هر گونه تغییر در ویژگی های اجزاء متشکله خاک به طوری که استفاده از آن ناممکن گردد و آلودگی خاک نامیده می شود .
اخیرا خارج کردن ضایعات به طریق ایمنی از محیط زیست انسان برای ادامه تمدن به عنوان ضرورت شناخته شده است . برای به حداقل رساندن آلودگی ، ضایعات باید سریعا به چرخه طبیعی خود برگرداننده شوند . خاک یک واسطه برگشت مجدد این ضایعات محسوب میگردد
قابلیت خاک برای جذب سطحی تبادل اکسید کنندگی و رسوب دان مواد به همان اندازه که برای دفع مواد آلوده با ارزش است . برای تغذیه گیاهان نیز اهمیت دارد . آلودگی شیمیایی از یک نظر به معنی انحراف عناصر شیمیایی از چرخه های طبیعی خود است . کربن نیتروژن وفسفات هایی که از زباله ها شهرها به آبهای روان منتقل می شوند در حقیقت از چرخه خاک و گیاه خارج شده اند هنگامی که از هوا و آب به عنوان محل تخلیه فاضلاب هااستفاده
می شود آلودگی ایجاد می گردد.
زیرا آب و هوا می توانند به آهستگی اجزای زباله را به چرخهای طبیعی خود بازگردانند .
از سوی دیگر ذرات خاک با وسعت سطوح و فعالیت های کاتالیز و خود همراه با آب و اکسیژن موجود می توانند آلوده کننده ها را بی اثر . خاک ها زباله و پس مانده را سریعا تجزیه میکنند.
و اجزای آن ها را با چرخه های طبیعی خود باز می گردانند و در نتیجه اختلال و بهم خوردگی محیطی حاصل از فعالیت انسان را به حداقل کاهش می دهند مصرف آب ، چوب ، فلزات ، و سوخت توسط انسان نیز انحراف از چرخه های طبیعی است .
بررسی عمومی :
خاک لایه بسیار نازکی از کره زمین تشکیل می دهد وجود و تغذیه موجودات زنده به آن وابسته است .
خاک از مواد متنوعی نظیر مواد معدنی جامد ، برکیفیت هوا و آب اثر می گذارد و میکرو ارگانیسم ها تعدادی از واکنش های شیمیایی خاک را تشریح میکنند .
شیمی خاک با شیمی کلوئید یعنی با شیمی سطح ذرات جامد – ژئوشیمی حاصلخیزی خاک ، کانی شناسی خاک ، و میکرو بیولوژی خاک با بیوشیمی ارتباط نزدیک دارد .
شیمی خاک مشتمل بر دو شاخه : را شاخه آلی یا بیو شیمی 2 شاخه غیر آلی یا معدنی است یکی از اهداف مهم در پژوهش های شیمی خاک کمک به شناخت بهتر حاصلخیزی خاک است .
منبع اولیه تغذیه انسان از گیاهان که مواد غذایی خود را از خاکها دریافت می دارند . دومین منبع تغذیه اقیانوس که به عبارتی موجودات دریایی که در نهایت غذای خود را از واکنش بین رسوبات و آب به دست می آوردند .
منبع سوم تغذیه از غذاهای مصنوعی است . از سه منبع فوق گیاهان زراعی ارزانترین وسیله تبدیل انرژی خورشیدی به مواد تامین کننده زندگی انسان به شمار می ایند .
مورد نیاز خود را از o-c-h خاک در تامین تمام عناصر اساسی سهم به سزایی دارد
آب بدست می آوردند .
ترکیبات گیاه و خاک
گیاهان معمولا اجزای کانی خود رااز خاک بدست می آورندبه استثنای نیتروژن که )مستقیما وتوسط برگ ها جذب می شوند SO,NH,NO وگازهای گوگردی(
و همچنین یون های که از گرد و غبارو پاشیدن کود برروی برگهاوارد گیاه می گردند . مقادیر جذب شده فقط در مکانهایی اهمیت پیدا می کند که هوا آلوده است و یا در مزارعی که برای تغذیه گیاهان از روشهای محلول پاشی استفاده می شودتحت شرایط طبیعی عوامل اصلی در قابل جذب بودن عناصر غذایی به وسیله گیاهان عبارتند از :
1/حضور یا غیبت عنصر مورد نظر در محلول خاک
2/ درجه ترکیب و سرعت استخلاص از فاز های جامد خاک
3/ فعالیت میکروارگانیسم های خاک
4/ تفاوت قائل شدن ریشه گیاهان ضمن جذب عناصر غذایی از خاک ، توده ی از خاک یک قالب ماتریسی متشکل از o - si - al - fe است و محتوی مقادیر نسبتا کمی از عناصر اساسی است . این قالب ها از نقطه نظر تغذیه گیاهی ذاتاًً بی اثر است.
خاک و اتمسفر
خاک نقش مهمی را در چرخه ها ی کربن ،نیتروژن و گوگرد به عهده دارد . در این چرخشهای سریع اتمسفر نیز به طور موثر شرکت داده شده است .در چرخه نیتروژن یونهای نیترات و آمونیوم موجود در آب باران توسط ریشه گیاهان و میکروارگانسیم می گردند گازها در اتمسفرn2-no2 جذب می شود و تبدیل به آمینو اسیدهای و یا گازهای
منتشر می شوند.
در شرایط طبیعی هدر رفت گاز نیتروژن تقریباً توسط جذب n2 و تبدیل آن به آمینواسیدها در اثر فعالیت میکروار گانسیم آزادزی وهمزی جبران می گردد.گازها ی دیگر نیتروژن نظیر
NH-NO-NO
نیز توسط خاک دفع یا جذب میشود . واکنش های خاک عوامل مهم تعیین کننده میزان غلظت گازهای کمیاب در اتمسفرند.
اتمسفر با در اختیار قرار دادن اکسیژن و ایجاد فرسایش بادی و تجمع رسوبات توانسته تاثیر مهمی در تحول خاک به جای گذارد.
اهمیت خاک
خاک علاوه بر صفات تغلیظ و تشویق به پلیمر شدن فعالیت های دیگری نیزکه شاید در پیدایش و تکامل حیات اهمیتی شایانی داشته است. انجام داده انداز جمله حفاظت
1)مولکول های آلی از تجزیه شدن توسط پرتو فرا بنفش
2) دراختیار قراردادن فسفاتها و یون های فلزی حد واسط
3) پایین نگاه داشتن پتانسیل اتمسفری آب
4) تامین قابلیت جذب نسبتاً زیاد کاتیون های اصلی در نسبتی مشابه با ترکیات گیاهان و جانوران
5) تامین محلول غنی در کاتیون هاست.
فاز جامد خاک
خاک یک سیستم چند جزئی است و از فازهای جامد – مایع – گاز و موجودات زنده تشکیل می شوند . شیمی خاک به طور اصولی با فازهای جامد و مایع و بر هم کنش آن ها سرو کار دارد . فاز مایع اغلب به نام محلول خاک شناخته می شود . فاز جامد خاک شامل دو جزء غیر آلی و آلی است . اجزای غیر الی از اندازه های بسیار ریز کلوئیدی تا قلوه سنگ های درشت و سنگ ها وتعداد زیادی از کانیها ی اولیه در ثانویه راشامل
می شود .