آلودگی هوا میتواند میزان اسپرمهایی را که کروموزوم های نر و ماده را حمل میکنند، تغییر دهد.
به گزارش ایلنا، جنسیت کودک را کورموزومهای X و Y درون اسپرم مشخص میکنند. اکنون محققان دریافتهاند گروه خاصی از آلایندهها که محصول فرعی فرآیندهای کارخانهای و کشاورزی هستند، باعث افزایش کروموزوم Y در اسپرم میشود.
این در حالی است که این تیم تحقیقاتی از دانشگاه لاند در سوئد که بر روی 149 مرد ماهیگیر آزمایش انجام دادهاند، هنوز بطور یقین مشخص نکردهاند که آیا تغییر فوق باعث تولد نوزادان پسر بیشتر میشود یا خیر ؟
اینجا تغذیه معجزه می کند
شاید گاه و بی گاه با خود فکر کرده باشید که سرانجام زندگی در شهری مثل تهران با این همه آلودگی و دود و آلاینده های محیطی چه خواهد بود؟ بیماری های حاد ریوی، آلرژی های مزمن، مشکلات روحی و روانی، یا انواع سرطان ها و...
زمانی بود که روزنامه ها و خبرگزاری ها در سرفصل های اخبارشان هوای یک روز را آلوده اعلام می کردند و این وقتی بود که تعداد این روزها کمتر از روزهای پاک بود. اما امروز آلودگی هوا به حدی رسیده که اگر خبر «امروز هوای تهران سالم است» را از رادیو بشنویم و در روزنامه ها بخوانیم، خوشحال و بعضاً متعجب می شویم.
روزمرگی و سکونت در کلان شهری با ویژگی های تهران امروزی، نه فقط عوارض و خطرات آلاینده های محیطی، که شاید بسیاری دیگر از ناهنجاری ها را برای بسیاری از شهروندان در پی داشته باشد، غافل از این که هریک از ما در قبال خود و فرزندانمان، کودکان، سالمندان و تک تک اعضای خانواده خویش عهده دار مسئولیت هایی هستیم که حفظ تندرستی، مهم ترین آنهاست.
هرگز با خود اندیشیده اید که چطور از عهده این مسئولیت برآیید چگونه با شیوه های نه چندان دشوار تاوان زندگی در آلوده ترین شهر دنیا را بپردازید. رشد بهتر برای کودکان و عمری دراز را برای خود به ارمغان آورید، آن هم با خوردن؟ خوردن غذای مناسب؟
با رشد کلان شهرهای آلوده و افزایش روزافزون کارخانجات، صنایع، خودروها... و آلودگی هوا در کشور کانادا در سال ۲۰۰۲ میلادی، تعداد غیبت های دانش آموزان دبستانی و مهدکودک ها به دلیل ابتلا به مشکل دفع و یبوست رو به افزایش گذاشت و همین موضوع دولتمردان این کشور را به فکر یافتن راهکار و چاره ای انداخت که در عین حال هزینه ای را بر دولت تحمیل نکند.
مسئولان وزارت بهداشت کانادا اجرای طرح توزیع روزانه دو وعده شیر رایگان را در تمامی مدارس و مقاطع تحصیلی کلان شهرهای این کشور به عنوان بهترین راهکار کاهش عوارض مسمومیت های گوارشی ناشی از آلاینده های هوا برگزیدند و با اخذ عوارض از کارخانجات اتومبیل سازی، اعتبارات مورد نیاز این طرح را تأمین کردند و پس از مدتی نه چندان طولانی آثار مثبت تغذیه با شیر را در کودکان و نوجوانان دیدند.
طاهره طالع ماسوله دانشجوی دکترای تغذیه دانشگاه کبک کانادا در این زمینه چنین توضیح می دهد: «در بدن انسان باکتری های مفیدی وجود دارند که عمل دفع ادرار و مدفوع و مواد آلاینده را تنظیم می کنند. هر وقت میزان باکتری های مفید بر اثر ورود سرب و مواد آلاینده به بدن کم می شود، عمل دفع هم با مشکل مواجه می شود و این مواد در بدن باقی می مانند و شیر ماده ای است که به دلیل دارا بودن ماده ای فعال به نام پتو بیوتیک، سطح این باکتری های مفید را در روده انسان تعادل می بخشد.»
وی اضافه می کند: «کاهش یا افزایش فلور طبیعی (باکتری های مفید) در بدن به صورت اسهال و یا یبوست نمایش داده می شود، که در هر دو حالت برای سلامتی مضر است.»
اخذ عوارض از کارخانجات آلاینده هوا، خرید مستقیم شیر و توزیع آن در مدارس کانادا از سال ۲۰۰۲ موجب شد تا علاوه بر همه آثار مثبت دیگر، میزان باکتری های مفید در بدن دانش آموزان نیز به سطح تعادلی نزدیک تر شده و مشکل یبوست و اسهال در آنها کاهش یابد و از تعداد دفعات غیبت آنها در هر مدرسه به طور متوسط ۳۶ درصد کاسته شود.
تغذیه و آلودگی هوا
در بحث تغذیه و نقش آن در کاهش عوارض ناشی از آلودگی هوا، تحقیقات زیادی در کشور صورت نگرفته و آمار دقیقی در دست نیست. شاید معضل اصلی از نگاه کارشناسان تغذیه، همان آلودگی هواست که اگر ریشه کن شود، طبعاً دیگر نیازی به کاوش و بررسی های این چنین نیز باقی نمی ماند.
آزاده امین پور، عضو هیأت علمی انستیتو و دانشکده علوم تغذیه دانشگاه شهید بهشتی در تشریح ارتباط میان تغذیه و محیط زیست می گوید: «ما به عنوان عنصر و موجودی زنده در مجموعه فعال کره زمین، ناچار به ادامه حیات هستیم و برای همین هم باید در وضعیتی متعادل قرار بگیریم که از آن به عنوان سلامتی یاد می کنیم، وضعیتی که طی آن قدرت دفاعی بدن در مقابل آلودگی ها بالا رود.»
کارشناسان، تغذیه مناسب را یکی از راه های افزایش قدرت دفاعی بدن در مقابل آلودگی های زیست محیطی می دانند.
آلودگی هوا آثار مخربی را بر دستگاه تنفس، سیستم گوارشی و اعصاب و روان افراد بر جای گذاشته و می تواند اختلالاتی در عملکرد آن ایجاد کند. این که برای کاهش این عوارض خطرناک باید چه موادی را به چه میزان مصرف کرد، پرسشی است که دکتر تیرنگ نیستانی استادیار انستیتو تحقیقات تغذیه و صنایع غذایی دانشگاه شهید بهشتی اینگونه پاسخ می دهد:
«گازهای آلوده کننده، اکسیدهای ازت، دی اکسید کربن، منو اکسید کربن و... آلاینده های موجود در هوا را تشکیل می دهند که هریک بر یک عضو خاص از بدن تأثیر گذارند. به طوری که اکثر گازها در ایجاد حالتی به نام «استرس اکسیداتیو» مؤثرند و ذرات معلق عمدتاً دستگاه تنفسی و ریه ها را مورد هجوم قرار می دهند، در محل خاصی رسوب می کنند و موجب واکنش های التهابی مثل برونشیت، خلط، سرفه های صبحگاهی و... می شوند.»
وی در توضیح نقش بیماری زای گازهای آلاینده و استرس اکسیداتیو می گوید: «در بدن ما به طور طبیعی مولکول هایی وجود دارند که عمل پرواکسیدان را بر مولکول های دیگر انجام می دهند و آنها را اکسید می کنند مثل مولکول هایی که در قشرهای سلولی هستند و یا پروتئین های آنزیم برای جلوگیری از این اتفاق، سیستم دفاعی آنتی اکسیدانی در بدن همیشه فعال است و در حالت عادی این دو در حالت تعادل هستند و اگر این تعادل به نفع پرواکسیدان برهم بخورد، استرس اکسیداتیو نام می گیرد. که امروزه عامل بسیاری از بیماری های التهابی، قلبی عروقی، آسم آلرژیک و... شناخته شده است و گازهای آلاینده هوا می توانند آن را تشدید کنند.»
علاوه بر عوامل داخلی، کمبودهای غذایی بدن، دفاع آنتی اکسیدانی را کاهش داده و ساخت و ساز آن را مختل می کند که برای تقویت آن می بایست از آنتی اکسیدان های غذایی کمک گرفت.
حالا نقش غذا، نوع و حجم آن در مبارزه با آلودگی هوا بیشتر روشن می شود.
آسیب پذیرترها
کودکان وسالمندان دو گروه آسیب پذیرتر در مقابل عوارض ناشی از آلودگی هوا، طبعاً مراقبت های بیشتری را نیاز دارند.
براساس تحقیقات انجام شده در مدرسه پزشکی دانشگاه کالیفرنیای جنوبی آلودگی هوا بر رشد ریه کودکان تأثیرمنفی داشته و سطوح بالای آلودگی هوا، احتمال تأخیر رشد ریه را تا ۵ برابر افزایش می دهد.
آمار ارائه شده از سوی دبیر همایش بین المللی آلودگی هوای تهران (سال ۱۳۷۶) گویای آن بود که آلودگی هوای تهران روزانه جان ۲۰کودک و سالمند را می گیرد. در این ارتباط مهندس ملک افضلی کارشناس مسئول بهداشت هوای دانشگاه شهید بهشتی می گوید:«سالانه سه میلیون نفر در سرتاسر جهان بر اثر بیماری های ناشی از آلودگی هوا، جان خود را از دست می دهند.»
وی می گوید:«۵ درصد سرطان های ناشی از برنش و ریه، یک درصد مرگ و میرهایی ناشی از عفونت های تنفسی و دو درصد مرگ و میرهای ناشی از بیماری های قلبی ریوی در جهان، ناشی از آلودگی هوا در فضای آزاد شهری است.»
آنچه مسلم است، منواکسید کربن و ذرات معلق کمتر از ۱۰ میکرون، مهم ترین آلاینده های هوای شهر تهران را تشکیل می دهند که موجب بیماری های قلبی، عصبی، گوارشی و بیماری های دوران زایمان می شوند.
به گفته مسئول پالایش شرکت کنترل کیفیت هوای تهران، سال گذشته ۳۳ درصد از هوای تنفسی شهروندان تهرانی در وضعیت ناسالم قرار داشت و امسال در مدت مشابه ۱۷ درصد.
چه بخوریم،چگونه بخوریم؟
حالا در این شهر دودزده، وقتی می توانیم با قدری دقت و توجه در انتخاب غذای مصرفی و موادی که طی روز تغذیه می کنیم، تهاجم آلاینده ها را تحت کنترل درآوریم و جان سالم به در بریم، چرا این کار را نکنیم؟
دکتر نیستانی، خوردن آنتی اکسیدان ها را راهی برای مقابله با عوارض آلودگی هوا می داند و می گوید: «اگر غذای ما از نظر آنتی اکسیدان های خارجی غنی باشد، شانس وقوع استرس های اکسیداتو هم پایین می آید.»