باد هوای در حال حرکت است. باد به وسیله گرمای غیر یکنواخت که سطح کره زمین که حاصل عملکرد خورشید است، بوجود میآید. از آنجائیکه سطح زمین از سازندههای خشکی و آبی قنوعی تشکیل شدهاند، اشعه خورشید را بطور غیریکنواخت جذب میکند. وقتی خورشید در طول روز میتابد، هوای روی سرزمینهای خشکی سریعتر از هوای روی سرزمینهای آبی گرم میشود. هوای گرم روی خشکی ضبط شده و بالا میرود و هوای خنک تر و سنگین تر روی آب جای آنرا میگیرد که این فرآیند بادهای محلی را میسازد. در شب، از آنجا که هوا روی خشکی سریعتر از هوای روی آب خنک میشود، جهت باد برعکس میشود.
به همین طریق بادهای بزرگ جوی که زمین را دور میزنند به علت اینکه هوای سطحی نزدیک استوا در اثر گرمای خورشید بیشتر از هوای قطب شمال و جنوب گرم شده، بوجود میآیند. از آنجا که باد تا زمانیکه خورشید به زمین میتابد، بطور پیوسته تولید خواهد شد، آنرا منبع انرژی تجدید شونده مینامند. امروزه، انرژی بادی عمدتاً برای تولید برق بکار برده میشود.
تاریخچه باد
در طی تاریخ، انسانها باد را به شیوههای مختلف به کار بردند. بیش از پنج هزار سال پیش، مصریان باستان از نیروی باد برای راندن کشتیهای خودروی رود نیل استفاده کردند. بعد از آن، انسان آسیاب بادی را برای آسیاب کردن بذر خود ساخت. جدیدترین آسیاب بادی متعلق به ایران است. این آسیاب شبیه به پاروهای بسیار بزرگ بوده.
قرنها بعد، مردم هلند طرح پایه آسیاب بادی را بهبود دادند. آنها تیغههای پروانه مانند ساخته شده از پرههای نو به آسیاب بادی اضافه کردند و روشی برای تغییر جهت آن مطابق با جهت باد ابداع کردند. آسیابهای بادی به هلندیها کمک کردند که در قرن 17 صنعتی ترین کشور جهان باشند.
برخی از کشورها آسیابهای بادی را برای آسیاب گندم و ذرت، پمپ کردن آب و قطع درختان به کار میبردند. در سال 1920 در کشورهای توسعه یافته از آسیابهای کوچک برای تولید برق روستایی بدون خدمات برق به کار بردند. در سال 1930 زمانیکه خطوط نیرو شروع به انتقال برق از نواحی روستایی کرد، آسیابهای محلی کمتر و کمتر شدند، اگرچه در حال حاضر نیز میتوان آنها را دید.
ذخایر نفت در سال 1970 تصویر انرژی را برای کشورهای جهان عوض کرد. این امر محیطی بازتر برای منابع جایگزین انرژی خلق کرد و راه را برای ورود مجدد آسیابهای بادی به چشم انداز آمریکایی در تولید برق هموار کرد.
مکانیسمهای آسیابهای بادی
آسیابهای بادی چون سرعت باد را کم میکنند، میتوانند کار کنند. باد روی تیغههای ورقه مانند نازکی جریان یافته و آنها را بلند میکند و باعث چرخش آنها میشوند (مانند تأثیر باد روی بالهای هواپیما) تیغهها به میله هدایت متصل است و آن نیز یک مولد برق را چرخانده و الکتریسیته تولید میکند.
مکانیسم های بادی نو
مکانیسمهای بادی امروزه از لحاظ فنی بسیار پیشرفتهتر از انواع قدیمی هستند. در این مکانیسم همچنان برای جمعآوری انرژی حرکتی باد از تیغهها استفاده میشود اما این تیغهها که از فایبرگلاس یا هر ماده محکم دیگر ساخته شدهاند.
مکانیسمهای بادی مدرن هنوز با مشکلاتی دست و پنجه نرم میکند، مثلاً اینکه وقتی باد نمیوزد باید چه کرد. توربینهای بزرگ به شبکه نیرویی خدماتی متصل شدهاند. برخی از آنها هنگامی که بادی نمیوزرد، جمع میشوند. توربینهای کوچک گاهی اوقات به مولدهای الکتریکی دیزلی متصلند و یا گاهی اوقات دارای باتری برای ذخیره برق اضافی جمع آوری شده در هنگام وزش بادهای شدید، هستند.
انواع آسیابهای بادی
امروزه عموماً دو نوع مکانیسم بادی استفاده میشود، محور افقی با تیغههای شبیه به پره هواپیما و محور عمودی که شبیه به فرفره است.
مکانیسم بادی محور افقی به علت اینکه مواد کمتری برای یک واحد برق نیاز دارد، بیشتر مورد استفاده است. حدود 95 درصد مکانیسمهای بادی افقی محور هستند. ماشین بادی افقی ویژهای دارای ارتفاعی به اندازه یک ساختمان 20 طبقه و سه تیغه دارد که قطر چرخش آن 200 متر است. بزرگترین ماشینهای بادی دنیا تیغههایی بزرگتر از یک زمین فوتبال دارند! ماشینهای بادی برای اینکه باد بیشتری را به دام بیندازند، بلند و عریض هستند.
ماشین های آسیاب بادی افقی
ماشین های بادی با محور قائم تنها پنج درصد ماشینهای بادی بکار برده شده در دنیای امروز را به خود اختصاص داده است. نوع نمونه آن 100 متر طول و 50 متر پهنا دارد.
هر ماشین باری امتیازات و ایرادات خود را دارد. ماشینهای با محور افقی نیاز به روشی برای نگهداشتن گرداننده رو به باد دارد. این کار با یک دم روی ماشینهای کوچک انجام میگیرد. در ماشینهای بزرگ، یا یک گردانند در بخش پایینی برج قرار دارد که کاری شبیه به بادنمای هواشناسی را انجام میدهد و یا یک موتور هدایت کننده به کار برده میشود، ماشینهای با محور قائم میتوانند باد را در هر جهتی قبول کنند.
دستگاه های نیروی بادی
دستگاههای نیروی بادی یا فراری بادی، سری ماشینها بادی است که برای تولید برق بکار برده میشوند. یک مزرعه بادی معمولاً دارای چندین ماشین پخش شده در ناحیه وسیعی است. دستگاههای هستهای یا ذغالی و بسیاری از دستگاههای بادی غالباً به شرکتهای با منافع عمومی داده نمیشوند. در عوض آنها توسط تاجرانی که برق تولید شده از مزرعه بادی را برای خدمات رفاهی میفروشند، اداره و مدیریت میشود. این شرکتهای خصوصی به عنوان «تولید کنندههای مستقل نیرو» شناخته میشوند.
به کار اندازی یک دستگاه نیروی بادی کار آسانی نیست و مالکان آن باید برای تعیین موقعیت نصب آن به دقت برنامه ریزی کنند. آنها باید میزان وزش باد، شرایط هواشناسی محلی، نزدیکی خطوط انتقال برق و کدهای منطقهبندی محلی را در نظر بگیرند.