ایدز چیست؟
AIDS ایدز یکی از بیماریهای ویروسی واگیردار است . ویروس این بیماری(HIV) به تدریج قدرت دفاعی بدن را کم می کند، بطوریکه انسان مبتلا حتی در مقابل بیماریها وعفونتها خیلی ضعیف هم نمی تواند مقاومت کند و از پا در می آید.
ایدز چگونه سرایت می کند؟
از سه طریق
1- در اثر تماس جنسی بین دو نفر که یکی آلوده به ویروس باشد. ویروس می تواند از مرد به زن یا از زن به مرد ویا از مرد به مرد منتقل شود.
2- از طریق خون وفرآورده ها ی خونی و تزریق با سرنگ آلوده، مخصوصاً استفاده مجدد از سرنگ های یکبار مصرف در معتادان تزریقی
* وسایل پزشکی و دندانپزشکی آلوده
* تیغ سلمانی،مسواک، لوازم حجامت و خال کوبی آلوده
3- انتقال از مادر آلوده به طفل »انتقال ممکن است قبل از زایمان، حین زایمان و یا بعد از زایمان اتفاق بیافتد»
نگران نباشید!!!!!!
روابط عادی اجتماعی با اشخاص آلوده به ویروس ایدز، موجب سرایت آلودگی نمیشود.
ویروس ایدز از طریق تماس های عادی مانند نشستن درکنار هم، حرف زدن، دست دادن، نیش حشرات، حمام، استخرشنا، وسایل نقلیه عمومی، ظروف غذا خوری،
توالت،سرفه،عطسه وحتی روبوسی منتقل نمی شود.
روشهای پیشگیری
دوری از بی بندوباری جنسی و پایبندی به اصول اخلاقی و خانوادگی
2- از استفاده مجدد سرنگهای یکبار مصرف جدا خود داری شود.آآوآ
3- قبل از بکار بردن هرگونه وسایل برنده و سوراخ کننده پوست «لوازم حجامت و خال کوبی» از آلوده نبودن آن اطمینان حاصل شود.
4- هرگز از مسواک وتیغ صورت تراشی بصورت مشترک استفاده نشود.
نکات مهم
1- اغلب افرادی که آلوده به ویروس ایدز هستند،ظاهراً سالم به نظر می رسند وحتی ممکن است از آلودگی خود هم بی خبر باشند.
2- بیماری خطرناک ایدز فقط قابل پیشگیری است،چرا که نه درمان دارد ونه واکسن
3- ایدز نه زن می شناسد، نه مرد،نه کودک ونه پیر
4- مبارزه با ایدز یک مسئولیت فردی واجتماعی است.
ایدز یا بلای قرن
تنها منبع ومخزن ویروس ایدز انسان است؛ وچون ویروس،ضعیف و آسیب پذیر است،باتماس نزدیک از یک فرد به فرد دیگر منتقل می شود. ویروس ایدز در اکثر ترشحات بدن دیده شده است اما تنها خون و مایعات داخل بدن، ترشحات جنسی زن و مرد و شیر مادر قابلیت انتقال آن را دارند.
کلمه ایدز از حروف اول: Acquired Immune Deficiency Syndrome گرفته شده که به معنی نشانه هایی از نقص ایمنی اکتسابی است.
از نخستین سالهای ظهور بیماری تا سال 1983 میلادی نگرش های متفاوتی درباره عامل مولد بیماری مطرح بود؛ تا این که در سال 1983 میلادی ویروس جدیدی به وسیله محقیقین انستیتو پاستور پاریس با همکاری گروهی از پزشکان بالینی کشف شد که این ویروس به تدریج قدرت دفاعی بدن را کم می کرد؛ به طوریکه بدن فرد مبتلا حتی درمقابل بیماری ها یا عفونت های خیلی سبک هم نمی توانست مقاومت کند و درنتیجه از بین می رفت. این ویروس HIV است که مخفف Human Immunodeficiency Virus می باشد.
به طور کلی دستگاه دفاعی بدن برای مبارزه با انواع مختلف تهاجمات خارجی یا نابسامانی های داخلی اعمالی را انجام می دهد. تهاجمات خارجی شامل: بیماری های ویروسی، باکتریایی، انگلی،قارچی و ورود سم ها به بدن می باشند؛ و نابسامانی های داخلی مانند: تومورهایی که درنتیجه تکثیر غیر طبیعی سلول ایجاد می شوند. حال اگر به دلایلی این دستگاه دفاعی آسیب ببیند، نمی تواند اعمال دفاعی خود رابه خوبی انجام دهد وبدن دچار مشکلات عمده می شود. در بیماری ایدز میزبان اصلی عامل عفونت،گلوبول های سفید ازنوع لنفوسیتهای کمکی (CD4) می باشند. حمله ویروس ایدز به این سلول ها باعث اختلال در عملکرد سلول های دفاعی می شود و تکثیر آن در داخل سلول های دفاعی منجربه کاهش قابل ملاحظه آنها می شود. این صدمات، سیستم ایمنی بدن را درمقابل عفونت ها وسرطانهای فرصت طلب که اکثراً شدید و کشنده هستند بی دفاع می نماید.
تاریخچه بیماری
در سال 1981 م. اولین موارد ابتلاء به بیماری ایدز در ایالات متحده آمریکا و کشور فرانسه اعلام شد. سپس بیماری به صنورت همه گیر خود را نشان داد؛ به طوری که در سال 1986م. تعداد افراد آلوده به ویروس ایدز بین 000/100 تا 000/150 نفر تخمین زده شد که حدود 1500 مورد آن مربوط به کشور فرانسه بود.در ایالات متحده تعداد مبتلایان 25000 نفر و تعداد افراد آلوده به ویروس یک میلیون تا یک ونیم میلیون نفر بود. هر چندکه در کلیه کشورهای پیشرفته افراد مبتلا وجود داشت، اماهمه گیری در برخی از کشورهای درحال توسعه و به ویژه آفریقای مرکزی وضع اسفبار و وحشتناکی داشت . تعداد افراد آلوده در سال 1987 بالغ بر ده میلیون نفر بود در سال1988 موارد جددی ابتلاء د رکشور فرانسه به 3000 تا 5000 و در سال 1991 متجاوز از 000/20 ودر ایالات متحده آمریکا 000/270 وتعداد مرگ ومیر 000/179 نفر بود، ازاین تعداد 000/54 نفر مربوط به کشور آمریکا بود که این تعداد در سال 2000 به طور مخاطره انگیز افزایش یافت؛ به طوری که با گزارش8/21 میلیون فوت به علت بیماری ایدز از ابتدای اپیدمی در سال1981 تا پایان سال 2000، ایدز چهارمین عامل مرگ ومیر در جهان واولین عامل مرگ در آقریقای زیر صحرا شناخته شده است،به همین دلیل در سال 2000، شورای امنیت سازمان ملل متحد اعلام کرد : « ایدز امنیت مارابه مخاطره می اندازد»
اکثر این قربانیان، جوان بوده و 3/4 میلیون نفر از آنان را کودکان زیر 15 سال تشکیل می دهند.
95% مبتلایان جهان در کشورهای درحال توسعه زندگی می کنند. ازنظر سازمان جهانی بهداشت ،دنیا به ده منطقه جغرافیایی تقسیم شده است؛ و میزان آلودگی در هر منطقه متفاوت است.
ایدز در ایران
اولین مورد ایدز در ایران در سال 1366 گزارش شد.
این مورد یک کودک 6 ساله بود که به دلیل بیماری هموفیلی، از فراورده های خونی وارداتی استفاده می کرد.
از آن پس تامام خون ها وفراورده های خونی اعم از داخلی یا وارداتی،ملزم به آزمایش از نظر عفونت قبل از مصرف شدند. این آزمایشات توسط سازمان انتقال خون ایران انجام می پذیرد. برابر گزارشات واصله از دبیر خانه ستاد کشوری مبارزه با ایدز،از آن زمان تا پایان سال 1379 ،1382 مورد آلوده به ویروس در ایران شناسایی شد که 319 نفرشان به این بیماری مبتلا و 184 نفرشان فوت شده اند 64 درصد موارد ابتلا از طریق اعتیاد تزریقی و اشتراک در سرنگ وسوزن و 12 درصد از طریق آمیزش جنسی بوده است.
با در نظر گرفتن میزان شیوع،گروههای اصلی پر خطر در کشور ما عبارتند از ک
1- زندانیان
2- مصرف کنندگان مواد مخدر تزریقی
3- فواحش [چه زنان،چه مردان]
4- همسران یا شرکای جنسی گروه های فوق
5- جوانان
تعداد موارد ایدز تا سال 2001 درایران در حدود 000/30 نفر گزارش شده است و بر اساس گزارش کمیته کشوری ایدز، این موارد نسبت به سالهای 1999 و 2000 در حدود سه برابر شده است با توجه به نظر Who در مورد ایران، همه گیری ایدز در ایران روبه گسترش است وخبر از فاجعه ای در آینده می دهد.
آموزش های لازم
چون هیچگونه درمان قطعی برای مداوای بیماران ایدزی وجود ندارد وبرای پیشگیری از ابتلا به آن، واکسنی نیز در دسترس نیست، بنابراین برای جلوگیری از ابتلا به بیماری وقطع زنجیره های انتقال،رعایت و اجراء سریع نکات زیر از اهمیت بسیار حیاتی برخوردار است:
1- آموزش در سطوح مختلف( از جمله آموزش دادن: دانشجویان، پزشکان، پیراپزشکان و به ویژه افراد اجتماع به طور مستمر، بابرنامه های مدون قبلی)
2- کنترل خون های ذخیرعلت بیاری ایدزه شده وفراورده های خونی
3- دقت در انتخاب اهدا کنندگان خون و اعضا جهت پیوند
4- کنترل معتادین مواد مخدر تزریقی و راهنمایی آنان
5- کنترل (آزمایش) زنان باردار
6- معاینه منظم و آموزش حاملین ویروس که علائم بالینی را نشان نداده اند
7- مراقبت دقیق از نظر انتقال از راه آمیزش جنسی و به ویژه آگاه ساختن افراد جامعه،مخصوصا جوانان و نوجوانان نسبت به راه های سرایت و انتقال بیماری از راه تماس جنسی [به نظر می رسد که توصیه های لازم به افراد بی بندو بار،و آموزش آنان نیز ضروری است]
بنابراین درحال حاضر،آموزش عمومی در درجه اول اهمین قرار دارد و بهترین روش پیشگیری است؛ به شرط این که به طور مستمر انجام بگیرد وتوأم با آموزش منظم به مبتلایان به ایدز باشد که از انتقال بیماری به دیگران پرهیز نمایند.
راه های عمده سرایت بیماری عبارتند از:
1- تماس های جنسی با افراد آلوده (جنس مخالف،هم جنس بازان)
شایع ترین راه سرایت آلودگی، تماس جنسی است که 80 درصد کل موارد را شامل می شود کمه بیشتر از 70 درصد آن از راه تماس با جنس مخالف و 10 درصد آن از طریق هم جنس بازی است. ویروس ایدز از فرد آلوده به شریک جنسی اش انتقال می یابد. (مرد به مرد، مرد به زن،زن به مرد،زن به زن)
برای مثال در انگلستان در سال 1998 میلادی 33% و در سال 2001 میلادی 50% از موارد عفونت HIV در نتیجه فعالیت جنسی به صورت هتروسکسوال (جنس مخالف) بوده است.(افزایش)
در سال 2002 شیوع عفونت HIV در مردان هم جنس باز: 14% در لیما(پایتخت پرو) 20% در بوگوتا (پایتخت کلمبیا) 28% در اکوآدور 17%-13% از فواحش روسیه و اکراین دارای عفونت HIV بوده اند.
زنان بیشتر در معرض خطر آلودگی توسط شریک جنسی خود قرار دارند زیرا احتمال انتقال از مرد به زن بیشتر از زن به مرد می باشد زنان نسبت به مردان 5-3 برابر بیشتر در خطر ابتلا قرار دارند.
وجود بیماری های مقاربتی دیگر مانند سوزاک سفلیس ونیز زخم های دستگاه تناسلی،خطر آلودگی را چند برابر خواهد کرد.
وجود سابقه اولین ارتباط در سنین پایین تعدد شرکای جنسی و سابقه عفونت های مقاربتی،همگی احتمال انتقال بیماری را افزایش می دهند.
2- خون وفراورده های خونی:
پرخطرترین راه انتقال،تزریق خون و فراورده های آلوده آن می باشد بیش از 90 درصد احتمال آلودگی از این طریق وجود دارد؛ امادر حال حاضر در دنیا فقط 3 درصد آلوده شدگان از این طریق آلوده شده اند.
3- استفاده از سرنگ و سوزن آلوده:
آلودگی از طریق سرنگ مشترک در معتادان تزریقی، با وجود ورود میزان کمی خون آلوده به مراتب شایع تر از دریافت خون آلوده است 12 درصد آلوده شدگان جهان از این راه آلوده شده اند و آمار در برخی از کشورها به حداکثر 82 درصد می رسد که بعداز انتقال از راه تماس جنسی، دومین راه شایع می باشد. برای مثال 80% موارد HIV در اندونزی و 90% موارد در روسیه و 40% موارد در آرژانتین و 28% موارد در اروگوئه در سال 2002 مربوط به معتادان تزریقی می باشد. در ایران: 10 % از زندانیان مواد مخدر استفاده می کنند وبیش از 95% آنها برای تزریق از سرنگ مشترک استفاده می کنند (در زندان)
شیوع عفونت HIV در معتادان تزریقی در زندان ها، برابر با 12% در سال 2001 میلادی بود، این افراد بالقوه خطر ایجاد و پخش عفونت HIV رادر جامعه دارند میزان استفاده از سرنگ مشترک در معتادان تزریقی خارج از زندان 5% می باشد در سال 2002 در ایران بین 200 تا 300 هزار نفر معتاد تزریقی وجود داشته و 1% آنها دارای عفونت HIV بوده اند.