آسیب شناسی اهمال کاری و مسامحه
عدم انجام کارها چیزی فراتر از پرهیز از کارهاست. اهمال کاری به تعبیری که آلیس آن را به کار می برد، نوعی سندرم فرد است. یعنی کاری را که تصمیم به اجرای آن گرفته می شود و آن کار حداقل می تواند در آینده برای فرد نتایجی را در برداشته باشد بدون دلیل به آینده محول می شود. اما در عین حال عدم انجام آن نیز به زیان فرد است و از این بابت خود را سرزنش می کند. چنین فرآیندی فرد را وادار می کند که برای موجه جلوه دادن عادت مورد نظر دلایل متعددی را بیاورد، بگونه ای که به گفته فستینگر، بتواند درگیری های ذهنی و ناهماهنگی های شناختی خود را مرتفع سازد. فرد اهمال کار مجبور است در قبال تعلل ورزیدن و همزمان سرزنش کردن خویش از خود دفاع نماید. بدین ترتیب از یک سو برای عدم انجام کارهایش دلیل تراشی می کند و از سوی دیگر انجام کارش را به آخرین دقایق موکول می کند. در دیدگاه آلیس چنین فرایندی غیرقابل دفاع بوده و نوعی شکست تلقی می شود.
از ویژگی های افراد اهمال کار تأخیر در تصمیم گیری است. اهمال کاری مزمن در تصمیم گیری باعث
عدم انجام کارها چیزی فراتر از پرهیز از کارهاست. اهمال کاری به تعبیری که آلیس آن را به کار می برد، نوعی سندرم فرد است. یعنی کاری را که تصمیم به اجرای آن گرفته می شود و آن کار حداقل می تواند در آینده برای فرد نتایجی را در برداشته باشد بدون دلیل به آینده محول می شود. اما در عین حال عدم انجام آن نیز به زیان فرد است و از این بابت خود را سرزنش می کند. چنین فرآیندی فرد را وادار می کند که برای موجه جلوه دادن عادت مورد نظر دلایل متعددی را بیاورد، بگونه ای که به گفته فستینگر، بتواند درگیری های ذهنی و ناهماهنگی های شناختی خود را مرتفع سازد. فرد اهمال کار مجبور است در قبال تعلل ورزیدن و همزمان سرزنش کردن خویش از خود دفاع نماید. بدین ترتیب از یک سو برای عدم انجام کارهایش دلیل تراشی می کند و از سوی دیگر انجام کارش را به آخرین دقایق موکول می کند. در دیدگاه آلیس چنین فرایندی غیرقابل دفاع بوده و نوعی شکست تلقی می شود.
از ویژگی های افراد اهمال کار تأخیر در تصمیم گیری است. اهمال کاری مزمن در تصمیم گیری باعث اهمال کاری مزمن در انجام وظایف می شود، زیرا فرد اهمال کار نمی تواند تصمیم بگیرد که چه فعالیت هایی را در چه زمانی و براساس اولویت بندی باید انجام دهد. (بسویک و همکاران، ۱۹۸۸)
افراد غیراهمال کار نیز ممکن است گهگاه دچار رفتار تأخیری شوند. اما این رفتار در مورد فرد اهمال کار تفکرات عمیق آنها را تحت تأثیر قرار می دهد. تفکرات عمیق در مورد یک فرد اهمال کار منجر به بروز رفتارهای تأخیری به اشکال گوناگون می شود. بعلاوه ممکن است این تفکرات حتی زودتر از مشارکت آنها در انجام کارها ظاهر گردد. (اسپکتر، ۲۰۰۱)
شاید لازم باشد که تصمیم گیری در مورد برخی از موضوعات به تأخیر بیفتد. به عنوان مثال اگر هیچگونه فشار زمانی وجود نداشته باشد، زمانی که اطلاعات کافی جهت اتخاذ یک تصمیم آگاهانه وجود ندارد، زمانی که اطلاعات و موضوع از نظر ادراکی پیچیده هستند و نمی توان این سطح از پیچیدگی ادراکی را برطرف کرد و یا زمان بیشتری جهت بررسی موضوع لازم است، وقتی سایر مسائل فوری با اولویت برتر وجود دارد که در آن واحد نیازمند توجه هستند و یا وقتی که پیامدهای تصمیم گیری آنقدر مهم هستند که تفکر بیشتری در مورد موضوع لازم است، بهتر است که تصمیم گیری را به تعویق انداخت. اما اهمال کاری مزمن در تصمیم گیری و انجام وظایف باعث ایجاد واکنش های پراسترس در فرد می شود که شامل حس از دست دادن کنترل نسبت به زندگی خود (احساس گرفتاری) توأم با پیامدهای ناخوشایندی در زمینه بهداشت جسمی و ذهنی می باشد (دی لانگیز، فولکمن و لازاروس- ۱۹۸۲ ، تایس و با میستر- ۱۹۷۷)
از جمله دلیل تراشی ها و افکار غیرمنطقی که فرد را به سوی مسامحه و اهمال کاری سوق می دهند عبارتند از:
- به تأخیر انداختن کارها باعث عملکرد دقیق شده و موجب حفظ اعتماد به نفس می شود.
- تأخیر، فشار را از بین می برد و شخص می تواند آزادانه و آسان کارش را انجام دهد.
- این کاری است که سال ها آن را انجام داده ام و تقریباً از آن خسته شده ام، پس دیگر میلی به انجام آن ندارم.
- تأخیر و انجام دادن کار در آخرین لحظات باعث صرفه جویی در وقتم خواهد شد.
- امروز کاری بهتر و لذت بخش تر در پیش رو دارم که با از دست دادن آن معلوم نیست فردا چنین وضعیتی داشته باشم، پس همان بهتر که کار امروز را به فردا موکول نمایم و ...
مسامحه کارها اغلب از رفتار اشخاص کارآمد برداشت غیرواقع بینانه ای دارند. ممکن است گمان کنند که اشخاص موفق همیشه احساس اطمینان و اعتماد به نفس دارند و به راحتی به هدف خود می رسند. تصور کاملاً غیر واقع بینانه ای است. اغلب اوقات ناچار با موانع مختلفی رو به رو می شوید. اگر به راحت بودن زندگی معتقدید و اگر خیال کنید که دیگران تلاش نمی کنند، به این نتیجه می رسید که مشکلی در کار شما وجود دارد و در نتیجه در برخورد با هر مشکل از آن صرفنظر می کنید، میزان تحملتان کم می شود. پرکارها می دانند که زندگی پر از سختی است، می دانند که در راه رسیدن به هدف موانع و ناکامی هایی در انتظار است، در نتیجه در هنگام برخورد با موانع، خیلی ساده آنها را می پذیرند و در برابر مشکلات می ایستند و با عزمی جزم به رویارویی آنها می روند.
اغلب،مسامحه کارها و اهمال کاران را فاقد مسئولیت می نامند اما مسئله اصلی آنها چیز دیگری است. مشکل این افراد این است که موفقیت را بیش از حد مهم می دانند و در نتیجه به جای آنکه به استقبال خطر بروند از آن می گریزند. اشخاصی که از شکست می ترسند اغلب عزت نفس خود را با موفقیت می سنجند، وقتی در کاری موفق نمی شوند خود را شکست خورده و ناکام می پندارند.
همچنین بسیاری از ما با این باور بزرگ شده ایم که باید همیشه کارهایمان را عالی و بدون کم و کاست انجام دهیم و معتقدیم که بهترین شدن پاداش ویژه دارد. متأسفانه کمال گراها ستاره را هدف می گیرند و جز هوا نصیبشان نمی شود. منظور این نیست که داشتن معیارهای سطح بالا چیز بدی است. اما کمال گرایی وسواس گونه راه مناسبی برای بالا بردن کیفیت نیست. فرد کمال گرایی مطرح می کرد که شخصاً وقتی بیش از اندازه تلاش می کنم و به خود فشار می آورم تا کارم را به نحو عالی انجام دهم طوری که بدون عیب و نقص باشد، تحت فشار روانی قرار می گیرم که تن به دفع وقت می دهم و دستم به کار نمی رود. برعکس وقتی معیارهایم را تخفیف می دهم، احساس آرامش بهتری بر من حاکم می شود و مفیدتر و خلاق تر می شوم. ما اینگونه وسواس ها در انجام کار شیوه مناسبی برای بالا بردن کیفیت نیست.
اهمال کارها در مواقعی دقیقاً عکس افراد موفق عمل می کنند. افراد موفق اغلب به خاطر کاری که می کنند به خود امتیاز می دهند و احساس هیجان دارند، اما مسامحه کارها و اهمال کاران پیوسته خودشان را دست کم می گیرند. در این شرایط در پایان روز احساس خستگی شدید می کنید و به نظرتان نمی رسد که کار ارزشمندی کرده باشید.
مسامحه کارها و اهمال کاران اغلب به خود می گویند:« باید فلان کار را انجام دهم، باید شروع کنم... »عبارت های باید دار معمولاً موثر نیستند، زیرا احساس گناه ایجاد می کنند. در نتیجه شرایطی فراهم می سازد که شما از انجام آن خودداری می کنید. در همان لحظه ای که به خود می گویید:«باید اینکار را انجام دهم.» احتمالاً این اندیشه را در سر دارید.« اما حالا به انجام آن مجبور نیستم تا فرصتی دیگر صبر می کنم .» گاهی اوقات هر چه بیشتر به خود بگویید کاری صورت دهید، انجامش به همان اندازه دشوار می شود. کلمه باید را از ذهن خود دور کنید. به جای اینکه بگویید «باید این کار یا آن کار را بکنم.» بگویید« بهتر است اینکار را انجام دهم.»
خیلی ها نیز به خاطر نداشتن قاطعیت و موافقت کردن با انجام کارهایی که علاقه ای به انجام آن ندارند اهمال کاری می کنند. بعضی اوقات نیز چون فکر می کنید که دیگران با سلطه جویی از شما توقعات بیجا دارند تن به مسامحه می دهید و هزاران دلیل دیگر.
علی رغم اینکه اهمال کاری مجموعه وسیعی از عناوین و اولویت های تحقیقاتی را در دنیا به خود اختصاص داده، رابطه آن با انواع اختلالات شخصیتی به تأیید رسیده است، بطوریکه پیشرفت تعلل در کارها در درجات بالا جنبه مرضی و بیمارگونه به خود گرفته است که نه تنها سلامت جسم و روان فرد را تهدید می کند، بلکه صدمات جبران ناپذیر اقتصادی و اجتماعی را ایجاد می نماید.
پژوهشگران عوامل متعددی را در ارتباط با اهمال کاری شناسایی کرده اند مانند اضطراب، وابستگی (فراری، ۱۹۹۱) تنفر از انجام وظایف (سولومون و روتبلوم، ۱۹۸۴)، ترس از شکست (سولومون و روتبلوم، ۱۹۸۴)، ترس از ارزیابی منفی (فراری، ۱۹۹۲)، کمال گرایی(جانسون و سلانی، ۱۹۹۶)، عقاید غیرمنطقی (بریجز ورویگ، ۱۹۹۷)، عزت نفس پایین (فراری، ۱۹۸۲)، عادات نادرست در مطالعه (فراری، ۱۹۹۲)، ناتوانی اکتسابی (مک کین، ،۱۹۹۴ واکر، ۲۰۰۰)