تحقیق مقاله تاریخچه بسته بندی در جهان

مقدمه

در عصر حاضر اغلب کالاهای موجود در بازار دارای بسته بندی مناسب که نیاز مصرف کننده و کالا را تأمین می سازد.

در این تحقیق سعی شده است که طراحان گرافیک اشنایی مختصری در رابطه با بسته بندی و خصوصیات و کاربرد آنها به دست آورند.

چه بسا طراحان گرافیک بسیاری هستند  که تجربه لازم را در رابطه با بسته بندی کالاها ندارند و این مسئله باعث می شود که ایده های بسیار خلاقانه آنها در بسته بندی کالاها که زیبایی و مفهموم بسیاری دارند جلوه واقعی خود را نداشته باشد و به عبارتی بسته بندی موفقی نباشد.

این تحقیق برای کمک به طراحان و همه کسانی که در رشته کاری خود خواهان حضوری مثبت و اندیشه و ایده ماندگار هستند انجام شده است.

زمانی همه کالاها نیز بدون بسته بندی میان افراد انتقال داداه میشد و چون روش و شیوه مناسبی برای حفاظت وجود نداشت اغلب دچار مشکلاتی نظیر حمل و نقل و نگهداری و ... می شدند، اما در عصر حاضر با وجود بسته بندی اغلب این مشکلات حل شده اند  و حفاظت و نگهداری و حمل و نقل شکل مطمئن و مناسبی به خود گرفته است.

در این تحقیق شما می توانید با بسته بندی کالاهای ورزشی آشنا شده و نقاط ضعف و قوت آنها را بشناسید و بسته بندی کالاها را چه از لحاظ تفاوت و چه از لحاظ شباهت با یکدیگر بررسی نمایید.

( به عنوان مثال بسته بندی لبنیات با بسته بندی کالاهای ورزشی) .

رسیدن به درک درست از بسته بندی هدف من است. اما میدانم همچون بسیاری از حرکت های نو این تحقیق بدون ایراد نخواهد بود با وجود این امیدوارم مفید واقع گردد.

تاریخچه بسته بندی در جهان

تکنولوژی بسته بندی عبارت است از توسعه و دستیابی به روش های جدید تولید بسته بندی است بسته بندی ها باید پیوسته با نیازهای کمی و کیفی بازار تطبیق داده شود و در اینجا به تاریخچه مختصری از بسته بندی اشاره می کنیم .

بسته بندی بیش از آن که توسط انسان ابداع شود به صورتهای مختلف در طبیعت وجود داشته است . طبیعت نیز خود در ابتدای خلقت به بسته بندی مواد پرداخته است .

هر انسان پرتقال ، تخم مرغ و نارنگی و ... را از ظاهر بسته بندی آن می شناسد به عنوان مثال پوست پرتقال محتوی آن را از خشک شدن ، فاسد شدن ، از دست دادن طعم و عطر و حتی رنگ آن حفظ نموده و به ماندگاری کوتاه مدت آن را تضمین می کند .

یا محصول دیگر مانند تخم مرغ آیا گمان این که تخم مرغ بدون پوست « بسته بندی » باشد ممکن است ؟

هر چند بسته بندی قدمتی طولانی به بلندی طول تاریخ پیش دارد . اما امروزه اکثر محققان معتقد هستند که بنیان گذاری صنعت بسته بندی به سال 1804 میلادی باز می گردد و زمانی که البرت فرانسوی توانست هنر نگهداری شیر را ابلاغ کند و از آن زمان ما شاهد و شکوفایی روزافزون این صنعت باشیم بعنوان مثال از تولید قوطی های آلومینیومی در سال 1985 که خود نقطه عطفی در صنعت بسته بندی مواد غذایی هستند که هر چند از گذشته های دور از این مواد در زمینه بسته بندی مواد غذایی استفاده می شده است . « لازم به ذکر است که این نوع قوطی های فلزی از نوع tp هستند و در سال 1810 توسط فردی بنام پیتر دوراثر ابداع شد » .

امروزه بسته های حاصل به لحاظ تنوع در جنس و چه به لحاظ طرح و فرم نسبت به گذشته بسیار متنوع گردیده است .

همچنین آثار حکاکی از بسته بندی از 8000 سال پیش به این صورت صحیح است که صورت ظروف ساخته شده و از حصیر همچنین ظروف گلی و لعابی در بین النهرین و مصر به کار می رفته است که به مرور زمان تبدیل به موادی همچون کاغذ و محصولات سلولزی ، شیشه ، فلز و پلاستیک شده اند . در نتیجه این تحول بزرگ مشکل فروشنده و خریدار را برطرف می کند حالا برای کالا فروشنده ای وجود دارد و یا بعبارتی ساده تر بسته بندی به عنوان فروشنده خاموش هر زمانی که مشتری بخواهد می توان تمام اطلاعات مورد نظر را در اختیار او قرار دهد البته جلب نظر یک مشتری خود جایگاه و اهمیت خاص خود را داراست . زیر کالای متمایز شده میان چند محصولات و کالای مانند خود حرف اول را می زند و همچنین پیدا کردن یک کالا میان هزاران محصول و کالاهای دیگر را در یک فروشگاه کارآسانی نمی باشد و نیاز به در نظر گرفتن علائم و نمادهای بسیاری دارد از این رو طرح و بسته بندی کل محصول نیز هم به فروشنده و هم به خریدار کمک نماید .

بسته بندی در ایران

با وجود تحولات بسیاری که در صنعت بسته بندی در کشور ما رخ داده است . اما هنوز شاهد کمبودهای زیادی در این صنعت نوپا در کشورمان می باشیم که گذشته از مسائل فرهنگی و اقتصادی کشور نبودن ماشین آلات مدرن و جدید و ناآگاهی نسبت به تأثیر این صنعت در اقتصاد کشور ، و رشد صادرات باعث بی مهری نسبت به این صنعت شده است اما می بینم که در چند سال اخیر اهمیت بسته بندی در شاخه های مختلف به خصوص به خصوص صادرات کشور مورد توجه قرار گرفته و می توان گفت : که جامعه ما دیگر اهمیت بسته بندی را به درستی پذیرفته است .

دیگر نیازی نیست توضیح داده شود که بسته بندی موجب موفقیت کالا در بازار عامل نگهداری و حمل و نقل آسان و نیز صرفه جویی در مصرف است . حتی شاید لازم نباشد با تأکید چند باره در مورد ضرر و زیان های ناشی از ضعف در صنعت بسته بندی ، اتلاف سالانه 5/2 میلیون تن گندم تولید شده در ایران در مسیر برداشت تا مصرف و هدر رفتن 30% محصولات کشاورزی ایران را به رخ مسؤلان صنعتی و برنامه ریزی کشور کشید هم نیازمند به بسته بندی و هم آسیب های ناشی از کمبود این مشکل به اقتصاد ملی . دست کم برای مدیران صنعتی و اقتصادی کشور شناخته شده است بنابراین آن چه امروز لازم است شناخت دقیق اولویت های برنامه ریزی برای دستیابی به امکانات و قابلیت های مورد نظر و محکم کردن پایه های صنعت چاپ و بسته بندی است .

تعریف بسته بندی

همه ما در زندگی روزمره خود با بسته بندی سروکار داریم اما اگر از ما خواسته شود تا آن را توضیح دهیم هر یک تصویر ذهنی متفاوتی نسبت به دیگری داریم .

در استاندارد بریتا واژه بسته بندی بعنوان هنر یا عملیات مورد استفاده در آماده سازی کار برای حمل و نگهداری و یا تحویل به مشتری تعریف شده است و در تعریفی ساده تر می توان بسته بندی را به ظرفی گفت که مظروفی را در خود جای می دهد لیکن بهترین تعریف برای واژه بسته بندی توسط paine در سال 1962 داده شده است که امروزه نیز این تعریف به عنوان کامل ترین تعریف برای بسته بندی کاربرد دارد و به گفته آقای پاین بسته بندی عبارت است از :

( چند نظریه )

یک سیستم که زمان تهیه کالا را جهت انتقال ، توزیع ، ذخیره ، خرده فروشی ، و مصرف کاهش می دهد .

یک مفهوم تضمین کننده برای تحویل مطمئن کالا به آخرین مصرف کننده در شرایط مطلوب و یا حداقل هزینه .

یک عامل فنی اقتصادی است که هزینه تحویل کالا را به حداقل می رساند در حالی که فروش  و در نتیجه سود حاصل از آن را به بالاترین حد افزایش می دهد و در تعریفی ساده تر بسته بندی را می توان پوششی از یک سیستم که اصطلاحا کالا نامیده می شود دانست و اگر بخواهیم تحویل در مفهوم بسته بندی را از گذشته های دور تا امروز ارزیابی کنیم باید گفت : در گذشته پوشش بسته بندی کالاها فقط به عنوان حفاظت از کالا و نگهداری از آن بود که نقش آن مقابله با مجموعه مخاطرات فیزیکی ، شیمیایی شرایط حمل و نقل ، انبار و ... بوده است . اما پس از انقلاب صنعتی پوشش بسته بندی از جنبه ارتباطی – تبلیغاتی که به دلیل رقابت فشرده تجاری و پاسخ به نیاز مصرف کنندگان مطرح شده بود مورد توجه قرار گرفت و در حال حاضر پوشش بسته بندی هر دو نقش حفاظتی و تبلیغاتی را ایفا می کند و به عبارتی دیگر بسته بندی وظیفه انتقال پیام تکنولوژی به مصرف کننده را دارد و واسطه ای است میان تکنولوژی و افراد مصرف کننده .

نقش گرافیک در بسته بندی

اگر از شما سوال شود نقش بسته بندی چیست ؟ نخستین چیزی که به ذهن ما می رسد این است که بسته بندی محافظت کننده و نگهداری محصول درون خود می باشد این تعریف با وجودی که مفهوم اساس بسته بندی را در خود دارد اما بعد نقش امروزی بسته بندی را در خود ندارد همان طور که گفته ایم بسته بندی در دنیای امروز نقش های مهم و متنوع ای را در بردارد . در رابطه با نقش بسته بندی در دنیای مدرن کنونی طبقه بندی های گوناگون صورت گرفته است که هر یک به نوع خود جامع و کامل بوده اند در ادامه چکیده ای از موارد کاربرد یا به عبارتی دیگر نقش و عملکرد بسته بندی در دنیای امروز را آورده ایم .

معرفی نام و آرم کالا

ایجاد انگیزه خرید در مشتری

برقراری ارتباط مستقیم با مصرف کننده و راهنمایی چگونه استفاده از آن

برقراری ارتباط غیر مستقیم با استفاده از رنگها ، شکل یا جنس خاص که بیان گر کیفیت محصول است .

ایجاد بازارهای جدید

معرفی سهولت استفاده مانند باز و بسته شدن ساده ، امکان مشاهده دست خوردگی که هم برای مشتری و هم برای فروشندگان مفید است .

در نظرگرفتن مسائل مربوط به چیدن کالا روی هم و انبار کردن و توزیع کردن

معرفی نام و آرم یکسان برای چند نوع محصول

در واقع امروزه برخلاف دوران گذشته بسته بندی عملکرد چند منظوره دارد در گذشته بسته بندی تنها برای حمل و محافظت محصول از خرابی یا شکسته شدن به کار می رفت بعنوان مثال می توان از روش های سنتی بسته بندی در کاغذ و نخ پیچی کردن نام برد . از سوی دیگر علاوه بر نقش بسته بندی در مشتری تشدید کند . اکنون به مطالعه جزئی هر یک از سه وظیفه بالا که برای بسته بندی در نظر گرفتیم خواهیم پرداخت :

الف – تأثیر در انتخاب

رنگ یا نام مشخص برای هر نوع بسته بندی علاوه بر شناساندن نام و آرم کالا به مصرف کنندگان باعث پیدا کردن و انتخاب کالای بسته بندی شده در میان محصولات مشابه دیگر در قفسه فروشگاه ها می باشد .

همچنین در صورت راضی بودن مصرف کننده از کیفیت کالا به صورت ناخودآگاه ارتباطی بین کیفیت و شکل و رنگ بسته بندی ایجاد می شود به عنوان مثال می توان از محصولات داخلی مانند دستمال کاغذی یا آبمیوه نام برد که در میان عامه مردم با نام روی بسته بندی های یک شرکت خاص شناخته می شوند . این امر بیان گر ارتباط عمیق مصرف کننده رنگ یا شکل بسته بندی محصول است .

ب – نشانه و سمبل بها دادن به مشتری

در دوران ما سطح زندگی بسیار بالا رفته است . جمعیت افراد بالای 70 سال افزایش یافته و بیشتر این افراد سالم هستند و به صورت عادی زندگی می کنند بسته بندی کالاها باید به گونه ای طراحی شود که این گونه افراد نیز در کار با محصول و یا باز کردن بسته دچار مشکل نشوند .

بسته هایی که به آسانی باز نمی شوند قطعات و تجهیزات ویژه بازکردن بسته ها « قلاب های درب قوطی نوشابه ، کنسرو و ... » از برچسب های ایمنی و سیل های دربندی برای جلوگیری از دستکاری یا تقلب در محصول از نشانه های بها دادن به آسایش و آرایش و راحتی مصرف کننده در بسته بندی هستند و طبیعی ترین واکنش مصرف کننده برای چنین بسته بندی تکرار خرید و استفاده مداوم از محصول می باشد .

پ – ایجاد میل به خرید وکنجکاوی در مشتری

کنجکاوی برای بازکردن بسته ها یکی از غرایز یا به عبارتی دیگر تفریحات مورد علاقه بسیاری از افراد است هم ما این احساس اشتیاق به بازکردن هدیه ها را در زمان برگزاری مراسم عروسی و یا جشن تولد تجربه کرده ایم در این رابطه هر چند جذابیت و زیبایی لفاف هدیه ها بیشتر باشد اشتیاق برای بازکردن آنها بیشتر خواهد بود با این منطق هر چه بسته بندی محصول جذاب تر و زیباتر باشد میل به خرید مشتری شدیدتر خواهد بود از طرف دیگر بسته بندی به نوعی نشان دهنده ارزشی است که تولید کننده برای محصول خود قایل است .

واضح است بسته بندی ارزان و کم کیفیت ذهن مشتری را به سوی محصول کم ارزش و بی کیفیت سوق می دهد حتی گاهی محصول با کیفیت تنها به دلیل ضعیف بودن بسته بندی در بازار شکست می خورد بسته بندی امکان انجام خدمات بهتر از سوی تولید کننده به منظور جلب رضایت مشتری را فراهم می سازد .

استفاده از رنگ در گرافیک برای بسته بندی :

رنگ یک پدیده ذهنی است ممکن است آن چه رضایت شما را جلب می کند برای دیگران رضایت بخش نباشد اما می توان رنگ های ثابتی برای محصولات مشخصی به کاربرد بعنوان مثال : رنگ های کرم و آبی برای محصولات روزانه یا آبی روشن و آبی کدر و یا پاک کننده ها یا صورتی و بنفش « یاسی » برای موارد آرایشی و یا سیاه و طلایی برای نوشابه « مشروبات » طراحان خلاق سعی بر برهم زدن رابطه رنگ و محصول دارند     « فاصله ایجاد کنند » اما فاصله ایجاد شده خیلی کم و تقریباً غیر ممکن می باشد بعنوان مثال می توان از کاربرد رنگ نارنجی در قوطی های پودر و یا استفاده از رنگ مشکی و طلایی روی قوطی های سیگار نام برد .

همچنین رنگ ها با خصوصیات ذهنی و روانی در ارتباط هستند ، سفید با پاکیزگی ، سبز با طبیعت ، زرد با شادی و هیجان .

در ضمن برای استفاده از رنگ در هر بسته بندی باید تمایلات افراد ساکن در منطقه نیز در نظر گرفته شود .

گرافیک

واژه ها در گرافیک باید به صورت کامل درک شود تا به سرعت به نتیجه برسد و به پاسخ صحیح و بهتر برسیم .

همان طور که تصاویر به سرعت پاسخ داده می شوند و زمانی که شما به علامت ایست برخورد می کنید به سرعت عکس العمل نشان می دهید و این در حالی است که واژه ایست را بعداً می خوانید . به این ترتیب گرافیک در بسته بندی نیز باید با کلمات کم قابل فهم باشد . بعنوان نمونه می توان از یک سیگار بنام مرگ نام برد روی سطح این بسته علامت یک جعبه و دو استخوان ضرب در وجود دارد ! پیام بسیار واضح است خطر سیگار کشیدن مرگ است . عکس العمل های دیگران را نیز در خریدار بوجود می آورد . شوق و جرأت خریدن و امتحان کردن آن بنابراین این دو هدف را دنبال می کند ابتدا اطلاعات کافی را برای آگاهی از مضرات آن در اختیار قرارداده و در هر زمان خریدار را برای خرید آن تحت تأثیر قرار می دهد . گرافیک در بسته بندی باید جرأت آفرین و متفاوت باشد .

شکل ها

شکل بسته بندی یا محصول گاهی اوقات می تواند مهم تر و تأثیر گذارتر از گرافیک باشد صابون هایی که اخیراً به شکل حیوانات به بازار معرفی شده نمونه های کامل برای موفقیت یک محصول در رابطه با شکل آن می باشد .

بسته بندی کالاها

احتیاج به بسته بندی به سرعت رو به افزایش بوده و هست بنابراین آگاهی از کیفیت آن نیز در میان مصرف کننده و در نتیجه تولید کنندگان نیز رو به افزایش است .

بازار غذاهای « از پیش » بسته بندی شده نیز به خاطر فاکتورهای اقتصادی اجتماعی رو به رشد است .

افزایش مسافرت های دور دنیا مردم را با نوع های مختلف از غذا مواجه می کند و اینک تکامل در سراسر دنیا صورت می گیرد .