl) زبان برنامهنویسیاسکریپنویسی است که توسط جان اُسترهوت (John Ousterhout) ساخته شد. یادگیری این زبان ساده است و قدرت خوبی دارد.
زبان برنامهنویسی پیاچپی
ناموارهٔ PHP
پیاچپی (PHP) یکی از پر طرفدارترین زبانهای برنامهنویسی متن باز (Open Source) میباشد، که بیشتر برای طراحی برنامههای سمت سرور در وبگاههای پویا (Dynamic) مورد استفاده قرار میگیرد. PHP مخفف PHP: Hypertext Preprocessor (پیشپردازنده فرامتن) میباشد. پیاچپی در سال ۱۹۹۴ ایجاد شد. رسموس لردورف (Rasmus Lerdorf) ایجاد کننده اولیه آن بوده است ولی در طی زمان این زبان برنامهسازی، توسط سایر کارشناسان و برنامهنویسان تکمیل گردیده و به شکل کنونی آن درآمدهاست.
پیاچپی از زبانهای برنامهنویسی تحت وب است. ساختار این زبان بسیار شبیه زبان سی (C) و زبان برنامهنویسی پرل (Perl) میباشد. شکل پذیری فوق العاده آن و نیز همگونی با اغلب بانکهای اطلاعاتی از قبیل MySql قدرت آن را افزایش داده است.
مشهورترین نرمافزارهای(بسته های) ایجاد شده با پیاچپی عبارتاند از phpBB و PHPNuke و مدیاویکی (MediaWiki) (که این وبگاه با آن طراحی شده). پیاچپی میتواند جایگزینی برای زبانهای ASP.NET و JSP و Perl باشد.
سادگی استفاده از پیاچپی و شباهت آن به زبان سی و پرل (و از نسخه ۵ آن به جاوا) باعث شده که اغلب برنامه نویسان با تجربه در کوتاهترین زمان ممکن برنامههای کاملی را ایجاد کنند.
پیاچپی تنها یک زبان اسکریپتنویسی نیست و با استفاده از PHP-GTK میتوان برای طراحی برنامههای با ظاهر گرافیکی (GUI) و همچنین طراحی برنامههای خط فرمان شبیه پرل یا پایتون (Python) از آن استفاده کرد.
پیاچپی امکان استفاده از انواع مختلفی از پایگاههای داده را از جمله MySQL، اوراکل، IBM DB2 ،Microsoft SQL Server ،PostgreSQL و SQLite با دستورهایی ساده فراهم میسازد.
پیاچپی روی بیشتر سیستم عاملهای معروف از جمله لینوکس، یونیکس، ویندوز و Mac OSX و با اغلب کارگزارهای وب (Web Server) معروف، قابل اجراست.
شیوه کار برنامه
یک برنامهٔ پیاچپی میتواند قسمتی از یک برنامهٔ اچتیامال (HTML) باشد. مثلاً در برنامهٔ زیر تنها
به زبان پیاچپی است و بقیهٔ برنامه به زبان HTML نوشته شده است. برای جداسازی برنامهٔ پیاچپی و برنامهٔ اچتیامال باید قسمت پیاچپی را بین php?> و قرار داد. لازم به ذکر است که بجای تگ آغاز که همانا php?> است، میتوان از حالت خلاصه شده آن که به صورت ?> است استفاده نمود، منتها این کار استاندارد نبوده و بستگی به تنظیمات هنگام نصب php دارد. بنابر این توصیه میشود که از همان حالت کامل استفاده شود.
Nomoone
با صدا زدن صفحهای با متن بالا از سرور بهوسیله مرورگر در صفحه "Salam PHP" را میبینیم.
پایتون
پایتون زبان برنامهنویسی تفسیری و سطح بالا ، شیگرا و یک زبان برنامهنویسی تفسیری سمت سرور قدرتمند است که توسط گیدو ون روسوم در سال ۱۹۹۰ ساخته شد. این زبان در ویژگیها شبیه پرل، رابی، اسکیم، اسمالتاک و تیسیال است و از مدیریت خودکار حافظه استفاده میکند.
لوگوی برنامه
پایتون به شکل پروژهای بازمتن توسعه یافته است و توسط بنیاد نرمافزار پایتون مدیریت میگردد. نسخهٔ 2.4.2 این زبان در تاریخ ۲۸ سپتامبر ۲۰۰۵ منتشر شد.
تاریخچه
پایتون در یک محیط آموزشی ایجاد و توسعه یافته است . یعنی در کریسمس سال ۱۹۹۸ در موسسه ملی تحقیقات ریاضی و رایانه (CWI) شهر آمستردام. در آن زمان گیدو یک محقق در CWI بود و در زمان بیکاری خود بر روی پروژه شخصی خود یعنی پایتون کار می کرد . اولین نسخه عمومی از پایتون در ماه فوریه سال ۱۹۹۱ منتشر شد . برای مدتی نسبتاً طولانی پایتون توسط موسسه ملی تحقیقات و ابتکارات (CNRI) واقع در رستون ایالات متحده امریکا توسعه مییافت . تا اینکه در سال 2000 تیم توسعه دهنده پایتون به آزمایشگاه های پایتون منتقل شدند . نام پایتون از برنامه مورد علاقه سازنده آن یعنی مونتی پایتون که یک برنامه کمدی انگلیس بود گرفته شده است .
ویژگی ها
شی گرایی
پایتون یک زبان برنامهنویسی شیگرا است و از ویژگی های پیشرفتهایی چون وراثت، چند شکلی، سربار گزاری عملگر و ... پشتیبانی می کند. یک از ویژگیهای پایتون که لقب چسب را برای پایتون به ارمغان آورده امکان استفاده از کد ها و کلاسهای نوشته شده در زبانهای دیگری چون سیپلاسپلاس و جاوا است که در حقیقت کار چسباندن قطعات کد جدا و فقط نوشتن بدنه اصلی به عهده پایتون است .
رایگان
پایتون یک زبان برنامهنویسی رایگان و بازمتن هست. میتوانید متن آن و خود برنامه را به رایگان از اینترنت دریافت یا در توسعه آن همکاری کنید .
قابلیت حمل
چون پایتون با زبان قابل حمل سی نوشته شده می تواند به صورت مجازی بر روی هر پردازشگردی همگردانی و اجرا شود . ماشین مجازی (مفسر پایتون) متن برنامه را خوانده و همزمان تفسیر کرده و اجرا می کند. پس شما می تونید یک برنامه را در ویندوز بنویسید و سپس بدون تغییر روی لینوکس یا مکینتاش یا هر سیستم عامل و سختافزار دیگری که پایتون روی آن نصب باشد اجرا کنید .
قدرتمند
پایتون زبانی چند رگه است که از زبانهای برنامهنویسی تفسیری (برای مثال : تیسیال، اسکیم، پرل) و زبانهای سیستمی (برای مثال: سیپلاسپلاس، سی و جاوا) مشتق شده. بنابراین تمام سادگی و راحتی کار زبانهای برنامهنویسی تفسیری و ویژگیها و قدرت زباهای سطح پایین را داراست .
درونی سازی و گسترش
این ویژگی یکی از پرکاربرد ترین و قوی ترین ویژگی های پایتون می باشد . شما می توانید قطعه از کد را در زبانی چون سیپلاسپلاس، سی و جاوا نوشته سپس از آن در برنامه نوشته شده با پایتون استفاده کنید. و یا می توان از توابع کتابخانهای و کامپوننت هایی چون COM API استفاده کرد . البته نوع این نوع برنامه نویسی (ماژول) با برنامه نویسی معمولی هر زبان متفاوت می باشد . می توان از کد های پایتون در زبانهای دیگر نیز استفاده کرد (درونی سازی)
سهولت یادگیری و استفاده
بی شک و حداقل از نظر بسیاری از برنامه نویسان پایتون این زبان یکی از آسان ترین زبان ها برای یادگیری و استفاده می باشد و از آن به عنوان یک زبان سریع برنامه نویسی یاد می کنند . این زبان نیازی به کامپایل ندارد و شما مستقیما می توانید پس از نوشتن کد و با یک دستور آن را اجرا کنید . دستورات این زبان بسیار نزدیک به زبان انسان می باشد . برای مثال برنامه Hello World را که اولین برنامه ساده می باشد را در دو زبان سی و پایتون مقایسه کنید :
Hello World در سی
#include
int main()
{
printf(" Hello world ");
return 0;
}
Hello World در پایتون
print "Hello World !!"
برنامه های نوشته شده با پایتون
بیتتورنت (BitTorrent ) : نرم افزاری برای جستجوی فایل های به اشتراک گذاشته شده و ...
بلندر (Blender) : یک نرم افزار 3 بعدی و اپن سورس بسیار معروف
چندلر (Chandler) : مدیر اطلاعات شخصی شامل تقویم ، میل ، کار های روزلنه ، یادداشت ها و ...
Civilization IV : یک گیم کامپیوتری بر مبنای پایتون که از boost.python استفاده می کند
میلمن (Mailman) : یکی از معروفترین نرم افزار های مرتبط با ایمیل
Kombilo : مدیر پایگاه داده و مرورگرگیم های go