تحقیق مقاله سیاره و ستاره

سیاره به جسمی فضایی با جرم بسیار زیاد گفته می‌شود که گرد یک ستاره در گردش باشد و خود نیز ستاره نباشد.

بنا بر تعریف ۲۴ اوت ۲۰۰۶ (میلادی) اتحادیه بین‌المللی اخترشناسی سیاره در منظومه خورشیدی جرمیست که:

۱- در مداری به دور خورشید در حرکت باشد.

۲- آن قدر جرم داشته باشد که گرانش خودش بر نیروهای پیوستگی جسم صلب آن غلبه کند .یعنی در تعادل هیدرواستاتیک باشد و شکلش نیز تقریباً مدور باشد.

۳- توانسته باشد که مدار خود را از اجرام اضافه بزداید.

جرمی که تنها سازگار با دو شرط اول باشد و یک قمر هم نباشد سیاره کوتوله تعریف شده‌است.

واژه

واژه سیاره در فارسی از عربی (به معنی «راه‌پیما») گرفته شده که ترجمه دقیقی است برای واژه πλανήτης (پلانِتِس) یونانی. در عربی به سیاره «کوکب» می‌گویند.

سیاره‌ها

سیاره از ستاره کوچک‌تر است و از خود نوری نمی‌تاباند. بخاطر بزرگی سیاره‌ها، نیروی گرانش (جاذبه) شکل آنها را بصورت کروی درآورده است. به اجرامی که گرد خود سیاره‌ها می‌گردند سیاره نمیگویند بلکه آن دسته از اجرام، ماهک یا قمر نام دارند.

پیش از دهه ۱۹۹۰ میلادی تنها ۹ سیاره (و همگی در سامانه خورشیدی ما) شناخته شده بودند، ولی امروزه (در سال ۲۰۰۴) تعداد ۱۳۰ سیاره شناسایی شده است. همه سیاره‌های تازه‌یاب در بیرون از منظومه خورشیدی ما قرار دارند، از اینرو گاه به آنها برون‌سیاره نیز گفته می‌شود. سیاره‌ها مقدار کمی انرژی از طریق همجوشی تولید می‌کنند، برخی هم هیچ انرژی‌ای تولید نمیکنند. کره زمین نیز یک سیاره است.

سیاره‌های سامانه خورشیدی

هشت سیاره اصلی و برسمیت‌شناخته‌شده منظومه ما به ترتیب فاصله از خورشید بدین شرحند:

تیر

ناهید

زمین

بهرام

مشتری - اقمار مهم مشتری عبارت‌اند از: گانیمید- اروپا-یو- کالیستو- و نزدیکترین قمر به سطح آن آمالته آ است.

کیوان - میماس و تیتان. ولی مهم‌ترین قمر آن تیتان است که حتی از عطارد بزرگ‌تر است.

اورانوس

نپتون - هشت قمر دارد؛ دو قمر به نامهای تریتون و نرئیداز دیگرقمرها بزرگ‌ترند. اما نرئید از سطح سیاره بسیار دور است.

(اورانوس و نپتون چون در چند سدهٔ اخیر کشف شده‌اند تنها نام‌های اروپایی دارند.)

سیاره‌های کوتوله

اورانوس - قمر آن شارون است که بیشتر شبیه یک جفت برای سیاره است تا یک قمر.

سرس

۲۰۰۳ یو‌بی۳۱۳ (این اسم موقت است)

تیر (سیاره)

تیر(یا عطارد)، Mercury واژه لاتین که در مقابل نام یونانی هرمس است. خدائی که پیغام برنده برای خدایان دیگر بوده و به همین دلیل هرمس در اغلب تصاویر با صندلهای بالدار کشیده می‌شود. علاوه بر پیغام‌رسانی، او نگهدار بازرگانان و مسافران بود.

سیاره عطارد (سیاره تیر) نزدیکترین سیاره منظومه شمسی به خورشید است. به خاطر نزدیکی این سیاره به خورشید اگر در طرف رو به خورشید آن (بخشی که روز است) قرار بگیرید به راحتی در دمای ۴۶۵‌ سانتیگراد پخته خواهید شد و به علت حرکتی وضعی آرامش اگر در طرف شب آن قرار بگیرید آن قدر سرد خواهد شد که در دمای ۱۴۸- سانتیگراد به راحتی مرگ را بر اثر یخ بستن تجربه میکنید.

به خاطر دهانه‌ های آتشفشانی و آبگیر ها خیلی شبیه کرهماه است. دانشمندان فکر می‌‌کردند که فعالیتهای آن مانند کره ماه است. اما اکنون می‌‌دانیم که سیاره عطارد با کره ماه بسیار متفاوت است.

سیاره عطارد قمر ندارد. عطارد کوچک‌ترین سیاره منظومه شمسی است و جو بسیار کوچکی دارد. بادهای خورشیدی به شدت به عطارد می‌‌دمند و این می‌‌رساند که تقریباً هیچ هوایی در آن وجود ندارد.

مشخصات سیاره عطارد

قطر به کیلومتر : ۴۸۷۸

فاصله از خورشید به کیلومتر : ۷۵۹۱۰۰۰۰

جرم بر حسب سانتیمتر بر گرم : ۴/۵

مدت زمان گردش به دور خود : ۵۹ روز

مدت زمان گردش به دور خورشید : ۸۸ روز

اتمسفر : ندارد

میانگین دما : روز:۴۲۷ شب:۱۸۰- (سانتیگراد)

قمر یا حلقه : ندارد

حالت (غالب) : جامد

ناهید (سیاره)

ناهید یا زهره دومین سیاره منظومه شمسی (به ترتیب فاصله از خورشید) است. دارای ابرهای ضخیمی است که سطح آن را غیر قابل رویت می‌کند و قسمت زیادی از گرمای خورشید را جذب می‌کند. این جذب اضافی گرما، که به سبب پدیده گلخانه‌ای صورت می‌گیرد، گرمای متوسط آن‌را بیشتر از هر سیاره دیگری در سامانه خورشیدی کرده است. زهره از خیلی جهات شبیه زمین است. ناهید دارای آتشفشانهای فعال، "ناهید‌لرزه" و کوهواره است. تفاوت بزرگ ناهید با زمین جو آن است که آن را آنقدر گرم کرده است که در آن زندگی غیر ممکن است (دمای میانگین ۴۴۹ درجه سانتی گراد).

ناهید قمر ندارد.

چون ناهید و زمین اندازه تقریباً یکسانی دارند آن‌را خواهر زمین نامیده اند. سالها دانشمندان فکر می‌‌کردند که در ناهید گیاهان و جانواران و حتی موجوداتی شبیه انسان وجود دارند. اکنون می‌دانیم به علت گرمای بسیار زیاد زهره در آن حیات وجود ندارد.

نگاه اجمالی

ناهید یکی از سیاره‌هایی است که می‌توان آن را به آسانی در آسمان پیدا کرد. ناهید گاهی 'ستاره شام' نامیده می‌شود. این سیاره درخشان بیش از هر سیاره دیگر، به زمین نزدیک می‌شود و در نزدیکترین نقطه به 42 میلیون کیلومتری ما می‌رسد. در روشنترین حالت، پس از ماه، درخشنده‌ترین جرم آسمانی است. هنگام طلوع خورشید در مشرق دیده می‌شود و هنگام غروب خورشید در مغرب. شعاع ناهید نزدیک به 6100 کیلومتر و چگالی آن 501 گرم بر سانتی‌متر مکعب است.

سیاره دوقلوی زمین

ناهید دومین سیاره خاکی از طرف خورشید و نزدیکترین سیاره به زمین است. ناهید در فرهنگ غرب ونوس 'الهه عشق' نامیده می‌شود و شباهت زیادی در اندازه و جرم به زمین دارد. ناهید و زمین دوقلو هستند، زیرا جرم و اندازه تقریباً یکسانی دارند. با وجود این در سایر جهات به مقدار زیادی متفاوت هستند.

جو ناهید

جو زمین و ناهید بسیار متفاوت است. اکسیژن و نیتروژن گازهای اصلی جو زمین هستند، ولی در جو ناهید، گاز مسموم کننده دی‌اکسیدکربن وجود دارد. در بالای جو ناهید، حتی ابرهایی از اسید سولفوریک نیز یافت می‌شود. یکی از ویژگیهای مهم جو زهره آن است که مانند شیشه گلخانه عمل می‌کند. شیشه‌های گلخانه، پرتوهای پرانرژی خورشید را به درون گلخانه راه می‌دهند و در نتیجه خاک گرمای کافی به‌دست می‌آورد. اما این شیشه‌ها از خروج انرژی که به وسیله خاک و گیاهان تولید می‌شود، جلوگیری می‌کنند. از این رو، انرژی در گلخانه حفظ می‌شود و دمای آنجا بالا می‌رود اثر گلخانه‌ای.

گرمای به دام افتاده

در اثر گلخانه‌ای، گرمای منعکس شده ازسطح سیاره توسط جو سیاره به دام می‌‌افتد. مانند حفظ گرما در گلخانه ها.

در ناهید نیز گاز چگال دی‌اکسید کربن تقریباً همین رفتار را دارد. حفظ شدن گرما در آن، دمای ناهید را به 500 درجه سانتیگراد می‌رساند، که از دمای سطحی عطارد (نزدیکترین سیاره به خورشید) نیز بیشتر است. در جو ناهید، به قدری دی‌اکسیدکربن وجود دارد که فشار ناشی از آن، حدود یکصد برابر فشار جو زمین است. این فشار برابر است با فشاری که در عمق یک کیلومتری اقیانوسهای زمین وارد می‌شود. حرکت ظاهری تقریباً چرخش دایره‌ای (e=0.0068) مدار زهره نسبت به دایره‌البروج 3.39 درجه شیب دارد و دارای نیم قطر اطول 0.7233 Au و دوره تناوب مداری نجومی 224.70 شبانه‌روز است. در هر مدار زهره، عطارد و زمین سیاره‌های فوق‌العاده درخشانی هستند. مطالعات انتقال دوپلری راداری نشان می‌دهند که سیاره‌ای با یک دوره تناوب نجومی‌ 243.01 شبانه‌روز با حرکت برگشتی می‌چرخد و شیب صفحه مدار نسبت به استوایش فقط 3 درجه است. چرخش این سیاره به دور محور خود، معکوس است و یک دور آن 243 روز زمینی طول می‌کشد. در حالی که در 225 روز، یک بار خورشید را دور می‌زند. روز خورشیدی در زهره برابر 118 روز زمین است، یعنی هر سال آن دو شبانه‌روز طول می‌‌کشد

مشخصه‌های فیزیکی

فاصله متوسط از خورشید 108/20 کیلومتر قطر استوا 12104 کیلومتر مدت حرکت وضعی 243/01 روز زمینی مدت حرکت انتقالی 224/70 روز زمینی سرعت مداری 35/03 کیلومتر در ثانیه دمای سطحی 480 درجه سانتیگراد جرم زمین=1 0/81 چگالی متوسط آب=1 5/25 جاذبه زمین=1 0/93 تعداد قمر 0

فاصله زمین تا ناهید

فاصله زمین تا ناهید را می‌توان مستقیما توسط رادار اندازه گرفت، سپس شعاع فیزیکی آن را از روی قطر زاویه‌ای بدست آورد. ناهید دارای شعاع 6052 کیلومتر است که فقط 5 درصد از شعاع زمین کوچک‌تر است. زهره مانند عطارد هیچ قمر طبیعی شناخته شده‌ای ندارد و بنابراین تنها وقتی که یک فضاپیما از آن می‌گذرد، یا آن را دور می‌زند، می‌توان به دقت جرم آن را محاسبه کرد. بسیاری از سفینه‌های فضایی که سعی داشتند در سطح ناهید فرود آیند در اثر تراکم جو و گرمای زیاد آن نابود شده‌اند، ولی سرانجام در 1975 میلادی (1354شمسی) دو سفینه روسی، که شبیه به دستگاههای اکتشاف اعماق دریا بودند، نخستین عکسها را با موفقیت از سطح آن به زمین مخابره کردند. در این عکسها، منظره‌ای از صخره‌های تیز و نمودهای هموار دیده می‌شود. اندازه بیشتر صخره‌ها از 30 تا 60 سانتیمتر است. اشکال سطحی سطح زهره را با ارسال خاک‌نشین‌هایی برای عکسبرداری یا انتشار علامتهای راداری برای نقشه‌برداری از عوارض آن می‌توان مورد بررسی قرار داد. این کار اخیر فلات بلند، آتشفشانهای غول پیکر، حفره‌های بهم فشرده و شکاف های طولانی دره‌ها را آشکار کرده است. سرتاسر زهره کاملاً مسطح به نظر می‌رسد. اختلافات ارتفاعات سطحی کوچکند و به استثنا تعداد کمی از ‌نواحی مرتفع، آنها 2 تا 3 کیلومتر ارتفاع دارند.